چگونه کودکان را برای طلاق آماده کنیم؟

طلاق ممکن است در زندگی هر زن و مردی اتفاق بیفتد. بیشتری تاثیری که طلاق در زندگی زناشویی دارد روی کودکان است. نکته مهم در اینجا نحوه اطلاع فرزندان از طلاق و برخورد صحیح با کودکان طلاق است.

به هر حال گاهی كار به اینجا می‌رسد كه شما و همسرتان از هیچ‌كدام از روش‌های صبر و مدارا و گفت‌وگو و مشاوره و... به نتیجه‌ای نرسیده و مجبورمی‌شوید به سراغ این سیاه‌ترین حلال خداوند بروید. تكلیف بچه‌ها چه می‌شود؟ بچه‌هایی كه یك عمر آرزوی داشتنشان را داشته‌اید و سال‌ها مراقبتشان كرده‌اید تا به اینجا برسند و دوست داشته‌اید جلوی چشم شما بزرگ شوند. حالا این گل‌های كوچك در میانه توفانی كه خودتان به‌پا كرده‌اید گرفتار شده‌اند و هر لحظه به سویی كشیده می‌شوند. قطعا شما و همسرتان، نگران بچه‌ها هستید اما شاید ندانید كه چگونه می‌توانید میزان آسیب‌پذیری بچه‌ها را در این اتفاق شوم به حداقل برسانید. اگر تا پایان این نوشته با ما همراه باشید راهكارهای صحیح مراقبت از این گل‌های توفان زده را مرور خواهیم كرد.

تأثیرات طلاق بر فرزندان

طلاق و مجموعه مشكلات قبل و بعد از آن یكسری اثرات نامناسب بر روح و روان فرزندان می‌گذارد كه باید با شناخت دقیق آنها برای كاهش‌شان برنامه‌ریزی كرد. احساس ناامنی و هراس از آینده، ترس از ترك‌شدن، احساس طردشدگی، احساس گناه و مقصر بودن در اختلاف بین پدر و مادر، بلاتكلیفی، اندوه، اضطراب، تنهایی، خشم و افسردگی اثرات كلی طلاق بر فرزندان است. به دلایل مختلف این نشانه‌ها در پسرها بیش از دختران بروز می‌كند. اما این اثرات را می‌توان در دوره‌های سنی مختلف فرزندان نیز تفكیك كرد. در هر دوره سنی، پاره‌ای از مشكلات شدیدتر و محتمل‌تر هستند كه درزیر آنها را بررسی می‌كنیم.

2 تا 6 سالگی :

بچه‌ها در این سنین بیشتر با خشم و افسردگی نسبت به طلاق والدین واكنش نشان می‌دهند. آنها همچنین افسرده و ناراحت به‌نظر رسیده و زود به گریه می‌افتند و گاهی در رفتارهایشان زیاده خواهی و لجبازی به چشم می‌خورد.

بسیاری از دخترها در این سنین عصبی و تندخو می‌شوند اما عده‌ای دیگر رفتارهای بزرگسالانه در پیش می‌گیرند. این دسته از بچه‌ها بیش از حد مراقب رفتارها و نظافت خود هستند و دیگر بچه‌ها را مانند بزرگ‌ترها سرزنش و تنبیه می‌كنند و گاه آنها را پند و اندرز می‌دهند. پسرها ناآرام و خشن می‌شوند و رفتارهای شیطنت‌آمیز آنها بیشتر می‌شود. این كودكان بیشتر ترجیح می‌دهند تنها باشند و شوقی به بازی نشان نمی‌دهند و در محیط‌های جمعی مثل مهدكودك، به جای بازی و همراهی با دیگران لجبازی می‌كنند و اخلال و بی‌نظمی به‌وجود می‌آورند.

7 تا 11سالگی:

بچه‌های 8 - 7 ساله معمولا پس از جدایی دچار افسردگی شدید می‌شوند. پسرها معمولا شدیدتر واكنش نشان می‌دهند و خیلی زود به گریه می‌افتند.

با بالاتر رفتن سن بچه‌ها افسردگی و غم، جای خود را به خشونت و انتقام‌گیری می‌دهد. بچه‌های 9 تا 11ساله پس از جدایی واكنش‌های خشمگینانه شدیدی از خود بروز می‌دهند و درگیری‌هایی در مدرسه با معلمین و اولیای مدرسه پیدا كرده و كاركرد آموزشی‌شان پایین می‌آید. پسرها از ملاقات با پدر استقبال نمی‌كنند و به‌شدت در مدرسه دچار مشكل می‌شوند.

12تا 17سالگی (نوجوانی):

نوجوانان در این سنین به نسبت بچه‌های كوچك‌تر، سازش بیشتری با مسئله طلاق نشان می‌دهند. این ممكن است به‌دلیل حس استقلال‌طلبی و نداشتن ارتباط نزدیك با والدین در این سنین یا به‌دلیل درك بیشتر آنها نسبت به مشكلات میان پدر و مادر باشد. آنها در این شرایط معمولا خود را از پدر و مادر دور نگه می‌دارند و تلاش می‌كنند برنامه و چارچوب زندگی مستقل و متفاوتی را دنبال كنند. پاره‌ای از آنها در دوران ابتدای جدایی احساس فریب‌خوردگی كرده و واكنش‌های خشمگینانه‌ای از خود بروز می‌دهند و سعی می‌كنند تا حد ممكن از خانه و پدر و مادر دور باشند.

چطور فرزندان را از تصمیم طلاق با خبر كنیم؟

هرچند بچه‌ها از اختلافات شما باخبرند اما احتمالا اعلام صریح این موضوع كه شما قصد دارید از یكدیگر جداشوید یكی از سخت‌ترین كارهایی است كه در زندگی‌تان قرار است انجام بدهید. احتمالا بچه‌ها از شنیدن این موضوع شوكه خواهند شد و شما باید مراقبت و دقت زیادی در این مرحله از كار داشته باشید. این یكی از سخت‌ترین مراحل زندگی بچه‌هاست. پس دقت داشته باشید تا در شرایط دشواری نباشند یا آمادگی لازم را برای شنیدن آن داشته باشند. زمان تغییر مدرسه یا مهدكودك، بیماری، عید نوروز، امتحانات مدرسه و یا زمان‌هایی از این دست به هیچ وجه زمان مناسبی برای شنیدن چنین خبری نیست.

زمانی را انتخاب كنید كه هر دوی شما حضور داشته باشید و بچه‌ها هم فرصت كافی برای روبه‌روشدن با این خبر را داشته باشند. یك روز تعطیل كه شما و باقی خانواده در خانه باشید زمان مناسبی برای چنین كاری است. این خبر را به‌صورت دو نفره، یعنی همراه با همسرتان به آنها بدهید.

اگر چند فرزند در خانه دارید بهتر است این یك جلسه دسته جمعی باشد و همه فرزندان حضور داشته باشند. احتمالا بچه‌ها پس از شنیدن این خبر مدتی سكوت خواهند كرد و پس از آن سؤالات زیادی از شما و همسرتان خواهند داشت. سعی كنید با آرامش به سؤالات آنها پاسخ دهید.

بچه‌ها در هر سنی كه باشند حق دارند بدانند والدینشان به چه دلیل نمی‌خواهند با هم زندگی كنند. البته با بچه‌ها با زبان خودشان صحبت كنید. آنها باید 2 چیز را بدانند: آنچه اتفاق افتاده و اینكه چرا اتفاق افتاده.

مهم‌ترین پیامی كه باید به بچه‌ها منتقل كنید این است كه «مامان و بابا قرار است در خانه‌های جداگانه زندگی كنند».

مهم است كه فرزندانتان یكباره و ناگهانی در جریان حرف‌های شما قرار نگیرند.

به بچه‌ها اطمینان بدهید كه هروقت بخواهند می‌توانند با هردوی شما صحبت و سؤالاتشان را مطرح كنند.

مهم‌ترین كاری كه شما می‌توانید در این لحظات برای آنها بكنید این است كه بدانند هر دوی شما آنها را دوست دارید و دوست خواهید داشت و برای برنامه‌های مربوط به آنها با هم همكاری خواهید كرد و هر وقت كه بخواهند می‌توانند هركدام از شما را ببینند.

فهرستی از تصمیماتی كه باید بگیرید

فهرست زیر به شما كمك می‌كند تا همچنان كه به جدایی و مشكلات‌تان فكر می‌كنید، بچه‌ها و مسائل مربوط به آنها را هم درنظر داشته باشید.

قوانین و تدابیری كه برای زندگی‌تان اندیشیده‌اید، چه تأثیری بر دیدارهای شما با فرزندانتان و مراقبت از آنان خواهد داشت؟

بچه‌ها باید به دیدن كدام‌یك از اعضای خانواده و بستگان بروند؟

آیا بچه‌ها هر وقت بخواهند می‌توانند به والدین خود دسترسی داشته باشند؟

چه موقع بچه‌ها می‌توانند با والد دیگر خود ملاقات كنند؟

آیا تدابیری كه برای زندگی‌تان درنظر گرفته‌اید ثابت و از پیش تعیین شده هستند یا به اقتضای زمان تغییر می‌كنند؟

تعهدات و محدودیت‌های مالی‌تان كدامند؟

بچه‌ها در زمان تعطیلات مدرسه چه خواهند كرد؟

برای برگزاری جشن‌ها و اعیاد، مانند روزهای تولد و عید، چه تدابیری اندیشیده‌اید؟

والدین تا چه اندازه نزدیك هم زندگی خواهند كرد؟

برای انجام دادن كارهای خانه چه روش مؤثری درنظر گرفته‌اید؟

آیا بچه‌ها می‌توانند با دوستان و بستگان در ارتباط باشند؟

كدام یك از فعالیت‌های خارج از مدرسه بچه‌ها ادامه خواهد داشت و چه‌كسی بر آنها نظارت می‌كند؟

كدام یك از والدین قصد دارد در جلسات مدرسه حضور داشته باشد؟

بچه‌ها چگونه می‌توانند ارتباط خود را با والدی كه با آنان زندگی نمی‌كند، حفظ كنند؟

بچه‌ها چگونه می‌توانند ارتباط خود را با سایر بستگانشان حفظ كنند؟

سؤالاتی كه باید برای آنها آماده باشید

در این مرحله احتمالا بچه‌ها سؤالات زیادی از شما خواهند داشت. ما سعی كرده‌ایم تعدادی از مهم‌ترین این سؤالات را برای شما فهرست كنیم. دقت كنید كه بچه‌ها در هر سنی كه باشند شما باید با زبان خودشان و با صبر و شكیبایی به سؤالاتشان پاسخ دهید. البته شما ممكن است پاسخ بعضی از سؤالات را ندانید یا نتوانید برای آنها توضیح دهید. این را صادقانه به آنها بگویید، احتمالا آنها درك خواهند كرد.

چه موقع می‌توانم پدر/ مادر را ببینم؟

مادر، وقتی من در خانه هستم، آیا اجازه می‌دهید كه شب‌ها تا دیروقت بیدار بمانم، مثل زمانی كه در خانه پدر هستم؟

نظر مادربزرگ در این‌باره چیست؟

اگر من قول بدهم كه تا آخر عمرم واقعا بچه خوبی باشم، با هم آشتی می‌كنید؟

پدر/ مادر چرا ما را ترك می‌كنید؟

آیا پول توجیبی من تغییر خواهد كرد؟

چرا شما به‌خاطر اشتباهات و مشكلات خودتان می‌خواهید ما را عذاب بدهید؟

زمان تعطیلات آیا باز هم به مسافرت خواهیم رفت؟

وقتی قرار است از هم جدا شوید، چطور می‌توانید بگویید كه ما را دوست دارید؟

آیا من می‌توانم انتخاب كنم كه با چه‌كسی زندگی كنم؟

چه‌كسی در انجام دادن تكالیف مدرسه به من كمك می‌كند؟

طلاق پیشنهاد كدام‌یك از شما بود؟

چه‌كسی مقصر است؟

كارهایی كه پس از گفتن خبر طلاق باید انجام دهید

در این شرایط اهمیت دانستن اینكه شما بچه‌ها را دوست دارید دوچندان می‌شود. پس سعی كنید با انواع گفتار و رفتار این موضوع را به آنان نشان دهید. زمانی را برای تنها بودن با بچه‌ها، بازی كردن یا گردش رفتن با آنها اختصاص دهید و بیشتر مراقب احساسات آنها باشید.

سعی كنید به بچه‌ها تفهیم كنید كه طلاق شما قطعی است و امكانی برای بازگشت وجود ندارد. احتمال بازگشت به زندگی پدر و مادر در ذهن بچه‌ها باعث احساس بلاتكلیفی و وضعیت احساسی نامناسبی می‌شود كه شما با تفهیم قطعیت طلاقتان می‌توانید از این احساس نامناسب جلوگیری كنید.

به خاطر داشته باشید كه به‌هرحال شما از همسرتان جدا شده‌اید و دیگر زندگی گذشته شما پایان یافته، اختلافات را كنار بگذارید و برای تربیت صحیح فرزندانتان با یكدیگر همكاری كنید. البته توجه داشته باشید كه شما باید در برابر بچه‌ها، رفتاری محترمانه اما جدی داشته باشید. رفتار صمیمانه شما با هم به امیدواری بیهوده بچه‌ها به زندگی مجدد شما با هم می‌انجامد و آنها را دچار بلاتكلیفی می‌كند.

بار ذهنی طلاق شما بر دوش بچه‌ها سنگینی می‌كند. برای اینكه این بار را از دوش بچه‌ها بردارید، به آنها تأكید كنید كه هیچ نقشی در طلاق شما نداشته‌اند برای نرسیدن اوضاع به چنین وضعی هیچ كاری نمی‌توانسته بكنند و طلاق تصمیمی است كه شما و همسرتان شخصا به آن رسیده‌اید.

با معلمین و اولیای مدرسه یا مهدكودك در تماس باشید. اكثر آنها با درك گرفتاری شما، خوشحال خواهند شد تا ایده‌ها و نظرات خود را با شما در میان بگذارند. آنها همچنین می‌توانند اطلاعات خوبی در مورد رشد كودك و مسائل و مشكلات او پس از طلاق در اختیار شما بگذارند.

در اسرع وقت هر دو خانه را مرتب و آراسته كنید و سعی كنید زندگی به روال عادی برگردد. بچه‌ها در هر سنی كه باشند به قوانین مشخص برای زندگی و تربیت احتیاج دارند. سعی كنید زندگی را به روال گذشته برگردانده و این قوانین را اجرا كنید.

به بچه‌ها اجازه بدهید احساساتشان را بیان كنند و در برابر احساسات آنها نسبت به والد دیگر موضع‌گیری نكنید. به هیچ وجه از همسرتان بدگویی نكنید و او را به‌عنوان پدر یا مادر فرزندتان محترم بشمارید.

بچه‌ها باید بدانند در هر شرایطی چگونه می‌توانند به شما یا همسرتان دسترسی داشته باشند و مطمئن باشند كه هر وقت بخواهند، هرچند با تأخیر، اما می‌توانند پدر یا مادر خود را ببینند.

لطفا این اشتباهات را مرتكب نشوید

بدترین كاری كه شما می‌توانید بكنید این است كه یك روز صبح كه فرزند دلبندتان از خواب برمی‌خیزد به او بگویید پدر یا مادرش از این خانه رفته و دیگر برنمی‌گردد. در چنین موقعیتی كودك علاوه بر اینكه علت رفتن پدر یا مادر را نمی‌داند دیگر اطمینانی هم به ماندن والدی كه در كنار اوست هم نمی‌تواند بكند؛ یعنی به لحاظ روحی امنیت ذهنی داشتن پدر و مادر، هر دو را توأمان از دست می‌دهد و این ضربه بزرگی به كودك وارد می‌كند. اشتباهات دیگری كه شما باید سعی كنید مرتكب آنها نشوید اینهاست:

- پرسیدن سؤال از فرزندانتان، مخصوصا درباره زندگی شخصی همسر سابقتان - لغو قرارهای ملاقات با بچه‌ها به‌گونه‌ای كه فكر كنند برای شما مهم نیستند.

- برگزاری مناسبت‌های ویژه و جشن‌های مهم با همان سبك و آیین قدیمی، به‌گونه‌ای كه غیبت یكی از والدین بیشتر به چشم بیاید.

- خریدن هدایایی كه می‌دانید همسر سابقتان را ناراحت می‌كند و بچه‌ها را در وضعیت دشواری قرار می‌دهد.

- قرار دادن همسر سابقتان در مقابل بچه‌ها یا ابراز خصومت و دشمنی نسبت به او

- استفاده از بچه‌ها به‌عنوان پیام‌آور و جاسوس

- استفاده از بچه‌ها به‌عنوان سنگ صبور و محرم اسرار

- سختگیری نسبت به دیدن پدر یا مادری كه دور از فرزند زندگی می‌كند.

به‌خاطر این چشمان معصوم

به چشم‌های فرزندتان نگاه كنید. این چشم‌ها، آن چشم‌هایی نیستند كه شما می‌خواستید از او ببینید. به زندگی دو پاره شده او دقت كنید. قطعا این آن چیزی نیست كه شما بخواهید برای پاره جگرتان بسازید. یك‌بار دیگر و با نگاهی جدید نگاه كنید؛ به‌خاطر چشمان اشك بار دختركتان؛ به‌خاطر غرور جریحه‌دار شده پسرتان؛ به‌خاطر مهری به نام «فرزند طلاق» كه تا ابد بر پیشانی فرزندانتان خواهد خورد. آیا از همه ظرفیت‌های اطرافتان استفاده كرده اید؟ آیا از بهترین مشاوری كه می‌توانسته‌اید به آن دسترسی داشته باشید كمك گرفته‌اید؟ آیا از صمیم قلب به خدا و ائمه اطهار متوسل شده‌اید؟ آیا از كمك خانواده‌ها استفاده كرده‌اید؟ یك‌بار دیگر نگاه كنید. شاید هنوز راهی باقی مانده باشد. شاید هنوز چراغ امیدی در این شرایط سخت روشن باشد. ایمان داشته باشید كه پشت دروازه‌های طلاق هم زندگی آرمانی چشم‌انتظار شما نیست و سختی‌ها یكباره از بین نخواهند رفت. یك‌بار دیگر از نو شروع كنید؛ به‌خاطر این چشمان معصوم...

گردآوری : گروه سبک زندگی سیمرغ
seemorgh.com/lifestyle
منبع : hamshahrionline.ir