معرفی "سندرم لکه سفید" در میگو

در خبرها آمده بود که با شیوع بیماری "لکه سفید" در یازده استخر سایت پرورش میگوی "حله" در استان بوشهر،انتظار می رود امسال با کاهشی حدود ۲۰ درصد در تولید میگوی پرورشی مواجه شویم و در صورت حذف کل مزارع درگیر با این بیماری تا این زمان،تولید کنندگان فقط از بابت هزینه بچه میگو حدود ۸ میلیارد ریال خسارت خواهند دید.
این امر مرا بر آن داشت که اطلاعاتی چند در خصوص این بیماری ارائه نمایم.
● توزیع جغرافیایی
این بیماری برای اولین بار در سال ۱۹۹۳ در چین گزارش شد و خیلی سریع در بسیاری از کشورهای آسیایی پرورش دهنده میگو منتشر شد.در سال ۱۹۹۹ نیز عفونت و آلودگی به این ویروس بطور گسترده در مزارع پرورشی جنوب،مرکز و شمال ایالات متحده گزارش شده است.وقوع این بیماری در تمام فصول و تمام مراحل پرورشی مشاهده شده است اما به نظر می رسد که بروز این بیماری با نوسانات محیطی ارتباط دارد.عوامل دیگری مثل استرس ناشی از بقایای مواد شیمیایی و حشره کش ها در تسریع روند شیوع این بیماری تقش دارد.
● اسامی عمومی و مشخصات میکرو ارگانیسم مولد بیماری
ویروس سندرم لکه سفید(WSSV مخفف White spot syndrome virus) یا کمپلکس باکولوویروس سندرم لکه سفید(WSBV مخفف White spot syndrome baculovirus complex)،ویروسی با DNA بزرگ است که به جنس جدید ویسپوویروس(whispovirus) و تیره Nimaviridae تعلق دارد.این ویروس فقط رده سخت پوستان(Crustaceous) را درگیر می کند.
● طیف میزبان
تمام سخت پوستان متعلق به راسته ده پایان(Decapoda)شامل میگوها،لابستر،و خرچنگ به این ویروس حساسند؛اما بیماری لکه سفید اساسا میگوهای پرورشی(خانواده penaeidae)را درگیر می کند.
● علائم بیماری و اثر بر روی میزبان
حیوانات مبتلا ممکن است تنها یک یا چند نشانه از نشانه های زیر را بروز دهند اما همچنان بیماری می تواند بدون هیچ علامتی وجود داشته باشد:
▪میگوها بی حال و سست می شوند.
▪توقف یا کاهش شدید مصرف غذا توسط جانوران دیده می شود.
▪ ظرف چند روز،میگوهای در حال مرگ در لبه های استخرهای پرورش و نزدیکی سطح آب دیده می شوند.
▪میگوهای مبتلا به عفونت حاد نرخ تلفات بالا همراه با مرگ و میر توده ای(تا صد در صد در طی ۳ تا ۱۰ روز بعد از شروع علائم کلینیکی)دارند.
● علائم کلینیکی بیماری در جانوران مبتلا
▪پوسته شل و سست می شود.
▪ رسوبات سفیدرنگ نمک های کلسیمی در اپیدرم کوتیکول پدیدار شده که این رسوبات در سطح داخلی کوتیکول پشتی مشهودترند.قطر این لکه ها بین ۲- ۰.۵ میلیمتر است و علت نامگذاری بیماری نیز در واقع بروز همین لکه های سفیدرنگ می باشد.
▪سطح بدن و اندام های جانبی تیره تر می شود و به علت گستردگی سلول های کوتیکولی حاوی رنگدانه، رنگ بدن میگوهای رو به مرگ به صورتی یا قهوه ای-قرمز متمایل می شود.
▪ سطح بدن سنگین شده و دستگاه تنفسی با انگل های خارجی مسدود می شود.
● ضایعات
ضایعات بوجود آمده روی پوسته می توانند بصورت لکه های ریز تا صفحاتی باشند که چندین میلیمتر قطر دارند.این صفحات نیز می توانند با یکدیگر ادغام شده و صفحات بزرگتری را تشکیل دهند.این ضایعات زمانی بهتر مشاهده می شوند که کوتیکول قسمت cephalothorax برداشته شده،بافت های ضمیمه ای جدا شوند و کوتیکول را بالا گرفته و در مسیر نور مشاهده نماییم.اما با این حال پدیدار شدن لکه های سفیدرنگ روی کوتیکول، راهنمای دقیقی برای پی بردن به بیماری لکه سفید نیست.
● تشخیص تفریقی
در غیاب ویروس WSSV،قلیائیت بالا نیز گاهی اوقات ممکن است سبب تشکیل رسوبات کلسیمی در کوتیکول شود.کیفیت پایین آب استخر(غلظت زیاد آمونیاک،اکسیژن پایین،PH بالا یا پایین)نیز ممکن است علائمی شبیه بیماری لکه سفید ایجاد نماید.
● انتقال بیماری
▪ منبع اصلی عفونت در استخرهای پرورش،تخم های حامل ویروس هستند که بصورت عمودی ویروس را از مولد مادر دریافت کرده اند.
▪انتقال افقی نیز در این بیماری وجود دارد.آب مهمترین حامل غیر زنده ویروس است.
▪ انتقال این بیماری از طریق میگوهای آلوده موجود در آب و یا از طریق کانی بالیسم میگوهای مرده یا ضعیف انجام می گیرد.
▪بسیاری از سخت پوستان دیگر(حدود ۴۰ گونه)مانند خرچنگ ها،کریل،لابستر و...حاملین این ویروس هستند درصورتیکه ممکن است خود مبتلا نباشند.
▪ پرندگان می توانند از طریق رها کردن میگوهای صید شده در استخرهای مجاور،بیماری را از استخری به استخر دیگر انتقال دهند.
● اقدامات مدیریتی در پیشگیری از بروز بیماری
▪ جلوگیری از مبادله تجهیزات و وسایل مابین استخرها
▪ منع استفاده از غذاهای تازه
▪حذف منظم و معدوم سازی میگوهای بی حال یا مرده بمحض مشاهده.
● در زمان شیوع بیماری نیز:
▪قرنطینه استخرهای آلوده همراه با کنترل عبور و مرور انسانی
▪ معدوم سازی تمام میگوهای مبتلا و در معرض بیماری(از طریق سوزاندن یا دفن کردن)
▪ تمییز کردن و ضدعفونی استخرهای آلوده
● نکاتی چند در خصوص سندرم لکه سفید
▪ تاکنون مرگ و میر زیادی از بابت این سندرم در بسیاری از کشورها گزارش شده است.
▪گزارش ها حاکی از آنست که تولید مزارع پرورش میگو به مدت دو سال تا ۴۰ درصد افت کرده است و بعد از آن در طولانی مدت تنها تا ۷۰ درصد بهبود یافته است.
▪مقاومت به ویروس این بیماری در هیچیک از گونه های سخت پوست ذکر شده گزارش نشده است.
▪ عفونت ممکن است سطح پایینی داشته باشد و در سخت پوستان سالم حالت مزمن داشته باشد یا اینکه شکل حاد به خود بگیرد و منجر به تلفات گردد.
▪ تکثیر ویروس این بیماری با استرس های محیطی تحریک می شود.
▪ویروس لکه سفید می تواند در آب دریا برای ۷-۴ روز قدرت خود را حفظ کرده و باقی بماند.

منابع:
http://www.spaquaculture.com
http://www.foodmarketexchange.com
http://www.pac.dfo-mpo.gc.ca
http://www.disease-watch.com
خبرگذاری جمهوری اسلامی ایران ۶/۴/۸۴
خبرگذاری مهر

منبع : نشریه الکترونیک فارم