ضرورت توجه به اهداف طلبگی در حوزه های علمیه خواهران

حوزه های علمیه شیعی، میراث‌دار جاوید معارف الاهی و پاسداران کیان دین و عقاید اسلامی‌اند. در این برهه یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی هویت دادن به زنان برای ایفای نقش در جامعه است که در این راستا وظایف حوزه‌های علمیه خواهران مانند دیگر نهادهای انقلاب اسلامی بسیار مهم و راهبردی است.
در این میان نقش و جایگاه زنان در حوزه‌های علمیه خواهران از یک سو و میزان نیاز جامعه نسبت به آگاهی از معارف دینی از سوی دیگر، باید مورد توجه بانوان طلبه باشد تا به این وسیله آرمان‌های نظام جمهوری اسلامی که به دست حضرت امام خمینی (ره) طراحی شده است، محقق شود.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار گروهی از طلا ب و روحانیان فرمودند:
«اگر امروز، این چشمه با برکت نجوشد، فردا جامعه اسلامی، چیزی در دست نخواهد داشت. اگر امروز، حوزه علمیه‌ای زنده، با نشاط، پربار، آگاه، پر تلاش، اهل علم و اهل عمل و منطبق بر وظایف وجود داشته باشد، بیست سال دیگر، جمهوری اسلامی تثبیت شده و قوی، واقف، مسلط بر امور خود و مجهز در مقابل دشمنان، خواهیم داشت. اگر ما امروز این حوزه را نداشته باشیم، فردا آن جمهوری اسلامی را نداریم».
امروز و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، بانوان ایرانی و حتی کشورهای شیعی با حضور در فضایی به نام حوزه‌های علمیه خواهران که به برکت تلاش‌های امام خمینی (ره)‌ شکل گرفته است، در آستانه ایجاد یک دگرگونی فکری و اندیشه‌ای بزرگ هستند، که خود می‌طلبد این مسأله از سوی مسؤولان و طلاب مدارس علمیه خواهران مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
ارایه تعریفی درست و مناسب از حوزه‌های علمیه خواهران و تعیین اهداف آن، تهیه و تدوین چشم انداز علمی این حوزه ها، سنجش توانایی طلاب و ایجاد رشته‌های تخصصی، شناسایی ضرورت‌های زمان و مکان و برنامه‌ریزی برای تسلط بانوان طلبه به نیازهای روز، نظارت بر فعالیت‌های علمی بانوان طلبه، ایجاد بستر مناسب برای بالا رفتن سطح علمی، گسترش فضای پژوهش و جلوگیری از انجام فعالیت‌های موازی تنها بخشی از بایسته‌هایی است که باید مدیران و بانون طلبه مدارس علمیه خواهران به آن اهمیت دهند.
دسته‌بندی مراحل تحصیلی طلاب، تعیین رشته‌های اختصاصی و مواد درسی آن، تهیه کتب درسی مناسب و تغییر کتب درسی کنونی، تعیین مدارسی برای رشته‌های مختلف که براساس برنامه‌های درسی معین اداره شوند، تأسیس مدارس ویژه برای تربیت افراد جهت کار در مشاغل خاص متناسب با روحانیان، تعیین پایان‌نامه‌ها و گواهی‌های ویژه حوزه‌های علمیه برای درجه‌های مختلف علمی، شناسایی استعدادهای برجسته برای پژوهش یا تحصیل و تهیه امکانات برای پرورش آن ها، تدوین مقرراتی برای کیفیت زیست عمومی طلاب، فراهم آوردن حوزه‌های درس اخلاق و رشد معنوی و بالا بردن روحیه زهد، عفاف، ساده زیستی و مانند آن در حوزه، تأسیس واحدهای علمی با گرایش‌های نو و ابتکاری و کمک به این‌گونه مراکز در حوزه، تشکیل مدارس ویژه تربیت مبلغ و مدرس برای داخل و خارج از کشور همه از دغدغه‌هایی بوده است که رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها به آن اشاره کرده‌اند و در این بخش حوزه‌های علمیه خواهران هم به عنوان یک نهاد سرنوشت ساز در ارایه فرهنگ دینی باید به آن توجه فراوان داشته باشند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه ای فرموده اند:
«تربیت طلاب جوان یکی از واجب‌ترین و ضروری‌ترین کارهاست و بایستی این تربیت به شکل برنامه‌ریزی شده، و دقیق انجام بگیرد... اینها، جزو کارهای بلند مدت و زیربنایی این کشور است و وجود چنین شخصیت‌های قوی و ممتازی است که می‌تواند خط مستقیم استقلال و «نه شرقی و نه غربی» و اسلام و خط شریعت را با قوت و قاطعیت در میان این طوفان ها پیش ببرد».
با این بیان توجه به نکته‌ای اساسی که همان پیدا کردن هویت طلبه و آشنایی با اهداف طلبگی است، از سوی مدیران، برنامه‌ریزان و طلاب مدارس علمیه خواهران و ضروری به نظر می‌رسد:
طلاب حوزه‌های علمیه و به ویژه حوزه‌های علمیه خواهران هر کدام با آرمان هایی بسیار والا و معنوی گرایانه وارد عرصه تحصیل در علوم دینی می‌شوند، ولی رو به رو شدن با فضایی گسترده، آن هم در زمینه‌های مختلف دینی مانند قرآن، تاریخ، فقه، اصول، فلسفه، کلام، ادبیات، تبلیغ، علوم حدیث و بسیاری از علوم جدید دیگری که در حوزه های علمیه به آن پرداخته می‌شود، طلاب را با یک ابهام و سر در گمی رو به رو می سازد.
تعیین هدف، متناسب با توانایی، استعداد، شرایط و نیازهای زمان و سوق دادن طلاب به سوی آن یکی از وظایف مسؤولان حوزه‌های علمیه خواهران است که باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. این مسأله با تأسیس رشته‌های تخصصی سطح سه در این حوزه ها نمود بیشتری می یابد.
از سوی دیگر طلاب خواهر نیز باید با تعیین هدف به انسجام در کارهای علمی خود توجه جدی داشته باشند و با استفاده از مشاوران، راهی روشن و مطمئن را بپیمایند.
حضرت آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در این زمینه می فرمایند:
«اگر تشکیلاتی به وجود آمد، اما هدف روشنی نداشت، یا هدف داشت ولیکن برنامه ریزی برای رفتن به آن هدف انجام نگرفت و تشکیلات بی کار ماند، به خودی خود تشکیلات از هم خواهد پاشید، و اگر هم بماند، صورت بی جانی خواهد بود. انسانی این است. هدف را محدود کنید و مشخص نمایید که می خواهید چه کار کنید...باید مشخص بشود که می‌خواهیم در حوزه چه کار کنیم. بعد بر اساس هدف برنامه‌ریزی کنید و بر پایه آن برنامه ریزی هر دستگاهی مشغل کار خود بشود.
بی‌توجهی به تعیین هدف در طلبگی نه تنها سرمایه عمر را تباه می‌کند، بلکه آثاری چون احساس سرخوردگی، افسردگی و ناموفق بودن در تحصیل و تکاپوی علمی را نیز به همراه می‌آورد.
انتخاب هدف متناسب با واقعیت های شخصیتی یک بانوی طلبه، یافتن یک راه کار مناسب برای رسیدن به آن هدف، قرار گرفتن در مسیر، حرکت در مسیر هدف و در نهایت دستیابی پله‌کانی به هدف تعریف شده، یک دوره گسترده‌ای است که همراهی استاد و طلبه را در سالیان دراز می‌طلبد.
بسیاری از بانوان طلبه با یک ابهام در انتخاب هدف روبرو هستند. گروهی دیگر هدف خوبی را انتخاب می‌کنند؛ اما با راه‌های دست‌یابی به آن آشنا نیستند، برخی دیگر راه‌های دستیابی به هدف را می‌شناسند، ولی در آن مسیر قرار نمی‌گیرند و مباحث نظری آن‌ها بروز عملی نمی‌یابد. دسته‌ای دیگر در میانه مسیر همه چیز را رها می‌کنند و در این میان افراد کمی باقی می‌مانند که این مسیر را به سلامت بپیمایند و میوه شیرین تلاششان را به جامعه دینی اهدا کنند.
این بیان خواستار آن است که تعیین هدف در میان بانوان طلبه ضرورتی است که موفقیت در آن حوزه‌ها را با رشد و شکوفایی روبرو می‌کند و بی‌توجهی به آن خسارت‌های جبران ناپذیری را به همراه دارد.
بسیار شایسته است که اهداف بانوان طلبه در مدارس علمیه خواهران در قالب پژوهش به بررسی و کنکاش گذاشته شود و صاحب نظران با توجه به آسیب ها و بایسته های این مسیر طلاب را به سوی یک هدف درست و مطمئن رهنمون باشند.
این نوشتار در صدد بررسی این امر نبود و خود را هم در سطح ارایه راه‌کار نمی‌داند، ولی طرح مسأله‌ای بود برای توجه بیشتر مسؤولان مدارس علمیه و خود آگاهی بانوان طلبه که ساختن آینده‌ای روشن به دست آنان ممکن خواهد بود.

فاطمه ره کشای
حوزه علمیه الزهرا (س) ـ تهران

منبع : خبرگزاری رسا