همه حرف می‌زدند، اما او چیزی می‌گفت: درگذشت استاد مصطفی علیمدد

محمد شلیله، پرویز صداقت

مصطفی علی‌مدد چهاردهم خردادماه  1391درگذشت. بعد از چندماه مبارزه با بیماری، سرانجام سرطان او را از پا انداخت و در حالی که تا آخرین آنات حیاتش به مسایل حرفه‌اش می‌اندیشید، چشم بر جهان فروبست.
نخستین بار در واپسین سال‌های جنگ هشت ساله بود که روزی در دفتر تنها مجله‌ی حسابداری آن زمان که در روی کاغذ کاهی، در قطع وزیری و به همّت دو نفر، یک سردبیر و یک تایپیست منتشر می‌شد، او را دیدم. میان‌سالی، سرزنده و غبراق. کلامش آکنده از نقدی آتشین بود. در میان آن جماعت، تا آن زمان کسی را ندیده بودم که نگاهی و کلامی چنین ژرف و نافذ داشته باشد. اکنون وقتی آن روزها را به یاد می‌آورم بی‌اختیار می‌گویم: «همه حرف می‌زند، امّا او چیزی می‌گفت.»  

***
استاد مصطفی علی‌مدد آذرماه 1315 در تهران در خانواده‌ای میانه‌حال زاده شد. یک سال بعد از گرفتن دیپلم ریاضی در سال 1334، به عنوان کارمند در بنگاه عمران دهات مشغول به کار شد و سه سال را در دهات گرمسار کار کرد. در سال 1337 به تهران منتقل و در همان سال در مؤسسه علوم اداری دانشگاه تهران پذیرفته شد. در سال 1343 در مؤسسه عالی حسابداری ادامه تحصیل داد و در سال 1347 لیسانس گرفت. در مهر 1347 در دوره فوق لیسانس دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران پذیرفته شد و این دوره را به اتمام رساند. در نخستین سال‌های دهه‌ی 1350 به‌تناوب به انگلستان رفت و مطالعه و پژوهش کرد که به قول خودش «به مدرکی نینجامید».
از اواسط سال 1347 به وزارت علوم و آموزش عالی منتقل شده بود و در سال 1350 به سمت مدیرکل طرح‌ها و بررسی‌های وزارت علوم منصوب شد. در تأسیس دانشگاه بلوچستان نقش کلیدی داشت و از سال 1353 تا 1357، با عنوان معاون و قائم مقام رییس دانشگاه بلوچستان خدمت کرد. یکی دوسالی در سال‌های پس از انقلاب در سمت معاون اجرایی وزارت علوم مشغول به کار و در نهایت در سال 1359 بازنشسته شد.
به موازات فعالیت‌های اجرایی، قبل از انقلاب دروس مختلف حسابداری را در دانشگاه‌های مختلف به صورت پاره‌وقت تدریس می‌کرد. بعد از انقلاب نیز، در کنار فعالیت پژوهشی در مرکز تحقیقات حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی، در چند دانشکده‌ی مختلف، ازجمله سیستمهای حسابداری و حسابداری بانک‌ها، را درس می‌داد. حاصل فعالیت‌های پژوهشی علیمدد در سال‌های پس از انقلاب بیش از 20 جلد کتاب است.

***
و شبح «مرگ» در حال گشت‌وگذار است. وقتی خبر درگذشتش را شنیدم، بی‌اختیار شب را تا صبح بیدار ماندم و شبح مرگ نیز با من بیدار نشسته بود. شبح روزگار تقلبی، نشریه‌های تقلبی، همایش‌های تقلبی، مقاله‌های تقلبی،... و در این دنیای تقلبی، شبح مرگ از شکار راست‌گویان و کیمیایی چون علیمدد بازگشته بود و با منِ بیدار، شب‌زنده‌داری می‌کرد. شاید این هم ادای دین به درویشِ شب‌زنده‌داری است که یک دم از پا ننشست.
وقتی مرحوم حسن سجادی نژاد درگذشت، مصطفی علیمدد آغاز مقاله‌اش در رثای وی را با شعری آذین بست که ختم این کلام است:
بی آن که دیده بیند
در باغ احساس می‌توان کرد
در طرح پیچ‌پیچ مخالف‌سُرای باد
یأس موقرانه‌ی برگی که بی‌شتاب
بر خاک می‌نشیند.

پرویز صداقت

 

مصطفی علی‌مدد: دوست ٬ معلم ٬ مشاور و مدافع حسابداران و حسابرسان ایران

بهبودخواه بود و مسولیت می‌پذیرفت. با اینکه سال ها بود مقام رسمی نداشت و نمی‌پذیرفت٬ با همه‌ی فعالیت های عمده ی مربوط به توسعه و پیشرفت حرفه‌ی حسابداری در ایران مشارکت تعیین کننده داشت؛ بی هیچ چشمداشتی؛ از همکاری با تدوین استانداردهای حسابداری و حسابرسی گرفته تا تالیف و ترجمه‌ی کتاب‌های علمی در حوزه‌هایی دراین رشته‌ها که در بیشتر موارد نو بود یا به شیوه‌ای نو٬ و از تنظیم پیش‌نویس لایحه‌ی تشکیل انجمن حرفه‌ای حسابداری گرفته تا دفاع از ضرورت سامان گرفتن تشکل حرفه‌ای حسابداری و تا توسعه‌ی فرهنگ‌های حسابداری و حسابرسی و مشارکت در ارتقای ادبیات رشته‌ی حسابداری٬ و سال‌ها تدریس.
هر گاه هم که مشکل بزرگی در راه پیشرفت حرفه‌ی حسابداری پیش می آمد چاره‌جویی‌هایش چاره‌ساز بود و اگر اختلاف نظری در میان بود داوری‌های منصفانه‌ی قانع کننده‌اش.
یک ویژگی برجسته‌ی دیگر هم که به امتیازهای پیش‌گفته‌اش اعتبار می‌بخشید این بود که هیچ‌گاه٬ هیچ چیز را برای خودش نمی‌خواست .همین هم بود که احترام و اعتماد همگان را برمی‌انگیخت و همه دوستش داشتند و مورد مشورت همگان قرار می‌گرفت.

محمد شلیله



انسان‌شناسی و فرهنگ، درگذشت مصطفی علیمدد را به جامعه دانشگاهی ایران و عموم فرهنگ دوستان  تسلیت می‌گوید.
 

 

آثار مصطفی علیمدد

فهرست کتابها

* اصول حسابداری ـ جلد 1، با آقای نظام الدین ملک آرایی، مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی، سازمان حسابرسی، 1368.
* اصول حسابداری ـ جلد 2، با آقای نظام الدین ملک آرایی، مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی، سازمان حسابرسی، 1370.
* مبانی و روشهای عمومی حسابداری، با آقای نظام الدین ملک آرایی، مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی، سازمان حسابرسی، 1374.
* حسابداری پیمانکاری، با آقای نظام الدین ملک آرایی، ویرایش اول 1363، ویرایش دوم 1378، مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی، سازمان حسابرسی، هشتمین چاپ، 1380
* بررسی تحلیلی یا استفاده از تجزیه و تحلیل در حسابرسی، با آقای دکتر فضل الله اکبری، مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی، سازمان حسابرسی، 1379
* اوراق مشارکت: سوابق، مقررات و حسابداری، مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی، سازمان حسابرسی، 1380
* حسابداری استهلاک، با آقای دکتر فضل الله اکبری، مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی، سازمان حسابرسی 1372، پنجمین چاپ، 1378
* گزیده ای از قوانین و مقررات تجاری برای مدیران و حسابداران، با آقای نظام الدین ملک آرایی، مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی، سازمان حسابرسی، 1364
* اقتصاد ایران، تألیف جولیان باری یر، ترجمه، با آقایان تقوی، تیموری و نفیسی، مؤسسه حسابرسی سازمان صنایع ملی، 1363
* استاندارد بین المللی حسابداری شماره 1، افشای رویه های حسابداری، ترجمه، با آقایان دکتر تقوی و عالی ور، مؤسسه حسابرسی سازمان صنایع ملی، 1360
* استاندارد بین المللی حسابداری شماره 5، اطلاعاتی که باید در صورتهای مالی افشا شود، ترجمه، با آقایان دکتر تقوی و عالی ور، مؤسسه حسابرسی سازمان صنایع ملی، 1361
* استاندارد بین المللی حسابداری شماره 9، حسابداری فعالیتهای تحقیق و توسعه، ترجمه، با آقایان گودرزی و تیموری، مؤسسه حسابرسی سازمان صنایع ملی، 1361
* استاندارد بین المللی حسابداری شماره 10، وقایع احتمالی و رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه، ترجمه، با آقای ارباب سلیمانی، مؤسسه حسابرسی سازمان صنایع ملی، 1361
* استاندارد بین المللی حسابداری شماره 11،حسابداری پیمانکاری، ترجمه، با آقایان ملک آرایی و عالی ور، مؤسسه حسابرسی سازمان صنایع ملی، 1361
* استاندارد بین المللی حسابداری شماره 16، حسابداری اموال ماشین آلات و تجهیزات، ترجمه، با آقایان عالی ور و ملک آرایی، مؤسسه حسابرسی سازمان صنایع ملی، 1361
* استاندارد بین المللی حسابداری شماره 18، شناخت درامد، ترجمه، با آقای ارباب سلیمانی، مؤسسه حسابرسی سازمان صنایع ملی، 1362
* استاندارد بین المللی حسابداری شماره 21، حسابداری آثار تغییرات نرخ ارز، ترجمه، با آقای عباس ارباب سلیمانی، مؤسسه حسابرسی سازمان صنایع ملی، 1363
* استاندارد بین المللی حسابداری شماره 30، موارد افشا در صورتهای مالی بانکها و مؤسسات مالی مشابه، ترجمه، با آقای عباس ارباب سلیمانی، مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی، سازمان حسابرسی، 1381
* رهنمودهای بین المللی حسابرسی: شامل رهنمودهای مقدمه، هدف و دامنه حسابرسی صورتهای مالی، موافقتنامه حسابرسی، اصول بنیادی حاکم بر حسابرسی و گزارش حسابرسی، ترجمه، با آقای عباس ارباب سلیمانی، مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی، سالهای 70ـ1364
* استانداردهای بین المللی حسابرسی: شامل استانداردهای مقدمه، مبانی نظری و قرارداد حسابرسی، ترجمه، با آقای عباس ارباب سلیمانی، مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی، سازمان حسابرسی، سالهای 76ـ1373
* حسابداری کالای امانی، با آقای نظام الدین ملک آرایی، انتشارات پیام، 1353، ویرایش دوم، انتشارات پیشبرد، 1370
* اشتباهات و اصلاحات، با آقای نظام الدین ملک آرایی، انتشارات پیام، 1354
* جریان وجوه نقد، با آقای نظام الدین ملک آرایی مدرسه عالی مدیریت گیلان، 1354
* بخش عمومی و اقتصاد ایران، 1354 منتشر نشده


فهرست اهم مقالات

* فرهنگ اصطلاحات حسابداری ، میراث استادان فقید ،مجله حسابرس ، شماره 28،بهار 1384
* درآمدی بر اخلاق و آئین رفتار حسابداران حرفه ای ،مجله حسابرس ،شماره 27،زمستان 1383
* نگاهی به شیوه تالیف زنده یاد دکتر عزیز نبوی ،مجله حسابرس ،شماره 22،زمستان 1382
* استانداردهای حسابداری و نقد حسابداری و گزارشگری مالی در بانکهای ایران، مجله حسابرس ، شماره21 ، پائیز 1382
* پژوهشی در ضوابط تجدید ارزیابی دارائیهای ثابت در جهان و مقررات و تجارب تجدید ارزیابی در ایران – مجله حسابرس – شماره 16 – مهر و آبان 1381
* شورای جامعه حسابداران رسمی ایران و چالش پیش رو، مجله حسابرس، شماره 12، پاییز 1380
* مروری تاریخی بر شکل گیری جوامع حسابداری، مجله حسابرس، شماره 3، آبان 1378
* نگاهی به مبانی نظری، ضرورتها و الزامات تجدید ارزیابی داراییها، حسابداری برق شماره های 19، 20 و 21، بهار، تابستان و پاییز 1378
* بحثی کارشناسانه درباره اوراق مشارکت و مسائل آن، مجله پیام امروز، شماره های 26 و 27 مهر و آبان 1377
* مروری اجمالی بر روشها و تکنیکهای تحلیل مالی، حسابداری برق، شماره های 12 و 13، تابستان و پاییز 1376
* اوراق مشارکت، سرمایه های کوچک برای طرحهای بزرگ، مجله پیام امروز، شماره 15، دی 1375
* نگاهی به مبانی نظری سیستمها در توضیح کارکرد سیستم حسابداری، حسابرس: مجموعه مقالات شماره 2، انتشارات سازمان حسابرسی، زمستان 1373
* نگاهی به عوامل نارسایی در بیان اطلاعات حسابداری، حسابرس: مجموعه مقالات، شماره 1، انتشارات سازمان حسابرسی، تابستان 1372
* در تعریف سیستمی سیستم حسابداری، مجله حسابدار، شماره 84-83، نوروز 1371
* حسابداری و قانون در ایران، مجله حسابدار، شماره 80ـ79، شهریور و مهر 1370

جوایز علمی

* کتاب اصول حسابداری جلدهای 1 و 2 تألیف مشترک با آقای نظام الدین ملک آرایی به عنوان کتاب سال 1371 دریافت تقدیرنامه و جایزه از رئیس جمهور
* کتاب بررسی تحلیلی یا استفاده از تجزیه و تحلیل در حسابرسی تألیف مشترک با آقای دکتر فضل الله اکبری در نوزدهمین دوره انتخاب کتاب سال به عنوان کتاب درخور تقدیر در سال 1379
* دریافت تقدیرنامه و جایزه به مناسبت پژوهشها و خدمات انجام شده از مراجع مختلف از جمله سازمان حسابرسی و وزارت نیرو