دارفور؛ آب، نفت، جنگ و دیگر هیچ

دارفور منطقه یی است به وسعت نیم میلیون کیلومتر مربع (به اندازه ایالت کالیفرنیا) با سه منطقه شمال به مرکزیت الغاشی و جنوب به مرکزیت نیالا و غرب به مرکزیت الجنید.
درگیری در این منطقه از گذشته های دور در میان کشاورزان آفریقایی تبار و چوپانان عرب تبار وجود داشته است اما این اختلافات به شکل سنتی و دوستانه بین شیوخ قبایل حل و فصل می شده است. ریشه ناآرامی ها در اصل ناشی از کمبود آب است. دو حادثه خشکسالی طی دو سال گذشته در این منطقه وجود داشته که هرکدام ۷۰سال طول کشیده است. این خشکسالی ها باعث افزایش تنش در میان قبایل آفریقایی و عرب های کوچ نشین شده است. اما اخیراً پژوهشگران اعلام کرده اند که ذخایر آب در زیر یک تشکیلات دریاچه مانند کوهستانی که روی آن به وسیله ماسه پوشیده شده است کشف کرده اند و در صورت سرمایه گذاری مناسب امکان حل مشکل آب در منطقه وجود دارد.
از آغاز سال ۲۰۰۳ کمی پیش از حمله امریکا و انگلستان به عراق دو گروه شورشی به نام های جنبش آزادی بخش سودان و جنبش برابری و عدالت با حمله به پاسگاه های پلیس و یک فرودگاه، جنگ داخلی در این کشور را پی ریختند. نیروهای دولتی نیز با حملات هوایی به مواضع شورشیان پاسخ دادند. دارفور منطقه یی است سرشار از منابع نفت و اورانیوم. براساس آخرین تخمین بیش از ۷ میلیارد بشکه نفت در این منطقه وجود دارد. در سال ۲۰۰۵ قراردادی که میان کنسرسیوم نفتی امریکایی آرامکو (که در ۵۰ سال گذشته انحصار استخراج نفت در عربستان را به عهده داشته است)با دولت سودان پایان یافت، در عوض شرکت های چینی و مالزیایی قراردادهای درازمدتی را با دولت سودان برای استخراج نفت به امضا رساندند. شرکت آرامکو طی دوران فعالیت های خود موفق به کشف هیچ نفتی نشد ولی برعکس شرکت های چینی و مالزیایی در این مورد موفق بودند.
با کشف نفت و عدم تمدید قرارداد با آرامکو امریکاییان و متحدان آنان به نفع گروه های شورشی و علیه دولت مرکزی موضع گرفتند و بر پیچیدگی موضوع افزودند. در پی دخالت های کشورهای غربی، خارطوم نمایندگان کانادا و فرانسه را از دارفور اخراج و از آنان شکایت کرد. نفت منبع اصلی درآمد سودان است. ۷۸ درصد درآمد سودان از نفت است و بیش از ۷۰درصد صادرات این کشور به چین است. جنگ دارفور از سویی جنگ نفت است و از سوی دیگر جنگ آب. امریکاییان می کوشند به هر شیوه یی به منابع نفتی دارفور دسترسی داشته باشند و دست های چین را از این منابع کوتاه کنند. چینی ها نیز که نیاز روزافزونی به نفت دارند، هیچ دلیلی نمی بینند که از قراردادهای خود صرف نظر کنند. اینک این طرح در دستور کار نیروهای غربی قرار دارد که سودان را به سه منطقه تقسیم کنند و به این ترتیب کمپانی های غربی به منابع نفتی دارفور دسترسی یابند. شورای امنیت سازمان ملل متحد در ۳۱ ژوئیه ۲۰۰۷ ارسال نیروهای مشترک نظامی و پلیس سازمان ملل متحد و اتحادیه آفریقایی به فرماندهی سازمان ملل را به تصویب رساند.
این نیروها باید از اوایل سال آینده به این کشور اعزام شوند و بیش از دو میلیارد دلار خرج آن می شود ولی دولت سودان با تکیه به بند هفتم منشور سازمان ملل متحد از تحمیل صلح با توسل به زور جلوگیری کرده است. سرانجام تصمیم گرفته شد از شرکت سربازان امریکایی و کشورهای عضو ناتو و اتحادیه اروپایی در این نیروها خودداری شده و آنان فقط نقش تدارکاتی را برعهده بگیرند و اکثریت صلح بانان از کشورهای آفریقایی تامین شدند. هم اکنون ۱۰ هزار صلح بان اتحادیه آفریقا در دارفور مستقر هستند که از داشتن امکانات کافی محروم هستند و به تازگی پایگاه های آنان در دارفور مورد هجوم شورشیان قرار گرفته و ۱۰ نفر از آنان کشته شده و ۵۰ نفر دیگر مفقود شده اند و شورشیان کلیه خودروها و انبار سلاح ها را غارت کرده اند. این حمله از سوی بان کی مون دبیرکل سازمان ملل و حتی کوشنر وزیر امور خارجه فرانسه به شدت محکوم شد.منابع غربی تعداد کشته شدگان حوادث دارفور را تاکنون ۲۰۰ هزار کشته و بیش از دو میلیون آواره دانسته اند ولی منابع سودان این اخبار را اغراق آمیز دانسته و شمار کشته شدگان را فقط ۹ هزار نفر برآورد کرده اند.

سیامک طاهری

منبع : روزنامه اعتماد