یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا

زندگینامه امام‌ رضا (ع)


زندگینامه امام‌ رضا (ع)
در روز جمعه‌ ، یا پنج‌ شنبه‌ ۱۱ ذی‌ حجه‌ یا ذی‌ قعده‌ یا ربیع‌ الاول‌ سال‌ ۱۵۳ یا ۱۴۸ هجری‌ در شهر مدینه‌ پا به‌ دنیا گذاشت‌ . بنابر این‌ تولد آن‌ حضرت‌ مصادف‌ با سال‌ وفات‌ امام‌ صادق‌ ( ع‌ ) بوده‌ یا پنج‌ سال‌ پس‌ از در گذشت‌ آن‌ حضرت‌ رخ‌ داده‌ است‌ . همچنین‌ وفات‌ آن‌ حضرت‌ در روز جمعه‌ یا دوشینه‌ آخر صفر یا ۱۷ یا ۲۱ ماه‌ مبارك‌ رمضان‌ یا ۱۸ جمادی‌ الاولی‌ یا ۲۳ ذی‌ قعده‌ یا آخر همین‌ ماه‌ در سال‌ ۲۰۳ یا ۲۰۶ یا ۲۰۲ هجری‌ اتفاق‌ افتاده‌ است‌ . شیخ‌ صدوق‌ در عیون‌ اخبار الرضا گوید قول‌ صحیح‌ آن‌ است‌ كه‌ امام‌ رضا ( ع‌ ) در ۲۱ رمضان‌ ، در روز جمعه‌ سال‌ ۲۰۳ هجری‌ در گذشته‌ است‌ .
وفات‌ آن‌ حضرت‌ در سال‌ ۲۰۳ در طوس‌ و در یكی‌ از روستاهای‌ نوقان‌ به‌ نام‌ سناآباد اتفاق‌ افتاد . با تاریخ‌ های‌ مختلفی‌ كه‌ نقل‌ شد ، عمر آن‌ حضرت‌ ۴۸ یا ۴۷ یا ۵۰ یا ۵۱ سال‌ و ۴۹ یا ۷۹ روز یا ۹ ماه‌ یا ۶ ماه‌ و ۱۰ روز بوده‌ است‌ ، اما برخی‌ كه‌ سن‌ آن‌ حضرت‌ را ۵۵ یا ۵۲ یا ۴۹ سال‌ دانسته‌اند ، سخنشان‌ با هیچ‌ یك‌ از اقوال‌ و روایات‌ ، منطبق‌ نیست‌ و ظ‌اهرا تسامح‌ آنان‌ از اینجا نشأت‌ گرفته‌ كه‌ سال‌ ناقص‌ را به‌ عنوان‌ یكسال‌ كامل‌ حساب‌ كرده‌اند . از جمله‌ این‌ اقوال‌ شگفت‌ آور سخن‌ شیخ‌ صدوق‌ در عیون‌ اخبار الرضا است‌ كه‌ گفته‌ است‌ : میلاد امام‌ رضا (ع‌ ) در ۱۱ ربیع‌ الاول‌ سال‌ ۱۵۳ و وفات‌ وی‌ در ۲۱ رمضان‌ سال‌ ۲۰۳ بوده‌ و با این‌ حساب‌ آن‌ حضرت‌۴۹ سال‌ و شش‌ ماه‌ در این‌ جهان‌ زیسته‌ است‌ . مطابق‌ آنچه‌ صدوق‌ نقل‌ كرده‌ ، عمرآن‌ حضرت‌ پنجاه‌ سال‌ و شش‌ ماه‌ و ده‌ روز میشود و منشاء این‌ اشتباه‌ را باید عدم‌ دقت‌ در جمع‌ و تفریق‌ اعداد دانست‌ شیخ‌ مفید نیز مرتكب‌ این‌ اشتباه‌ شده‌ است‌ و ما در حواشیهای‌ خود بر كتاب‌ المجالس‌ السنیه‌ متذكر این‌ خطا شده‌ایم‌ . بنابر گفته‌ مولف‌ مطالب‌ السؤول‌ ، امام‌ رضا ( ع) ‌۲۴ سال‌ وچند ماه‌ بنابر قول‌ ابن‌ خشاب‌ ۲۴ سال‌ و ۱۰ ماه‌ از عمر خویش‌ را با پدرش‌ به‌ سر برد .
لكن‌ مطابق‌ آنچه‌ گفته‌ شد ، عمر آن‌ حضرت‌ در روز وفات‌ پدرش‌ ۳۵ سال‌ یا ۲۹ سال‌ و دو ماه‌ بوده‌ و پس‌ از درگذشت‌ پدرش‌ چنانكه‌ در مطالب‌ السؤول‌ نیز آمده‌ ، ۲۵ سال‌ زیسته‌ است‌ و نیز مطابق‌ آنچه‌ قبلا گفته‌ شد آن‌ حضرت‌ پس‌ از پدرش‌ بیست‌ سال‌ در جهان‌ زندگی‌ كرد . چنانكه‌ شیخ‌ مفید نیز در اشارد همین‌ قول‌ را گفته‌ است‌ . برخی‌ نیز این‌ مدت‌ را بیست‌ سال‌ و دو ماه‌ ، یا بیست‌ سال‌ و نه‌ ماه‌ ، یا بیست‌ سال‌ و چهار ماه‌ ، یا بیست‌ و یكسال‌ و ۱۱ ماه‌ ذكر كرده‌ اند كه‌ این‌ مدت‌ ، روزگار امامت‌ و خلافت‌ آن‌ حضرت‌ به‌ شمار است‌ . در طول‌ این‌ مدت‌ آن‌ حضرت‌ دنباله‌ حكومت‌ هارون‌ رشید را كه‌ ده‌ سال‌ و بیست‌ و پنج‌ روزبود درك‌ كرد .
سپس‌ امین‌ از سلطنت‌ خلع‌ شد و عمویش‌ ابراهیم‌ بن‌ مهدی‌ برای‌ مدت‌ بیست‌ و چهار روز به‌ سلطنت‌ نشست‌ . آنگاه‌ دوباره‌ امین‌ بر او خروج‌ كرد و برای‌ وی‌ از مردم‌ بیعت‌ گرفته‌ شد و یكسال‌ و هفت‌ ماه‌ حكومت‌ كرد ولی‌ به‌ دست‌ طاهر بن‌ حسین‌ كشته‌ شد . سپس‌ عبد الله‌ بن‌ هارون‌ ، مامون‌ ، به‌ خلافت‌ تكیه‌ زد و بیست‌ سال‌ حكومت‌ كرد . امام‌ رضا ( ع‌ ) پس‌ از گذشت‌ پنج‌ یا هشت‌ سال‌ از خلافت‌ مأمون‌ به‌ شهادت‌ رسید .
● فرزندان‌ امام‌ رضا ( ع‌ )
كمال‌ الدین‌ محمدبن‌ طلحه‌ در مطالب‌ السؤول‌ گوید : آن‌ حضرت‌ شش‌ فرزند داشت‌ . پنج‌ پسر و یك‌ دختر . نام‌ فرزندان‌ وی‌ چنین‌ است‌ :
۱) محمد قانع‌ ،
۲) حسن‌ ،
۳) جعفر ،
۴) ابراهیم‌ ،
۵) حسن‌
۶ عایشه‌ .
عبد العزیزبن‌ اخضر جنابذی‌ در معالم‌ العتره‌ و ابن‌ خشاب‌ در موالید اهل‌ البیت‌ و ابونعیم‌ در حلیه‌ الاولیا نظیر همین‌ سخن‌ را گفته‌اند . سبط بن‌ جوزی‌ در تذكره‌ الخوص‌ گوید : فرزندان‌ آن‌ حضرت‌ عبارت‌ بودند از محمد ( امام‌ نهم‌ ) ابوجعفر ثانی‌ ، جعفر ، ابو محمد حسن‌ ، ابراهیم‌ و یك‌ دختر . شیخ‌ مفید در ارشاد می‌ نویسد : امام‌ رضا ( ع‌ ) دنیا را بدرود گفت‌ و سراغ‌ نداریم‌ كه‌ از وی‌ فرزندی‌ به‌ جا مانده‌ باشد جز همان‌ پسرش‌ كه‌ بعد از وی‌ به‌ امامت‌ رسید . یعنی‌ حضرت‌ ابوجعفر محمد بن‌ علی‌ ( ع‌ ) . ابن‌ شهر آشوب‌ در مناقب‌ می‌ گوید : امام‌ محمد بن‌ علی‌ ( ع‌ ) تنها فرزند اوست‌ . طبری‌ در اعلام‌ الوری‌ می‌ نویسد : تنها فرزند رضا ( ع‌ ) پسرش‌ محمد بن‌ علی‌ جواد بود لا غیر . در كتاب‌ العدد القویهٔ‌ آمده‌ است‌ كه‌ امام‌ رضا ( ع‌ ) دو پسر داشت‌ كه‌ نام‌ آنها محمد و موسی‌ بود و جز این‌ دو فرزندی‌ نداشت‌ .
همچنین‌ در قرب‌ الاسناد نقل‌ به‌ حضرت‌ رضا ( ع‌ ) عرض‌ كرد : من‌ از چند سال‌ پیش‌ درباره‌ شده‌ است‌ كه‌ بزنطی‌ جانشین‌ شما پرسش‌ می‌ كردم‌ و شما هر بار پاسخ‌ می‌ دادید پس‌ از من‌ پسرم‌ جانشین‌ من‌ خواهد شد . اما اینك‌ خداوند به‌ شما دو پسر عطا كرده‌ است‌ پس‌ كدامیك‌ از پسرانتان‌ جانشین‌ شمایند ؟ مجلسی‌ نیز در بحار الانوار در باب‌ خوشخویی‌ حدیثی‌ از عیون‌ اخبار الرضا ( ع‌ ) نقل‌ كرده‌ كه‌ در سند آن‌ نام‌ فاطمه‌ دختر رضا آمده‌ است‌ .
منبع : سایت مداحی


همچنین مشاهده کنید