یار دوازدهم

دو تیم فوتبال ایتالیا و فرانسه شایستگی حضور در فینال معتبرترین و باشكوه ترین رویارویی را كه هر چهار سال یك بار برگزار می شود به دست آوردند، چون كه مردم این دو كشور منطق حاكم بر فوتبال را درك كرده اند.
آنها به این نكته وقوف دارند كه برای رسیدن به اوج تنها نیاز به ۱۱ بازیكن است. ۱۱ نفری كه از نظر فیزیكی و روانی در بهترین وضعیت برای رقابت هستند. ۱۱ نفری كه جایگاه خود در تیم را تنها و تنها بازتاب توانمندی های فردی و ظرفیت بالا برای اقدام گروهی می یابند.
در چنین جوامعی كه معیار برای پیروزی توانمندی ها، نمایش شایستگی، پذیرش مشروعیت رقابت است صحبتی از یار دوازدهم برای تصرف قله های موفقیت در صحنه جام جهانی نیست. ضرورتی احساس نمی شود كه رسانه ها در نقش مشوق تیم و بازیكنان ظاهر شوند و به بزرگنمایی های سرشار از فقدان حقیقت متوسل شوند.
در ایتالیا و فرانسه برخلاف بسیاری از كشورها كه به جام جهانی راه نیافتند و یا اینكه در همان مراحل اولیه حذف شدند نقش رسانه ها تعریف شده است و انتظاری كه از آنها می رود تشویق و چشم بستن به حقایق نیست.
نقش رسانه ها چیست. وظیفه رسانه ها شفاف سازی واقعیات، به صحنه آوردن كاستی ها و صیقل دادن برتری ها است. رسانه ها مسئول قوت قلب دادن، تشویق و تحسین موفقیت ها نیستند. رسانه در نقش مشوق همیشه و بدون استثنا به نفع قدرتمندانی است كه شایستگی حضور در جایگاهی را كه هستند ندارند.
صاحبان قدرت و كسانی كه در جایگاه شاخص قرار دارند به هر اقدامی متوسل می شوند تا موقعیت خود را حفظ كنند بنابراین اگر رسانه ها در نقش حامی و مشوق ظاهر شوند به این كمك می كنند كه افرادی كه فاقد لیاقت هستند در جایگاه خود ابقا شوند. رسانه ها می بایست جامعه را زیر ذره بین ببرند تا كاستی های آن را نمایان سازند تا از این طریق الزام برای بهبود نهادها، ساختارها و ارزش های حاكم بر جامعه پدید آید.
رسانه مسئول و یا به عبارتی رسانه برجسته كننده ضعف ها، كاستی ها و ناظر بر عملكرد صاحبان قدرت، اسباب اساسی و ساختار ضروری برای ارتقای تمامی جنبه های جامعه است. اینكه ایتالیا و فرانسه به فینال جام جهانی پای گذاشتند به این دلیل است كه رسانه ها در این دو كشور در فرآیند انتخاب بازیكنان و شكل دادن به تاكتیك تیمی به نقد و بررسی عملكرد فدراسیون های فوتبال و كادر مربیگری پرداختند.
سخت ترین ارزیابی ها و فزون ترین انتقادها بر عملكرد تیم فوتبال فرانسه در طول مسابقات مقدماتی و بازیكنانی كه به وسیله كادر مربیگری انتخاب شده بودند متوجه شد. در ایتالیا حتی در چند هفته قبل از آغاز بازی های جام جهانی رسانه ها مربی تیم ملی را به جهت نقش احتمالی در تطمیع و انتخاب داوران برای مسابقات تیم های آث میلان و بالاخص یوونتوس فاقد مشروعیت برای هدایت تیم ملی قلمداد كردند.
كادر رهبری و فدراسیون های فوتبال ایتالیا و فرانسه چالش رسانه ها را پذیرا شدند و به بیان علت سیاست ها و خط مشی های خود پرداختند. به دلیل اینكه كادر مربیگری در تیم های فوتبال این دو كشور به جهت ارائه و نمایش بالاترین معیارهای حاكم بر فوتبال حرفه ای به سمت های خود دست یافته بودند خود را مدیون زد و بندهای پشت پرده با كلیت های قدرتمند در جامعه و ضرورتی برای این نمی دیدند كه برای حفظ مقام خود به خواست های فدراسیون فوتبال تن در دهند.
بازیكنانی كه به تیم های ملی دعوت شدند به این افتخار دست یافتند به جهت اینكه از نقطه نظر بینش حرفه ای و قضاوت كادر مربیگری كه از بهترین ها هستند شایسته ترین مهره ها برای دستیابی به پیروزی به نظر آمدند. فشارهای فدراسیون فوتبال هیچ گاه برای تعیین بازیكن اعمال نشد چون كه چارچوب ها كاملاً مشخص و جایگاه ها كاملاً تعریف شده بودند.
كادر مربیگری مجموعه ای از بهترین و با اعتبارترین افراد برای هدایت تیم های ایتالیا و فرانسه هستند و به همین جهت اینان ضرورتی برای عقب نشینی در برابر خواست های غیرمنطقی فدراسیون فوتبال نمی دیدند چون ضعیف ترین و مطیع ترین افراد به عنوان مربی انتخاب نشدند پس ضرورتی برای اینان نبود كه برای پوشش ضعف در مربیگری به خدمت فدراسیون فوتبال در بیایند و به باج دهی به بازیكنانی بپردازند كه شایستگی حضور در تیم ملی را فاقد بودند.
اینان در برابر انتقادهای كوبنده رسانه ها عقب نشینی نكردند و در عین حال عملكرد رسانه ها را به عنوان عاملی برای شكست و تضعیف روحیه بازیكنان قلمداد نساختند.
به انتقادهای رسانه توجه شد و آنهایی را كه از نقطه نظر كادر مربیگری منطقی بود توجه و سعی شد كه كاستی ها به اصلاح درآیند تا بهترین تیم در آماده ترین شكل به مسابقات راه یابد. بهترین نمونه هجوم رسانه ای را در آلمان شاهد بودیم.
مربی تیم ملی به جهت انتخاب فردی غیر از دروازه بان تیم بایرن مونیخ با شدت هرچه تمام تر مورد انتقاد قرار گرفت. با وجود اینكه مربی تیم آلمان برای اولین بار به صحنه جهانی پای گذاشته بود به اعلان این نظر پرداخت كه براساس تجارب و ارزیابی های كادر مربیگری این نتیجه حادث شده است كه اسطوره ای كه در دروازه تیم بایرن مونیخ است فاقد ویژگی های لازم برای جای گیری در دروازه تیم آلمان در این سطح است. او چون شغل خود را براساس شایستگی كسب كرده بود حتی استدلال های نماد فوتبال آلمان قیصر را نیز نپذیرفت و دروازه بان مورد نظر را در چارچوب دروازه جای داد. در سرزمین هایی كه كادر مربیگری آگاه به عدم شایستگی خود است در سرزمین هایی كه بازیگرانی فاقد هرگونه شایستگی حضور همیشگی در تیم هستند، در سرزمین هایی كه تملق و چاپلوسی كم هزینه ترین راه برای به دست آوردن مكان در تیم است، رسانه به یار دوازدهم تبدیل می شود.
این بدان دلیل است كه كاستی ها به ارزیابی گرفته نشوند و شایسته ترین افراد كه گریزان از تملق هستند به تیم راه نیابند. تیم های فوتبال آلمان و ایتالیا فینال را تجربه كردند چون كه رسانه ها با عملكرد خود این فرصت را با نگرش تحلیلی و انتقادی خود فراهم آوردند كه بهترین ها، برترین ها و با استعدادترین بازیكنان و مربیان در قالب تیم ملی نماد كشور و ملت خود باشند.

دكتر حسین دهشیار

منبع : روزنامه شرق