نقشه های دایاسپورای شیعیان (2) : هلال شیعی

به کوشش : پیمان اسحاقی

شیعیان یکی از پراکنده ترین مذاهب حال حاضر جهان هستند. این پراکندگی از سابقه تاریخی بسیار زیادی برخوردار است و شامل کشورهائی است که شیعیان از دوره های اولیه پیدایش خود در آن حضور داشته اند و نیز شامل جماعت های شیعی می گردد که در قرن اخیر در اقصی نقاط عالم پدید آمده اند. پراکنده شیعیان هم از نظر تاریخی و هم از نظر دلالت های فرهنگی و سیاسی آنها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
اصطلاح «هلال شیعی» (Shi`ite Crescent) با آنکه سابقه ای آکادمیک در ادبیات علمی آلمانی زبان داشت، اما با استفاده «شیعه هراسانه » از آن توسط عبدالله دوم پادشاه اردن، برای بیان تمایلات ایران دوستانه شیعیان عراق، فراگیری سیاسی وسیعی یافت و عمدتا از سوی کسانی که در صدد القای نوعی خطر از شدت یافتن روابط شیعیان عراق با جهان خارج خصوصا ایران است، استفاده می شود. اندیشه ای که سعی دارد نفوذ تاریخی ایران بر شیعیان خاورمیانه را عاملی برای اختلال امنیت سیاسی این منطقه به شمار آورد، به شدت بر استفاده از این واژه اصرار دارد. اما قاطبه متفکران اجتماعی تمایل چندانی برای استفاده از این عبارت ندارند.
این نقشه در صدد است تا آنچه هلال شیعی نامیده می شود را در خاورمیانه نمایش دهد.

منابع برای مطالعه بیشتر شیعیان خاورمیانه:
توال، فرنسوا، ژئوپولیتیک شیعه، ترجمه کتایون باصر، تهران، باصر، 1382
فولر، گراهام ای؛ متحده، رحیم، شیعیان عرب: مسلمانان فراموش شده، قم ، شیعه شناسی، 1384، 517 ص

منبع نقشه :
http://gulf2000.columbia.edu/images/maps/Shia_Crescent_lg.jpg