مسافران همچنان منتظرند

با فرا رسیدن ماه های پایانی سال نسیم باد نوروزی هم وزیدن خود را آغاز می کند و دغدغه سفرهای درون شهری و بین شهری در میان خانواده های ایرانی به یک خواسته مهم و ضروری مبدل می شود.
فروش بلیط های نوروزی هم از ماه قبل تاکنون ادامه دارد و هر چقدر که به روزهای پایانی سال نزدیک می شویم تکاپوی بیشتری برای چگونگی رفتن به سفرهای نوروزی دیده می شود و هر خانواده ای به دنبال پیدا کردن راه و چاره ای مناسب برای انجام سفری نوروزی است تا با خیالی راحت و آسوده ایام نوروز را به تفریح و استراحت بگذراند و در عین حال سفری جذاب و خاطره انگیز داشته باشد.
با این حال یکی از عمده ترین مشکلاتی که مسافران نوروزی برای سفرهای بین شهری یا درون شهری با آن روبرو هستند کمبود وسایل حمل و نقل شهری است که بعضا در بسیاری از کلان شهرهای کشورمان مسافران را در بلاتکلیفی و استرس تهیه بلیط و چگونگی انجام سفر قرار می دهد.
در این دو شماره گزارش روز کیهان به بررسی وضعیت ناوگان حمل و نقل شهری و طرح مشکلات مردم خواهیم پرداخت.
● مشکلات پیش روی مردم
روند سریع توسعه شهرنشینی منجر به افزایش تقاضا برای ایجاد امکانات مناسب در سیستم حمل و نقل کشورمان شده است.
روز ۵شنبه آخر هفته است، در ترمینال غرب تهران سر صحبت را با برخی از مسافران باز می کنم.
«محمد سلطانی» که خود را دانشجوی کارشناسی رشته علوم پزشکی در تهران معرفی می کند اولین مخاطب سؤالم قرار می گیرد و درباره مشکلاتی که در سیستم حمل و نقل عمومی کشورمان وجود دارد، می گوید: «یکی از عمده مشکلاتی که برای مسافران به وجود می آید نحوه تهیه بلیط در ایام تعطیلات و خصوصا نوروز است، به عنوان مثال اگر چند روز پی درپی و به مناسبت های مختلف تعطیلی رخ دهد واقعا تهیه بلیط اتوبوس برای مسافران جهت رفتن به شهرستان ها بسیار دشوار است.»
وی نبود سیستم نظارت و کنترل بر تعاونی ها را مطرح می کند و می گوید: «در روزهای منتهی به تعطیلات اگر به اینجا مراجعه کنید خواهید دید که هیچ کدام از تعاونی ها بلیط ندارند و وانمود می کنند که بلیط ها رزرو هستند این در حالی است که در اطراف دفاتر تعاونی ها توسط دلالان فراوانی خرید و فروش آزاد بلیط انجام می شود و معمولا بلیط را با دو برابر قیمت واقعی به فروش می رسانند، که این موضوع به خوبی نشان می دهد سیستم کارآمدی بر فعالیت تعاونی های جابه جایی مسافر وجود ندارد.»
«هادی کرمی» جوانی که از خرم آباد جهت انجام کار اداری به تهران آمده می گوید: «برخی از اتوبوس ها از رده خارج اند ولی همچنان در برخی خطوط در حال جابه جایی مسافر هستند، که مسئولان باید در این زمینه چاره ای بیندیشند.»
«محسن نجاتی» سرباز پایگاه یکم شکاری مهرآباد تهران از دیگر مسافرانی است که می خواهد به مرخصی سالانه به شهر و دیار خود، ارومیه برود. وی درباره مشکلاتی که جابه جایی مسافران را با دشواری همراه می سازد می گوید: «در پادگان ها سربازان را جهت مرخصی عید نوروز به دو گروه نیمه اول و نیمه دوم تقسیم می کنند و معمولا تا روزهای پایانی سال مشخص نیست که هر سربازی برای مرخصی نوروزی در کدام نیمه قرار دارد، از همین جهت تهیه بلیط برای سربازان وظیفه به مشکلی اساسی مبدل شده، چرا که هنگام مراجعه به تعاونی ها فورا با پاسخ بلیط نداریم روبرو می شویم.»
وی به کمبود اتوبوس در برخی مناطق شهری اشاره می کند و می گوید: «به نظر من دولت باید به تجهیز ناوگان حمل و نقل عمومی کشور توجه ویژه ای داشته باشد تا مردم در این زمینه با مشکلات کمتری روبرو شوند.»
اما یاسر رستم آبادی، که خود را دانشجوی رشته کارشناسی ارشد فیزیک در تهران معرفی می کند به افزایش یکباره بلیط اتوبوس ها در سفرهای بین شهری اشاره می کند و می گوید: «متأسفانه باید گفت که در ایام تعطیل خصوصا زمان سفرهای نوروزی برخی از تعاونی ها افرادی را به عنوان دلال و رابط انتخاب می کنند، این افراد موظف اند بلیط اتوبوس ها را با چند برابر قیمت و خارج از دفتر تعاونی ها و به صورت دستفروشی و دلالی به فروش برسانند، مردم نیز به دلیل اینکه چاره ای غیر از خرید چنین بلیط هایی ندارند مجبور به تهیه بلیط از این افراد می شوند، از طرفی هم سیستم نظارتی برای نظارت بر این قبیل اقدامات غیرقانونی وجود ندارد و یا اگر هم چنین نظارتی وجود داشته باشد آنقدر کم رنگ است که برای مردم قابل لمس نیست.»
● نیاز به مدیریت پایدار شهری
کارشناسان معتقدند مدیریت پایدار حمل و نقل شهری اثرات توسعه حمل و نقل را بر روی کارایی اقتصادی، موضوعات زیست محیطی، مصرف منابع، و تحقق عدالت اجتماعی مورد توجه قرار می دهد و به کاهش اثرات زیست محیطی، افزایش بازدهی سیستم حمل و نقل و بهبود وضعیت زندگی اجتماعی کمک می کند.
مهندس سیامک حسینی، کارشناس امور حمل و نقل جاده ای در گفتگو با سرویس گزارش روز کیهان می گوید: «واقعیت این است که وضعیت جابه جایی مسافران در دنیای امروز و در اغلب کشورها نامطلوب است و یکی از این کشورها ایران است که متأسفانه به دلیل نبود برنامه های مدون در مدیریت شهری هر از چند گاهی در ناوگان حمل و نقل عمومی کشور با بحران هایی روبرو می شویم که مهار آن هزینه های سنگینی را در برخواهد داشت.»
این کارشناس امور حمل و نقل جاده ای به ضرورت وجود مدیریت پایدار اشاره می کند و می گوید: «بدون انجام اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه قطعا در آینده ای نزدیک با بحران روبرو خواهیم بود، چرا که کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه ناگزیر به حرکت به سوی مدیریت پایدار حمل و نقل هستند، وی در پاسخ به این سؤال که برای حل مشکل ترافیک به عنوان یکی از موانع مهم پیش روی جابجایی مسافران چه باید کرد، می گوید: «به عقیده من برای حل معضلات عدیده ترافیکی در شهرها و کلان شهرها می بایست مبانی و اصول حمل و نقل پایدار را به عنوان مرکز ثقل برنامه های آتی حمل و نقل مدنظر قرار دهیم.»
وی می گوید: «من فکر نمی کنم با کمبود وسایل حمل و نقل از قبیل اتوبوس، قطار و... روبرو باشیم چرا که طبق آمارهای موجود حدود ده هزار کیلومتر خطوط ریلی در کشور وجود دارد و در ظرف ۳ سال اخیر نیز بیش از ۱۱ هزار اتوبوس به ناوگان حمل و نقل شهری اضافه شده، با این حال اگر مشکلی هست باید آن را در نبود مدیریت کارآمد جست وجو کرد، نه در کمبود وسایل حمل و نقل.»
● ۹ هزار و ۵۰۰ کیلومتر خط ریلی در کل کشور
برابر آمارهای موجود در وزارت راه و ترابری، در ۳۰ سال پس از انقلاب حدود ۵ هزار کیلومتر خطوط ریلی در کشور ایجاد شده است.
حسن زیاری، معاون وزیر راه و ترابری و مدیرعامل رجا در این باره می گوید: «در قبل از انقلاب اسلامی حدود چهار هزار و پانصد کیلومتر خطوط ریلی در کشور وجود داشته که اکنون پس از گذشت ۳۰ سال از انقلاب، حدود ۵ هزار کیلومتر دیگر به این خطوط اضافه شده که جمعاً ۹ هزار و پانصد کیلومتر خطوط ریلی در کشور وجود دارد.»
مدیرعامل رجا با بیان اینکه تا دو سال آینده چهار هزار کیلومتر خطوط ریلی جدید در کشور ایجاد خواهد شد، می گوید: «سالانه نزدیک به دو میلیون تن از طریق راه آهن ترانزیت کالا انجام می شود.»
وی با تأکید بر اینکه بودجه حمل و نقل عمومی در کشور قابل مقایسه با قبل از انقلاب نیست، تصریح می کند: «با گذشت ۳۰ ماه از آغاز عملیات چهار خطه کردن راه آهن تهران- مشهد، مسیر تهران تا گرمسار چهار خطه شده است.»
معاون وزیر راه و ترابری از ایجاد ارتباط ایران با پاکستان از طریق اتصال بم- زاهدان خبر می دهد و می گوید: «این خط جدید تا پایان امسال برقرار خواهد شد.»
● ۸ هزار و ۶۰۰ دستگاه اتوبوس ظرف ۳ سال
کارشناسان و صاحب نظران امور حمل و نقل شهری براین باورند که گسترش ترافیک، افزایش قابل توجه زمان جابه جایی، افزایش تصادفات، آلودگی صدا و نزدیک شدن میزان آلودگی هوا به مرزهای تهدید سلامت انسانی از تبعات سیستم حمل و نقل ناپایدار در مناطق شهری می باشد.
برای اطلاع از آخرین وضعیت ناوگان حمل و نقل کشورمان به دیدار مهندس علی نیکزاد معاون هماهنگی امور عمرانی وزیر کشور و رئیس سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور می رویم.
مهندس نیکزاد در گفت وگو با سرویس گزارش روز کیهان می گوید: «از ابتدای سال ۱۳۸۴ تا اول سال جاری- ۱۳۸۷- هشت هزار و ۶۰۰ دستگاه اتوبوس وارد ناوگان حمل و نقل عمومی کشور شده و تا پایان سال نیز دو هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس را وارد این ناوگان می کنیم، که با این حساب تعداد کل اتوبوس های تحویلی در طول فعالیت دولت نهم به یازده هزار و صد دستگاه اتوبوس خواهد رسید.»
مهندس نیکزاد می گوید: «این تعداد اتوبوس براساس سیاست های دولت نهم و از محل اعتبارات تبصره ۱۳ جهت نوسازی و توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی به شهرداری های کشور اختصاص می یابد، ضمناً از ابتدای سال ۱۳۸۴ تا سال ۱۳۸۷ در مجموع دو هزار و پانصد دستگاه مینی بوس ساخت کارخانه های داخل برای اضافه شدن به ناوگان حمل و نقل عمومی شهری تحویل وزارت کشور شد و تا پایان سال جاری نیز یک هزار و دویست دستگاه دیگر تحویل وزارت کشور خواهد شد که جمعاً ۳۷۰۰ دستگاه مینی بوس به سیستم حمل و نقل عمومی کشور تحویل داده می شود.»
● پرداخت ۸۲.۵ درصد بهای هر اتوبوس توسط دولت
معاون عمرانی وزیر کشور در پاسخ به این سؤال که قیمت اتوبوس ها چقدر است و چگونه این وسایل در سیستم حمل و نقل شهری قرار می گیرند، می گوید: «قیمت اتوبوس های تحویلی ۸۶ میلیون تومان است اما در قراردادهای جدید و با توجه به افزایش کیفیت، قیمت اتوبوس ها به ۱۴۰ میلیون تومان رسیده است، از این مبلغ ۸۲.۵ درصد بهای هر اتوبوس از سوی دولت پرداخت شده و ۱۷.۵ درصد مابقی می بایست از سوی شهرداری ها پرداخت شود، از همین رو نامه ای را خطاب به استانداران سراسر کشور ارسال کرده و متذکر شدیم اگر اتوبوس می خواهید مبلغ ۱۷.۵ درصد را واریز نمایید تا برای تحویل حواله سهمیه اتوبوس شهر خود اقدامات لازم انجام شود.»
وی در ادامه می گوید: «شهرداری ها برای دریافت سهمیه اتوبوس اختصاص یافته بایستی سهم ۱۷.۵ درصدی خود را به صورت نقدی در وجه کارخانه سازنده خودرو واریز و با ارائه فیش واریزی به سازمان شهرداری ها و دهیاری های سراسر کشور نسبت به تحویل اتوبوس اقدام کنند.» از معاون عمرانی وزیر کشور می پرسم که چگونه در برخی شهرها با کمبود اتوبوس روبرو هستیم و آیا در این باره شهرداری ها کوتاهی کرده اند، یا وزارت کشور، مهندس نیکزاد در پاسخ می گوید: «هیچ شهرداری در کل کشور نمی تواند بگوید که از وزارت کشور اتوبوس دریافت نکرده است، چرا که همه شهرداری هایی که درخواست اتوبوس داشته اند و سهم ۱۷.۵ درصد خود را پرداخت کرده اند موفق به خرید اتوبوس شده اند.»
رئیس سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور با اشاره به افزایش توان شرکت های تولیدکننده اتوبوس طی سه سال اخیر می گوید: «وزارت کشور برای تأمین اتوبوس های شهرداری ها با هشت شرکت بزرگ از جمله ایران خودرو دیزل، شهاب خودرو، زامیاد، ارک بم، عقاب، افشان سمنان، آنا کاغذ تبریز و پیشرو یدک قرارداد دارد و به عنوان مشتری اصلی این هشت شرکت تولیدکننده اتوبوس داخلی در حال برنامه ریزی برای انعقاد قراردادهای جدید خرید اتوبوس به منظور توسعه ناوگان اتوبوسرانی شهری کشور است.»
معاون عمرانی وزیر کشور می گوید: «ستاد حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت امسال برای خرید اتوبوس از شرکت های داخلی دو هزار و سیصد میلیارد ریال در اختیار وزارت کشور و سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور قرار داده است.»
با توجه به سخنان معاون عمرانی وزیر کشور امید است که مردم در ایام تعطیل و خصوصاً در عید نوروز با مشکل جابه جایی و تهیه بلیط در سفرهای بین شهری و درون شهری روبرو نشوند.
در ایستگاه اتوبوس تعدادی افراد پیر و جوان منتظر ایستاده اند که ناگهان از دور سر و کله اتوبوس سبز رنگی پیدا می شود، اما در این میان برخی ها غرولندکنان می گویند: ای بابا، این اتوبوس هم که پولی است!
یکی از مسافران نکته ظریفی را یادآور می شود و می گوید: چند سال پیش هروقت اتوبوس نو و تازه ای می دیدیم کلی حال می کردیم و از سوار شدن آن لذت می بردیم ولی الان هر وقت اتوبوس نو می بینم با خود می گویم ای داد بیداد، صد تا صدوپنجاه تومان از کیسه ات رفت!
اما پس از آمد و رفت چهار الی پنج اتوبوس ریالی، در این هنگام اتوبوس سفید رنگی از دور خرامان خرامان در حال حرکت است.
از کهنگی وضع ظاهری اتوبوس و تعداد جمعیت فشرده شده ای که بر در و پیکر آن آویزان هستند می توان فهمید که این اتوبوس بلیطی است.
با توقف اتوبوس در ایستگاه، آنقدر تعداد مسافران سوار شده بر آن زیاد است که درهای اتوبوس با چندین بار باز و بسته شدن به سختی باز می شوند. دو، سه نفری که پیاده می شوند ناگهان سیل جمعیت خروشان بیرونی حمله را برقرار کرده و فشار دادن های بی امان را آغاز می کنند، در این لحظه فقط می توان صدای جیغ و فریاد برخی از مسافران را شنید! آقا برو بالا، یواش بابا، چه خبره ...
امروز حکایت اتوبوس های پولی و بلیطی باعث ایجاد دردسرهایی برای مردم شده است از یک طرف خیلی ها حاضر نیستند برای یک مسیر کوتاه صد تا صدوپنجاه تومان پول اتوبوس پرداخت کنند و از طرف دیگر اتوبوس های بلیطی معمولا فرسوده و از رده خارج اند.
در این زمینه اطلاع از دیدگاه های مردم و کارشناسان و مسئولان لازم و ضروری به نظر می رسد.
● مزایا و معایب
در یکی از ایستگاه های اتوبوس مسیر خیابان جمهوری به میدان بهارستان ایستاده ام و تعدادی از آقایان و خانم ها هم منتظر اتوبوس هستند. در این هنگام سر صحبت را با آنها باز می کنم و نظرشان را درباره وضعیت اتوبوس ها در شهر تهران جویا می شوم.
حسین امکانیان که خود را کارمند و ۴۵ ساله معرفی می کند می گوید: «متاسفانه اغلب اتوبوس ها ریالی هستند و از ۷، ۸ اتوبوس که می آیند حداقل یک اتوبوس بلیطی است و معمولا مردم هم ترجیح می دهند سوار اتوبوس های بلیطی شوند.»
وی در پیشنهادی به سازمان اتوبوسرانی شهر تهران می گوید: «به نظر من اگر مبلغ بلیط ها را مقداری افزایش دهند و در عوض اتوبوس های ریالی را جمع کنند بهتر است، چون با این وضعیت کنونی بیشترین سیل جمعیتی بر روی اتوبوس های بلیطی متمرکز است و همه می خواهند به نوعی سوار این اتوبوس ها شوند.»
خانم «ملکیان» که خود را دبیر آموزش و پرورش معرفی می کند از دیگر مخاطبین سوال ما در یکی از ایستگاه های اتوبوس در خیابان جمهوری است، وی می گوید: «اگر دقت کرده باشید می بینید که اغلب اتوبوس های بلیطی فرسوده و از رده خارج اند ولی اتوبوس های ریالی همه نو و صفر کیلومتر هستند، به عقیده من این شیوه به نوعی به ایجاد تبعیض در جامعه منجر خواهد شد.»
این دبیر آموزش و پرورش وجود دو نوع اتوبوس در شهر، یکی بلیطی و ارزان قیمت و دیگراتوبوس های ریالی را برخلاف شعار عدالت محوری دولت می داند و می گوید: «اتوبوس های ریالی حتی کارت منزلت افراد مسن را هم قبول ندارند و بر روی کاغذی در داخل اتوبوس ها هم نوشته اند در این اتوبوس ها کارت منزلت اعتباری ندارد! حال جای این سوال دارد به راستی کارت منزلت که به نوعی تکریم از افراد سالمند جامعه است به غیر از اتوبوس های بلیطی یا خطوط مترو، چه اعتباری دارد؟»
وی می گوید: «بهتر است مسئولان تدابیری اتخاذ کنند تا حداقل اتوبوس های بلیطی هم افزایش یابند.»
«محسن ایمان نیا» جوان ۲۸ ساله ای که به شغل آزاد اشتغال دارد سخنان خانم ملکیان را ادامه می دهد و می گوید: «اگر شرکت واحد قیمت بلیط ها را افزایش دهد و اتوبوس های ریالی را بردارد مناسب تر است، الان شما اگر از مردم بپرسید شاید بیش از ۹۰ درصد از وجود اتوبوس های ریالی راضی نباشند.»
وی می گوید: «در برخی شهرهای کشورمان قیمت اتوبوس ها یک نرخی است و مردم فقط بلیط ارائه می دهند، گرچه شاید قیمت بلیط ها در مقایسه با تهران دو یا سه برابر باشد اما حداقل یک نوع اتوبوس وجود دارد و هر نوع امکانات تجهیزاتی هم به همان یک نوع تعلق می گیرد ولی در تهران تمامی تجهیزات تازه و مدرن در سازمان اتوبوسرانی به اتوبوس های ریالی تعلق می گیرد اما از آن طرف می بینیم اتوبوس های بلیطی همه زهوار در رفته و فرسوده اند.»
افشین سلطانی، دانشجوی سال آخر ادبیات فارسی در تهران نیز می گوید «تجهیز ناوگان حمل و نقل شهری به این معنا نیست که فقط مختص اتوبوس های پولی باشد ولی اتوبوس های بلیطی همچنان کهنه و فرسوده باقی بمانند، الان اغلب اتوبوس های پولی به بخاری و کولر و پرده و صندلی های مرتب وشکیل مجهزند ولی اتوبوس های بلیطی نه تنها کولر و بخاری ندارد بلکه حداقل هفته ای یک بار هم داخل آن را جارو نمی زنند، که باید گفت اینچنین وضعی به هیچ عنوان در شأن جامعه نیست.»
● اتوبوس های ریالی فسادانگیز است
جمعی از شهروندان تهرانی با امضای طوماری، به اقدام شهرداری تهران در توسعه خطوط خصوصی اتوبوس های شرکت واحد، افزایش اتوبوس های ریالی و برخی مشکلات برای استفاده از این اتوبوس ها اعتراض کردند.
در این طومار که حدود یک هزار امضای شهروندان تهرانی در آن درج شده است، افزایش یکباره خطوط و اتوبوس های ریالی به خصوص در مناطق جنوب و مرکزی شهر را مغایر با رعایت حقوق شهروندی دانسته و به خدمات ارایه شده از سوی این اتوبوس ها گلایه شده است.
شهروندان در این طومار اعلام کرده اند: در بسیاری از مناطق موردتردد اتوبوس های ریالی، مسافران توانایی مالی استفاده از آنها را نداشته و متغیر بودن نرخ اتوبوس ها در خطوط مختلف نیز بر مشکلات آنها افزوده است.
اتوبوس های ریالی شرکت واحد در یکی دو ماه اخیر به طور قابل توجهی در تهران افزایش داشته و برخی خطوط اتوبوس جدیدی که شهرداری در نقاط حاشیه ای شهر نیز ایجاد کرده ریالی است.
یکی از مباحثی که این روزها در میان مردم و برخی از صاحب نظران درباره وضعیت اتوبوس ها مطرح گردیده فسادانگیز بودن اتوبوس های ریالی در مقایسه با بلیطی در شهر تهران است.
«مرتضی حقیقت منش» کارشناس مدیریت بازرگانی در این باره به سرویس گزارش روز کیهان می گوید: «شاید برخی ها فکر کنند که اتوبوس های پولی در تهران توسط بخش خصوصی دایر گردیده، این درحالی است که اینها بخش خصوصی نیست بلکه اتوبوس هایی است که از پول مردم خریداری شده و یارانه دولت پشت آن است این درحالی است که زمانی می توان آن را بخش خصوصی تلقی کرد که شرکت های خصوصی خود اقدام به تأسیس به شرکتی در این زمینه نمایند و اتوبوس های جدیدی را وارد سیستم حمل و نقل کنند، ولی اتوبوس های ریالی کنونی از یارانه دولت ارتزاق می کنند و متعلق به مردم هستند و نباید به این شکل فعال باشند بلکه باید نرخ ثابت و مشخص و یک نواختی داشته باشند.»
وی به فسادانگیز بودن خطوط ریالی اشاره می کند و می گوید: «بارها شاهد بوده ام که معمولاً رانندگان اتوبوس های ریالی دهان رئیس خط را می بینند و سرویس بیشتری می روند، از همین رو می بینیم که پس از چهار، پنج اتوبوس ریالی یک اتوبوس بلیطی هم می آید، ازطرفی هم اتوبوس های بلیطی در ایستگاه های اولیه خود خیلی سریعتر حرکت می کنند و دلیل آن هم این است تا مسافر کمتری سوار آن شوند و بیشتر مسافران نصیب اتوبوس های ریالی شود، از همین رو می توان گفت که این اقدام ازنظر مسایل شرعی حرام و فسادانگیز است، چراکه مسئولان اتوبوس رانی با این کار از حق ما که استفاده از اتوبوس های بلیطی است، می گیرند.»
حقیقت منش می گوید: «الان شرکت واحد رانندگان اتوبوس ها را می کند و به صورت اقساطی اتوبوس هایی را به آنان می دهد، که هم این افراد پس از بازنشستگی صاحب شغل قبلی خود هستند و هم خط ها دارای اتوبوس هستند، اما در این میان تنها چیزی که دیده نمی شود تأمین نیازهای مردم است.»
وی به پشت پرده برخی از خطوط اتوبوس رانی اشاره می کند و می گوید: «حتی برخی از خط ها حالت سرقفلی پیدا کرده و تعدادی از رانندگان حاضرند مبالغی را به رئیس خط ها بدهند و در فلان خط رفت و آمد کنند، که درباره خط بهارستان، خیابان جمهوری و یا برخی دیگر از خطوط شلوغ و پرازدحام چنین رویه ای مشاهده می شود.»
وی ضمن اشاره به غیرقابل دفاع بودن عملکرد سازمان اتوبوس رانی در تهران و برخی از کلان شهرها، می گوید: «دولت باید برای بخش خصوصی ایجاد انگیزه کند و از طرفی هم رضایت عمومی مردم را هم جلب کند، درحال حاضر مردم حق انتخاب ندارند و مجبورند اتوبوس هایی که متعلق به خودشان است را به صورت آزاد سوار شوند که این موضوع خلاف شرع و قانون است و ادامه این روش ها به رانت خواری و ضایع شدن حق مردم منجر می شود.»
● ۱۹میلیون جابه جایی مسافر فقط در تهران
طبق آمارهای موجود در شرکت مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران هم اکنون روزانه ۱۵میلیون سفر و به عبارتی ۱۸ الی ۱۹میلیون جابه جایی در شهر تهران صورت می گیرد.
مهندس علی نیکزاد، رئیس سازمان شهرداری ها و دهیاری ها و معاون عمرانی وزیر کشور در گفتگو با سرویس گزارش روز کیهان می گوید: «درحال حاضر در تهران بالغ بر هفت هزار و چهارصد و هفتاد دستگاه اتوبوس وجود دارد، از این تعداد همیشه ۱۰ الی ۱۲ درصد آن به دلایل تعمیرات و... متوقف اند که اگر این رقم را ۱۵درصد حساب کنیم حدود شش هزار و سیصد وشصت دستگاه اتوبوس فعال در تهران وجود دارد که اگر هر اتوبوس ۸۰۰نفر مسافر را جابه جا کند بالغ بر ۲۲درصد از سفرهای تهران با اتوبوس انجام می شود، ۳درصد هم توسط مینی بوس، ۲۰درصد تاکسی و ۳۰درصد هم ازطریق خطوط ریلی مسافرت می کنند و ۲۵درصد مابقی هم توسط وسایل نقلیه شخصی جابه جا می شوند.»
● تخصیص اعتبار در سفرهای استانی
معاون عمرانی وزیر کشور در پاسخ به این سؤال که آیا در سفرهای استانی هیئت دولت بودجه ای هم به استان ها جهت تأمین اتوبوس اختصاص می دهد، می گوید: «در سفرهای استانی بودجه ای هم به مراکزی اختصاص می یابد که سهمیه کمتری برای تأمین اتوبوس دارند، مثلاً اگر در یک استان سهمیه کمی دراختیار شهرداری ها برای تأمین اتوبوس موردنیازباشد، هیئت دولت اعتبار لازم را مصوب می کند سپس ما تعهدات این اعتبار را انجام می دهیم و استانداران هم در باب حمل و نقل پیگیری های بعدی را انجام می دهند و اتوبوس و مینی بوس مصوب شده را دراختیار شهرداری ها قرار می دهیم.»
مهندس نیکزاد درباره یارانه اتوبوس ها می گوید: «ما به مینی بوس ها ۶۰درصد و اتوبوس ها ۸۲.۵درصد یارانه می دهیم و با طرح توزیع و تقسیمی که در معاونت عمرانی استانداری ها انجام می شود، این اتوبوس ها و مینی بوس ها را دراختیار استانداری ها و سپس شهرداری ها قرار می دهیم.»
معاون عمرانی وزیر کشور درباره اینکه آیا شهرداری ها می توانند اتوبوس های یارانه ای را دراختیار مردم قرار دهند و به فروش برسانند و نحوه واگذاری آن چگونه است، می گوید: «طبق یارانه ای که تعلق می گیرد هر دستگاه اتوبوس ۲۴.۵میلیون تومان قیمت دارد که شهرداری ها می توانند با قیمت کارشناسی شده اتوبوس ها را واگذار کنند و به صورت اقساطی دراختیار افراد قرار دهند ازهمین رو می بینیم در برخی شهرها ازجمله تهران شاهد دو نوع سرویس دهی ریالی وبلیطی هستیم. که در این باره تصمیم نهایی با شهرداری ها است.»
مهندس نیکزاد درباره نحوه واگذاری اتوبوس ها به بخش خصوصی برای سفرهای بین شهری می گوید: «این مسئله مربوط به وزارت راه و ترابری است. از مکانیزم های این موضوع این است که وام های مدت داری را دراختیار افراد قرار داده و اتوبوس های بین شهری را تحویل آنان می دهند که با این اقدام هم ناوگان حمل و نقل بین شهری تجهیز می شود و هم این اتوبوس ها به صورت اقساط بلندمدت دراختیار مردم قرار می گیرد.»
معاون عمرانی وزیر کشور می گوید: «پیشنهاد شده است تا با اعمال مدیریت و استفاده از طرح هایی نظیر فشرده شدن ساعات مدارس، انجام کار پنج درصد کارمندان در منازل، اعمال محدودیت های ترافیکی و نیز تحقق دولت الکترونیک سقف ۱۸میلیون سفر درون شهری در سال ۱۴۰۴ به ۱۳.۹میلیون سفر کاهش یابد.»
وی در پاسخ به این سؤال که چرا روند تعویض اتوبوس ها و مینی بوس ها و تاکسی های فرسوده به کندی انجام می شود می گوید: «اخیراً در مدیریت سوخت مبلغ خوبی را بالغ بر ۳۰میلیارد تومان برای این موضوع اختصاص داده ایم و این موضوع به خوبی پیش می رود.»

ایرج نظافتی

منبع : روزنامه کیهان