طلبه هم یک دانشجوست با مشکلاتی بیشتر

دسته ای از طلبه های شاغل طلبه هایی هستندکه درست مثل افراد غیر طلبه جامعه، برای رفع مسائل معیشتی و مشکلات مالی خانواده کاری را برای خود دست و پا می کنند. در این مورد نیز می توان از علامه طباطبایی یاد کرد که در برهه ای از زندگی خود کشاورزی می کردند و یا مرحوم شهید باهنر کارگری می کردند تا معیشتشان در زمان طلبگی تامین شود...طلبه ها معمولا در این مورد با اساتید خود مشورت می کنند، نظر بزرگان این وادی را جویا می شوند، اما این موضوع به این مفهوم نیست که کسی آن ها را به پوشیدن و یا نپوشیدن لباس مجبور کند.
"طلاب نیز مثل مردم عادی هستند، مثل آن ها دچار اشتباه می شوند، مثل آن ها مرتکب گناه می شوند، اما آن چه دل را به درد می آورد این است که یک طلبه می داند و اشتباه می کند اما سایر افراد شاید نمی دانند و یا اجمالی می دانند و مرتکب می شوند!"
این ها صحبت های یک نخبه طلبه است که وقتی سر صحبت را با او درباره دنیای طلاب باز کردیم، حرف های زیادی برای گفتن داشت. طلبه ای که طرح برگزیده اش درباره جنبش نرم افزاری توجه خیلی از مسئولان را جلب کرد و در مقابل احمدی نژاد نیز مشکلات و مسائل مربوط به طلاب را برشمرد و نشان داد دغدغه های مطهری و بهشتی امروز هم در میان طلاب جریان دارد و هنوز دل حوزه های علمیه و دانش پژوهان بسیاری برای اعتلای اندیشه های دینی در کشور می تپد.
"یحی صالح نیا" چندین سال است که در حوزه های علمیه استادی می کند، اما هنوز خود را جویای علم و معرفت می داند. و این از خاصیت های طلبگی است که شما فارغ التحصیل نمی شوید.
او مسئول دفتر مطالعات راهبردی مهدویت است و یکی از نظریه پردازان جنبش نرم افزاری است که به خاطر طرحی که درباره این جنبش ارائه داد از سوی سازمان ملی جوانان و ریاست جمهوری مورد تشویق قرار گرفت. صالح نیا درباره طلاب برایمان می گوید و چه خوش می گوید، از مسیری که تاکنون رفته است.
● دلت را صاف کن!
یحیی صالح نیا می گوید: برای ورود به حوزه علمیه داوطلب ها ابتدا باید در یک آزمون ثبت نام کنند. معمولا دانش آموزانی که فارغ التحصیل دبیرستان و دارای مدرک دیپلم هستند برای شرکت در این آزمون ثبت نام می کنند و بعد از قبولی در مرحله کتبی آزمون، در یک مصاحبه شفاهی شرکت می کنند و سوالاتی درباره موضوعات معرفتی از آن ها پرسیده می شود.
در وهله اول انگیزه فرد داوطلب برای شرکت در حوزه علمیه حائز اهمیت است. این که او با چه انگیزه ای می خواهد طلبه شود و تفکرش راجع به انقلاب، دین و وظایف متقابل در جامعه چیست.
ملاک برای ورود به حوزه این است که شورای نظارتی و مجموعه مدیریت حوزه متوجه شوند، فرد شایستگی و صلاحیت ورود به این عرصه را دارد. حتی اگر فردی تاکنون در وادی اسلام نبوده است در صورتی که بخواهد و انگیزه ای بالا داشته باشد، می تواند در این زمینه بسیار خوب پیشرفت کند. در واقع طلبه کسی است که می خواهد برای صلاح خودش و اصلاح جامعه، قدم در وادی معرفت و طلبگی بگذارد.
۹۵درصد از افرادی که وارد حوزه علمیه می شوند با انگیزه های الهی و معرفتی وارد می شوند و پنج درصد هم برای اشتغال و جایگاه وارد این حوزه می شوند.
● کار کردن عار نیست، اما...
کسی که طلبه می شود و می خواهد در این حوزه بماند، ناخودآگاه به وادی تعلیم و تربیت وارد می شود و بعد از آن شغلی به دست می آورد تا هم برای رفع مشکلات جامعه موثر باشد و هم مثلا در آمدی به دست آورد.
اغلب طلبه ها برای رفع مشکلات معیشتی خود کار هم می کنند و در زمینه های فرهنگی مشغول می شوند. طلبه های شاغل چند دسته هستند؛ برخی از طلبه های به خاطر ضرورت های نظام وارد مشاغل دولتی می شوند. از ریاست جمهوری گرفته تا رده های پایین تر دولتی؛ مثلا بعضی از طلاب به عنوان مسئول عقیدتی – سیاسی یکی از پادگان های دور افتاده به خدمت گرفته می شوند؛ ورود به این مناصب بیشتر به خاطر ضرورت حضور طلبه ها در این عرصه ها است.
برخی طلبه های شاغل نیز با توجه به اطلاعیه هایی که در بازار کار فراخوان شده و با پخش تقاضای نیروی انسانی از سوی ارگان ها و مراکز متقاضی کار می شوند؛ مثلا در آموزش و پرورش برای تدریس دروس معارف و قرآن مشغول می شوند و یا به انجام سایر امور فرهنگی اهتمام می ورزند. به عنوان مثال شهید بهشتی هم معلم زبان انگلیسی و ریاضی بودند و هم دبیر دروس معارف.
دسته ای دیگر از طلبه های شاغل طلبه هایی هستندکه درست مثل افراد غیر طلبه جامعه، برای رفع مسائل معیشتی و مشکلات مالی خانواده کاری را برای خود دست و پا می کنند. در این مورد نیز می توان از علامه طباطبایی یاد کرد که در برهه ای از زندگی خود کشاورزی می کردند و یا مرحوم شهید باهنر کارگری می کردند تا معیشتشان در زمان طلبگی تامین شود. بنابراین این نشان می دهد که ورود طلاب به این مشاغل عیب نیست و نمونه های بسیاری وجود دارد که می توان به آن ها اشاره کرد. اما دلیلی که موجب می شود طلبه های کمتری پا به عرصه کارهای اجرایی و عملی بگذارند این است که از همه طلبه های نمی توان انتظار داشت که همزمان با کسب توفیق در امر تحصیل در این سایر امور نیز فعال باشند.
با این حال نمی توان طلبه هایی را که به امور غیر تحصیلی و اجرایی وارد می شوند، مذمت کرد؛ طلبه نیز ازدواج می کند، زندگی مشترک تشکیل می دهد و برای تامین زندگی باید کار کنند.
● لباسی که مسئولیتش سنگین تر از وزنش است
پوشیدن لباس طلبگی یک امر کاملا شخصی است و شخص طلبه پس از مدتی و با توجه به معلوماتی که کسب کرده است و توانمندی که در خود احساس می کند تشخیص می دهد که با این لباس در جامعه حاضر شود و به اصطلاح ملبس به لباس روحانیت در مجامع رفت و آمد کند و در این مورد دستگاه های نظارتی و اداری هیچ دخالتی ندارند.
طلبه ها معمولا در این مورد با اساتید خود مشورت می کنند، نظر بزرگان این وادی را جویا می شوند، اما این موضوع به این مفهوم نیست که کسی آن ها را به پوشیدن و یا نپوشیدن لباس مجبور کند.
زمان پوشیدن لباس دست خود طلبه ها است و زمان مشخصی ندارد. فرد هر زمان صلاح بداند می تواند استفاده از این لباس را آغاز کند، اما این که بعضی از طلبه های از لباس روحانیت گاهی استفاده می کنند و و گاهی نه(!)، بسته به تفکر خود طلبه متفاوت است. اگر طلبه ای حس کند که استفاده از این لباس باعث می شود بهتر خدمت کند و یا نپوشیدن آن موجب می شود تا تاثیر بیشتری داشته باشد می توان بسته به موقعیت لباس داشته بپوشد یا نپوشد. اگرچه مهم است کسی که تصمیم گرفت طلبه باشد با نماد این صنف در جامعه حضور یابد.
آن چه مهم است این است که فرد با چه قصد و انگیزه ای می خواهد این لباس را بپوشد یا نپوشد.
غالبا طلبه ها برای ملبس شدن مراسم خاصی را دارند که در یکی از اعیاد انجام می گیرد. اکثرا این مراسم در عید شعبان انجام می شود و گاهی هم در عید مبعث.
در سال های ابتدایی انقلاب، تلویزیون تصاویری از عمامه گذاری شاگردان و طلبه های حوزه علمیه به دست امام خمینی (ره) را پخش می کرد؛ اما بعد از آن برنامه دیگر از آن مراسم در صدا و سیما چیزی ندیدیم!
●دوری و دوستی سینما و هنرمندان با طلاب!
معمولا فیلم هایی که راجع به جامعه روحانیت و طلاب یک کشور ساخته می شود، با واقعیت تفاوت دارد و ساز و کارهایی خارج از امور واقعی و رئال جامعه در آن نشان داده می شود. مثلا طلبه ها در حوزه برنامه خاصی برای رفتن به یک تور گردشگری و یا تورهایی که مردم در آن شرکت دارند، نداریم و یا این طور نیست که عموم مردم، با طلبه ها دیدار داشته باشند و با آن ها صحبت کنند.
معمولا در سینمای ایران یا آن قدر طلبه ها را بالا می برند که نوعی تقدس ظاهری و تصنعی در آن گنجانده می شود و یا آن قدر از شان و منزلت روحانی و طلبه می کاهند که جایگاه او را خدشه دار می کنند. در حالی که طلبه ها درست مثل مردم عادی زندگی می کنند، مثل آن ها مرتکب اشتباه و گناه می شوند با این تفاوت که وقتی طلبه ای مرتکب گناه می شود از آنجا که او قصد کرده تا زندگی سالم و خدایی و آلوده به خطای کمتر داشته باشد، بیشتر مورد مذمت قرار می گیرد.
روایتی داریم که می فرماید، اگر هفتاد گناه از گردن مردم ساقط شود، فقط یک گناه از گردن عالم دین ساقط می شود. طلبه ها نیز مانند مردم دچار اشتباه و کار غلط می شوند اما مشکل این جاست که او "می داند" و خطا می کند و این زشتی کار را چند برابر می کند.
صحبتی که مقام معظم رهبری سال هاست روی آن تاکید دارند همین است که باید نخبگان هنری و نخبگان سایر زمینه ها با هم در تعامل باشند و یکدیگر را بشناسند تا بتوانند واقعیات را به خوبی و ملموس نشان دهند.
متاسفانه نخبگان سینمای ما هیچ ارتباطی با نخبه های حوزه های علمیه و عرصه علم و معرفت ندارند و همین موجب شناخت کم آن ها از یکدیگر می شود و موجب می شود تصویری مجهول از طلبه ها و فعالان عرصه معرفت در کارهای هنری به تصویر کشیده شود.
راه حل این است که نخبگان غیر طلبه با نخبگان طلبه در تعامل نزدیک با یکدیگر باشند. متاسفانه نه ایده های امام خمینی (ره) و نه سخنان و توصیه های رهبر معظم انقلاب در این باره عملی نشده است.
طلبه همان دانشجو است...
مشکلات طلبه ها درست مثل مشکلات دانشجویان است؛ البته عمده ترین مشکل این قشر جامعه بیشتر مشکل معیشتی آن ها است. طلبه ها نیز در واقع به نوعی دانشجو هستند، دانشجوی دین و معرفت.
آن ها نیز مثل سایر دانشجویان برای تامین منابع درسی و انجام کارهای پژوهشی امکانات ندارند؛ کتابخانه ای مستقل و تخصصی برای انجام تحقیقات و پروژهای سنگین در اختیارشان نیست. گاهی با اساتیدی مواجه می شوند که نمی توانند دروس را خوب ارائه دهند و در تفهیم درس به طلاب از قدرت علمی کافی بهره مند نیستند و یا دسترسی آن های به منابع مشکل؛ گاهی منابع درسی آنقدر ثقیل و سخت هستند که درک مفهوم آن برای طلاب بسیار وقت گیر اگرچه طلبه خود انتخاب کرده است که سخت یادبگیرد...

منبع : برنا نیوز