ماجرای حق پخش تلویزیونی و خطرات جدید برای فوتبال ایران

لیگ برتر هشتم دومین هفته خود را پشت سر گذاشت (البته با برخی مشکلا ت مثل لغو دو بازی) تاماراتن رقابت تیم های لیگی به معرض نمایش درآید. لیگ جاری هم مثل سایر لیگ های گذشته با همان شیوه درحال برگزاری است و البته مشکلات خاص و همیشگی خود را نیز به همراه دارد. ضمن این که برخی اتفاقات عجیب و غریب را نیز به تازگی تجربه می کند که انتقال تیم های تهرانی به شهرستانهای دیگر ومسائل پیرامونی آن مهمترین این معضلات به شمار می رود. اما در کنار این ضعف ها و کاستی ها که همیشه وجود داشته و دارند، لیگ برتر یا همان لیگ حرفه ای در فصل جاری با مشکلا ت دیگری نیز روبرو بوده که البته محدود به قوانین فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ نیست. این مسائل به کنفدراسیون فوتبال آسیا (C.F.A) و همچنین فیفا ارتباط دارند و از این نظر کار را برای گردانندگان لیگ برتر دشوار کرده اند. مباحثی از جمله تغییر اساسنامه باشگاه های حاضر در لیگ حرفه ای و ثبت آنها به صورت یک شرکت و همچنین فراهم کردن شرایط مناسب استادیوم ها مطابق با استانداردهای C.F.A مشکلا تی بودند که علی الظاهر حل شده اند و از این نظر کنفدراسیون فوتبال آسیا حساسیت ها و ایرادهای خود نسبت به لیگ حرفه ای ایران را کاهش داد. اما همچنان فوتبال باشگاهی کشورمان با معضلا ت روبروست که درحال حاضر می توان مهمترین این مشکلا ت را عدم حق پخش تلویزیونی از سوی صدا و سیما دانست. مشکلی که قطعا در آینده ای نزدیک فوتبال ما را دچار مشکلا ت جدید خواهد کرد و البته اجازه حضور سه یا چهار تیم از کشورمان در لیگ قهرمانان آسیا را نخواهد داد.
● حق پخش تلویزیونی و رونق ورزش
حق پخش تلویزیونی مسابقات فوتبال (یا حتی سایر رشته های ورزشی) در اکثر کشورهای جهان به صورت یک موضوع قابل قبول و البته طبیعی مورد تایید است و از این جهت است که اقتصاد در فوتبال این گونه رونقی قابل توجه دارد. در کشورهای اروپایی و حتی همین کشورهای آسیایی که چند سالی است لیگ حرفه ای را به راه انداخته اند، مشارکت و تعامل تلویزیون با باشگاه ها درحد مطلوب است و از این رهگذر هم باشگاه ها و هم تلویزیون به منافع مورد نظر خوددست می یابند. ضمن این که در تعدادی ازکشورها هم باشگاه ها تلویزیون خصوصی دارند و به بهترین شکل از ورزش بهره برداری های مختلف می کنند. مساله نیز بسیار ساده است. باشگاه های ورزشی اعم از فوتبال یا سایر رشته های مختلف ورزشی، ضمن انعقاد قرارداد با شرکت ها و اسپانسرها درصدی از مبالغ دریافتی خود را به حق پخش تلویزیونی اختصاص می دهند ودر این رهگذر هم باشگاه ها هم تلویزیون و هم اسپانسرها منتفع می شوند. به این ترتیب باشگاه ها به مشکل اقتصادی بر نمی خورند و همچنین در پیشبرد اهداف فنی خود نیز موفقیت حاصل می کنند. چرا که حق پخش تلویزیونی این امکان را به باشگاه ها می دهد که حتی تمرینات و سایر فعالیت های یک باشگاه نیز انعکاس یابد و به این ترتیب فوتبال در همه ابعاد خود رشد می کند. اما متاسفانه این روند در فوتبال ما و البته ساختار تلویزیون جایی ندارد و به همین دلیل است که مشکلات اقتصادی بسیاری از باشگاه های فوتبال را فرا گرفته است. اما مهمترین نتیجه نامطلوبی که از این رهگذر به فوتبال ما می رسد، ایرادهای کنفدراسیون فوتبال آسیاست که مشکلاتی را مثل عدم امکان حضور همه یا چهار باشگاه از کشورمان در لیگ قهرمانان آسیا را فراهم می کند.
● سه یا چهار سهمیه منتفی است
مشکلاتی که فوتبال ایران تا همین چند ماه پیش داشت (و البته هنوز هم برخی از آنها وجود دارند) فوتبال کشورمان را حتی تا مرز تعلیق نیز پیش برد. اما پس از آن فدراسیون و همچنین باشگاه ها با درک حساسیت موضوع همکاری با C.F.A و فیفا را آغاز کردند تا خطرات احتمالی از دور و بر فوتبال ایران دور شود. پس از بلاتکلیفی ۱۸ ماهه فدراسیون که عکس العمل فیفا را برانگیخت، در ماه های گذشته مسائلی همچون: ایجاد شرایط مناسب، ورزشگاه ها برای برگزاری مسابقات مثل نور، استادیوم ها، لزوم عقد قرارداد با بازیکنان حرفه ای، ثبت باشگاه ها به عنوان شرکت های خصوصی و به ویژه حق پخش تلویزیونی مسابقات باعث شدند فوتبال ایران باز هم خطر را زیر گوش خود احساس کند که چند مورد این مشکلات تا حدودی رفع شده اند. اما هنوز داستان حق پخش تلویزیونی ادامه دارد و البته به نتیجه هم نرسیده است. اتفاقی که اگر ادامه پیدا کند، فوتبال کشورمان را از حق مسلم خود یعنی داشتن سه یا چهار نماینده در لیگ قهرمانان آسیا محروم می کند. ضمن اینکه احتمال دارد در آینده ای نزدیک حتی نتوانیم لیگ حرفه ای را برگزار کنیم. برای حل معضل بزرگ عدم حق پخش تلویزیونی مسابقات لیگ برتر اگرچه فدراسیون فوتبال گام هایی را برداشته است، اما این مشکل همچنان از سوی متولیان سازمان صدا و سیما وجود دارد و آنها به این راحتی حاضر به همکاری در این خصوص نیستند و متاسفانه حتی در مقام پاسخگویی به تصمیم خود نیز بر نمی آیند. به هر حال آنچه مشخص است صدا و سیما به عنوان یک نهاد دولتی علاقه چندانی به همکاری با باشگاه ها که در حال خصوصی شدن و برآورده کردن انتظارات فیفا و C.F.A هستند، ندارند و به این ترتیب دود این عدم همکاری بیش از همه به چشم فوتبال ایران می رود. چرا که بسیاری از کشورهای درجه چندم آسیا تنها به دلیل اجرای ضوابط کنفدراسیون فوتبال آسیا چند تیم در لیگ قهرمانان دارند. اما فوتبال کشورمان به عنوان یکی از چند تیم برتر آسیا تنها دو نماینده در مسابقات قاره کهن دارد و این مشکل باعث شده تا فوتبال باشگاهی کشورمان سال ها از دستیابی به جام قهرمانی باشگاه های آسیا محروم بماند.
● بی توجهی صدا و سیما و نابودی باشگاه های فوتبال
عدم پرداخت حق پخش تلویزیونی مسابقات تنها به فوتبال اختصاص ندارد و تمامی رشته های ورزشی، به ویژه ورزش های مدال آور نیز از این معضل رنج می برند. با این حال فدراسیون های بین المللی سایر رشته ها به این قضیه حساسیتی ندارند و از این بابت مشکلی نیست اما باید توجه داشت که حق پخش تلویزیونی می تواند ورزش را رونق بخشد و دیگر هیچ باشگاه یا مجموعه ای بابت مشکلات مالی منحل نشود. اتفاقی تلخ که در رشته ای مثل فوتسال مکررا رخ می دهد. فوتسال که در حقیقت هم خانواده فوتبال است و علاقمندان بسیاری در ایران و سراسر جهان دارد، در کشور ما از داشتن حتی یک پخش تلویزیونی نیز محروم است. ایران به عنوان قهرمان مطلق فوتسال آسیا و دارنده عنوان چهارم جام جهانی ۱۹۹۳ که افتخارات بین المللی فراوانی را در کارنامه دارد. همچنان با عدم پخش تلویزیونی مسابقات لیگ فوتسال روبه روست و از این جهت بسیاری از باشگاه های بزرگ و پرافتخار نابود شدند. باشگاه هایی همچون پیمان، شرکت واحد، شهرری و حتی استقلال و پرسپولیس به دلیل نداشتن پایگاه های اقتصادی نتوانستند ادامه حیات دهند و به این ترتیب رونق فوتسال باشگاهی در ایران هر سال کمتر می شود، به طوری که چند سالی است جام رمضان که جامی با کیفیت و مورد توجه مردم بود نیز دیگر برگزار نمی شود. از این رو بسیاری از باشگاه های فعلی با مشکلات عدیده ای به کار خود ادامه می دهند و البته اندک اندک عطای کار را به لقایش می بخشند. حتی باشگاهی مثل شن سا ساوه که قهرمانی های فراوانی در لیگ و همچنین قهرمانی در جام باشگاه های آسیا و چندین تورنمنت بین المللی و جهانی را دارد، به دلیل عدم توجه به دغدغه های خود یعنی داشتن پایگاه اقتصادی برای فوتسال که مهمترین قسمت آن پخش تلویزیونی مسابقات است، با نوعی بی انگیزگی روبه رو شده است و تلاش های متولیان این باشگاه برای احقاق حق خود و همچنین راه اندازی تلویزیون خصوصی ورزش با کم توجهی ها و دست انداز های مختلف روبه رو شد. به این ترتیب در کنار فوتبال آینده فوتسال نیز تاریک و مبهم است و باید برای حل مشکل حق پخش تلویزیونی مسابقات فوتبال و فوتسال چاره ای اساسی اندیشیده شود.
● محمدی: خودمان هم خسته شده ایم
پس از اینکه رایزنی ها و اقدامات فدراسیون فوتبال برای حق پخش تلویزیونی رقابت های لیگ برتر به جایی نرسید، «علی کفاشیان» رئیس فدراسیون فوتبال چندی پیش اعلام کرد که عواقب این مشکل از این پس ربطی به فدراسیون فوتبال ندارد. پس از این اتفاقات و همچنین پایان مهلت C.F.A به ایران برای مشخص کردن تکلیف حق پخش تلویزیونی مسابقات با «عزیز الله محمدی» رئیس سازمان لیگ و از اعضای هیات رئیسه فدراسیون فوتبال گفت و گویی انجام دادیم تا از این مشکل و اثرات آن بر فوتبال کشورمان مطلع شویم. حق پخش تلویزیونی مسابقات به کجا انجامید؟
تا به حال هیچ نتیجه ای کسب نشده و معلوم هم نیست اصلا به نتیجه برسد یا نه.
مسوولا ن صدا و سیما چه پاسخی به شما داده اند؟
هیچی. مشکل هم همین جاست که آنها به طور شفاف دلا یل خود را مطرح نمی کنند.
شاید به این دلیل که تلویزیون ایران دولتی است و آنها نمی توانند با نهادی که تحت نظارت فیفا و C.F.A قرار دارد همکاری کنند.
نمی دانم. با این حال هر چه هست باید با ما تعامل کنند بالاخره فدراسیون فوتبال هم متعلق به این ممکلت است و موفقیت آن به کشورمان برمی گردد.
چرا صدا و سیما در خصوص اظهارات مسوولا ن فدراسیون هم عکس العملی نشان نمی دهند؟
این را هم نمی دانم به خدا خودمان هم خسته شده ایم و دیگر نمی توانیم کاری انجام دهیم.
کنفدراسیون فوتبال آسیا تا کی به ایران فرصت داده است؟
آخرین فرصتی که به ما داده بودند، تا هفتم مرداد بود که با توجه به تعامل و مذاکراتی که با مسوولا ن C.F.A داشتیم می توانیم این فرصت را باز هم تمدید کنیم اما فایده ای ندارد.
پس با این حساب ایران با همان دو سهمیه در لیگ قهرمانان آسیا شرکت می کند؟
بله تا این لحظه که این طور است اما امیدواریم مشکل حق پخش تلویزیون حل شود تا فوتبال ما با سه یا چهار نماینده در لیگ آسیا شرکت کند چون استحقاق آن را دارد.
گویا برخی مسوولا ن نیز چندان با این موضوع موافق نیستند مثلا حجت الا سلام یحیی زاده که عضو کمیته تربیت بدنی مجلس شورای اسلا می نیز هست چندی پیش با حق پخش تلویزیون مسابقات توسط صدا و سیما مخالفت کرده بود.
اگر مدیران صدا و سیما با ما همکاری کنند سایر مسوولا ن را نیز آگاه خواهیم کرد که چرا مطمئنا همه برای اعتلا ی نام ایران تلا ش می کنند و از این نظر مشکلی نیست اما به هر حال باید به خواسته های فدراسیون که در واقع انتظارات کنفدراسیون فوتبال آسیاست توجه شود.
سوال آخر احتمال جریمه یا حتی محرومیت برای فوتبال ایران وجود دارد؟
نمی دانم اما هر احتمالی وجود دارد بنابراین باید مسوولا ن صدا و سیما حساسیت ها را درک و بیشتر با فدراسیون فوتبال همکاری کنند.

نویسنده : جواد منتخبی

منبع : روزنامه مردم سالاری