به سوی آینده از اعماق گذشته

بی نظیر بوتو پس از هشت سال دوری از پاکستان درصدد است تا با تقسیم قدرت با پرویز مشرف مجدداً به کشور خود بازگردد.
بسیاری از مردم پاکستان بازگشت بوتو را نقطه امیدی برای آینده دموکراسی در کشورشان می دانند اما این نکته را نباید فراموش کنند که خانم بوتو گذشته چندان درخشانی ندارد. از یک سو به نظر می رسد بوتو صدای رسای مردم پاکستان است و از سوی دیگر نمادی از یک نخبه خودخواه به شمار می رود.بی نظیر بوتو اکنون آماده حضور دوباره در نقش یکی از رهبران سیاسی پاکستان است. هشت سال از تبعید خودخواسته او می گذرد و ملاقات بوتو در ماه گذشته با پرویز مشرف که به صورت محرمانه در ابوظبی صورت گرفت، به شایعات بازگشت او به پاکستان و تقسیم قدرت با مشرف دامن زد.چند ماه پیش حتی تصور مذاکره محرمانه میان بوتو و مشرف غیر قابل تصور بود.بی نظیر بوتو در سال ۹۹ که به اتهام اختلاس تحت پیگرد قانونی بود از پاکستان فرار کرد.
آن زمان اخباری منتشر شده بود مبنی بر اینکه خانم بوتو و همسرش آصف علی زرداری برای اعطای امتیازات نفتی، امضای قراردادهای نظامی و واردات و صادرات کالاها مبلغی بین ۱۰۰ میلیون تا ۵/۱ میلیارد دلار رشوه گرفته اند.
اوایل سال جاری میلادی پرویز مشرف رئیس جمهور پاکستان در اقدامی عجیب و شبهه برانگیز دستور داد تا فعالیت های تحقیقی درباره تخلفات مالی بی نظیر بوتو متوقف شود.البته خانم بوتو اعتقاد دارد که رسیدگی به پرونده اختلاسش اقدامی است تا توجه افکار عمومی را از تخلفات ارتش منصرف کند، اما واقعیت هر چه باشد اقدام پرویز مشرف در متوقف ساختن رسیدگی به پرونده مالی بی نظیر بوتو برای هر دوی آنها فرصت هایی را فراهم آورده است.برای بی نظیر بوتو چنین اقدامی به معنی دریافت اجازه بازگشت به پاکستان است و این فرصتی است تا او بتواند در انتخابات پارلمانی آینده حضور یافته و شاید به شغل قدیمی خود بازگردد.
برای پرویز مشرف نیز توافق با بی نظیر بوتو شاید تنها راه خروج از بحران سیاسی پاکستان باشد، بحرانی که با برکناری دادستان کل کشور آغاز شد و با یورش خونین به مسجد سرخ در اسلام آباد ادامه یافت.خانم بوتو برای حل معضلات پیش روی مشرف دو راه سیاسی و فلسفی پیشنهاد داده است.بوتو در مورد راه حل سیاسی می گوید؛«پرویز مشرف از آخرین انتخابات پاکستان در سال ۲۰۰۲ متحدانی برای خود پیدا کرده و وجود این متحدان باعث می شود تا افراط گرایان در سراسر کشور پراکنده شوند. حال با آغاز مذاکره با حزب مردم پاکستان این گروه نگران از دست دادن نقش خود در پاکستان هستند.
بنابراین سعی می کنند تا از بازگشت دموکراسی به کشور جلوگیری کنند.»با توجه به تحلیل ها و استدلال های خانم بوتو، مشرف با دو گروه درگیر است؛ یکی گروه های سیاسی تندرو هستند که او برای حمایت پارلمان امید زیادی به آنها دارد و مانند سنگری در مقابل نیروهای دموکراتیک پاکستان عمل می کنند و دیگری امریکا است که پرویز مشرف وابستگی زیادی از لحاظ مالی به این کشور دارد و برای قانونی جلوه دادن این وابستگی در مبارزه با القاعده با آنها همکاری می کند.خانم بوتو بدون آنکه دلیل متقنی داشته باشد خود را راه حلی برای مشکلات پاکستان می بیند.او معتقد است در این کشور دو مشکل بزرگ وجود دارد که همیشه باید از آن پرهیز کرد؛ یکی دیکتاتوری در مقابل دموکراسی و دیگری میانه روی در مقابل افراط گرایی.
بوتو همچنین راه حلی منطقی نیز برای چیزی که از آن به عنوان «ناهمگونی سیاسی» مشرف در مقابل افراط گرایان یاد می کند، ارائه می دهد. او اعتقاد دارد حکومت های نظامی نیازمند تهدیدهایی مثل القاعده هستند تا بهانه یی برای حضور افراد نظامی در حکومت فراهم و ضمناً خروج اوضاع کشور از مدار دموکراسی را توجیه کند. این گونه تهدیدها از سویی می تواند توجیهی باشد برای پولی که به این عنوان به پاکستان سرازیر می شود. بنابراین می بینیم که اگر تهدیدی وجود نداشته باشد پولی هم در کار نیست.این نظرات چندان هم بی پایه و اساس نیست. همکاری های پاکستان و امریکا بیش از ۵۰ سال است که به طور ناپیوسته ادامه دارد. این کمک ها که در دهه های ۵۰ و ۶۰ و زمانی که امریکا، پاکستان را یکی از هم پیمانان خود در مقابل شوروی سابق می دانست آغاز شد.
در دهه ۷۰ یعنی زمانی که ذوالفقار علی بوتو پدر بی نظیر بوتو حکومت را در دست گرفت، این کمک ها قطع شد و مجدداً در دهه ۸۰ که امریکا برای مقابله با روس ها در جنگ افغانستان به پاکستان نیاز داشت از سر گرفته شد و دوباره پس از پایان اشغال افغانستان توسط شوروی ارسال کمک ها قطع شد. شش سال پیش و پس از ماجرای ۱۱ سپتامبر ارسال کمک ها دوباره آغاز شد تا پاکستان برای مقابله با القاعده با امریکا همکاری کند.خانم بوتو معتقد است این نکته که پرویز مشرف در وقایع اخیر پاکستان دست داشته یا اینکه نتوانسته به درستی با این بحران ها مبارزه کند نتیجه را تغییر نمی دهد. از نظر خانم بوتو وجود افرادی که در کنار مشرف هستند مایه نگرانی است.بوتو طولانی شدن حکمرانی نظامیان در پاکستان را باعث جسورتر شدن افراط گرایان می داند. او معتقد است چاره تمام این بحران ها بازگشت دموکراسی به پاکستان است.
بی نظیر بوتو درصدد است هر چه زودتر به کشورش بازگردد اما نگران آن است که مشرف او را دستگیر کند، وضعیت اضطراری اعلام کند یا اینکه با زیرکی قدرت را در حضور بوتو به طور کامل قبضه کند. به نظر خانم بوتو در رقابت سالم حزبی است که وی می تواند اکثریت پارلمان را به دست آورد و در مقام نخست وزیر یا در نقشی اصلی در پشت صحنه مجدداً زمام امور را در اختیار گیرد. اینک گویا زندگی سیاسی خانم بوتو که حرکتی رو به عقب داشت بار دیگر به سمت جلو در حرکت است.

منبع : روزنامه اعتماد