مرتضی پویا : « خط سوم » در پاکستان در حال شکل گیری است

در سفر آقای « مرتضی پویا » معاون موسسه فرهنگی ـ مذهبی « عوامی تحریک » پاکستان و از تحلیل گران مسائل این کشور به تهران فرصتی شد تا از وی دعوت کنیم تا با حضور در دفتر روزنامه ما را در جریان مسائل اخیر پاکستان و دیدگاه های خود و موسسه متبوعش درباره آینده تحولات این کشور قرار دهد.
آقای پویا پیشتر ریاست « موسسه استراتژیک پاکستان » را به عهده داشته و مدت ۱۰ سال است که با آقای « طاهر القادر » رئیس موسسه « منهاج القران » همکاری می کند.
▪ اینگونه احساس می شود که آرامش سیاسی فعلی در پاکستان چندان باثبات نیست . به نظر می رسد پاکستان در روزهای آینده شاهد تحولات تازه ای خواهد بود. نظر شما در این باره چیست
ـ بسم الله الرحمن الرحیم . در چندین سال گذشته معمولا دولتها طی یک سازش هایی به قدرت می رسند که این دوره هم همانگونه است . آقای مشرف در جریان یک اقدام مخالف قانون اساسی پاکستان در انتخابات ریاست جمهوری خود را بار دیگر بر مسند نشاند. در انتخابات اخیر هم که خیلی ها معتقدند انتخابات آزاد و بدون مسئله بود اینطور نیست و تخلفاتی صورت گرفت . بعد هم قدرت هنوز هم از دست مشرف خارج نشده است . قدرت دست خودش است و این احزابی که گرد هم آمده و ظاهرا همکاری می کنند پشت پرده آن مسائلی هست که من آن را « کمپ دیوید » در سیاست پاکستان می نامم به این معنی که آنها می خواهند نشان دهند مجلسی که اکنون تشکیل شده کاملا آزاد و بدون تقلب شکل گرفته است و آنها توسط این مجلس اسرائیل را به رسمیت بشناسند. که البته مهمترین هدف آمریکا هم در پاکستان همین است (یعنی شناسایی اسرائیل ). دوم اینکه این مجلس قصد دارد با هندوستان مسائل و موارد اختلاف را فیصله بدهد بدون اینکه ملت پاکستان به حقوق و مطالبات خود دست یابد. این دو هدفی است که بیشتر از همه آمریکائیها دنبال آن هستند که از طریق این مجلس به آن تحقق بخشند.
در مورد موقعیت مشرف به تحلیل بنده مشرف بسیار ضعیف شده است و در آینده نزدیک رفتنی است . حالا یا خودش به اختیار خود می رود و یا اینکه استیضاح می شود.
و بهر حال در صحنه سیاسی پاکستان وقوع تحولات شگرف قابل انتظار است و به نظر من یک خط سومی به جز دو جریان « مسلم لیگ » و « حزب مردم » پا به عرصه خواهد گذاشت و پیروز خواهد شد که محافظ مرزهای عقیدتی مردم پاکستان باشد. بدون در نظر گرفتن مرزهای عقیدتی صحنه سیاس پاکستان همواره آشفته خواهد بود.
▪ پاکستان در سالهای اخیر بسیار در حوزه نفوذ کشورهای غربی به خصوص آمریکا بوده است و بهمین دلیل بسیاری معتقدند ادامه حکومت مشرف تا به امروز به این دلیل بوده است که آمریکائیها جایگزین مورد دلخواه خود را پیدا نکرده اند. آیا همین طور است
ـ نه آمریکائیها هر زمان بخواهند فرد دیگری را می توانند وارد صحنه کنند و به اصطلاح از سبد در بیاورند. همیشه انتخاب روسای ارتش پاکستان با چراغ سبز آمریکا بوده است ولی این بار آمریکایی ها این مسئله را خیلی علنی کردند و بروز دادند که ما انتخاب کردیم چه کسی رئیس ستاد ارتش پاکستان باشد و این بزرگترین لطمه به اعتبار ارتش پاکستان است . خوب مشرف را هم آمریکایی ها به ریاست ارتش پاکستان رساندند و کودتای وی هم تحت حمایت آمریکا بوده که مشرف به اینجا رسیده است ولی تا به حال اینقدر آشکار و واضح نبوده است . این بار آشکار گفتند که ما تعیین می کنیم این رئیس ستاد ارتش باشد و « بی نظیر » هم به حکم ضرورت تایید کرد وی باید رئیس ستاد باشد که این خود یک ضربه بزرگی به پاکستان بوده است . از طرف دیگر کشورهای عربی هم خیلی مداخله کردند و مداخلاتشان هم علنی بوده است .
▪ در مورد خط سومی که شما اشاره کردید می شود توضیح بیشتری بدهید.
ـ البته چیزی که می توانم بگویم در تشکیل خط سوم بر خلاف گذشته مشخصا عربستان نقشی نخواهند داشت چرا که عربستانی ها گرایششان تنها به یک خط است و آن خط نواز شریف می باشد. جریان نوازشریف یک جریان سازشکار است و یک موقعی آماده بود اسرائیل را رسما به رسمیت بشناسد توسط دولت خودش .
در مورد اینکه پشتوانه خط سوم چیست باید بگویم اولا اینکه بسیاری از گروههای سیاسی در انتخابات شرکت نکردند و عمده نامزدهایی که در انتخابات شرکت کرده و پیروز شده اند گرایشات لائیک دارند به جز « فضل الرحمان » یعنی رئیس « جمعیت علمای اسلام » . واقعیت این است که فضل الرحمن در انتخابات اخیر باخت چرا که دولت از وی حمایت نکرد. دفعه قبل به دلیل اینکه هم دولت و هم آمریکا از این حزب حمایت کردند رای خوبی آورد که می خواستند از وی استفاده کنند و در عملیاتی که در افغانستان انجام می دهند. نظرشان این بود که با آمریکا همکاری کند و همکاری کرد بر خلاف شعارهایی که وی علیه آمریکا سر می داد.
البته مشخصا نمی توانم بگویم چه جریانی در انتخابات شرکت نکرد مثلا « جماعت اسلامی » شرکت نکرد.
▪ آیا مثلا « جماعت اسلامی » تحت حمایت سعودی ها نیستند.
ـ نه با سعودی ها نیستند. چرا یک موقعی بودند ولی الان دیگر نیستند. لازم است به یک جریانی به نام « دیوبندی ها » اشاره کنم جریانی که ضعیف است ولی در صحنه پاکستان فعال می باشد. « سپاه صحابه » نیز متعلق به این جریان است . این گروه با وجود اینکه طرفدار چندانی در پاکستان ندارند ولی بسیار فعال است . اینها هم از هند تغذیه می شوند هم از صدام تغذیه می شدند و یک زمان هم مورد حمایت سعودی ها بودند. ولی در جنگ بین صدام و سعودی ها این ها طرفدار صدام بودند. الان موقعیت « دیوبندی ها » تضعیف شده است . خصوصا در زمینه سیاست . به همین دلیل ما پیش بینی می کنیم خط سوم می تواند نیروها و طرفداران بسیاری را جذب کند. حتی این خط سوم بسیاری از آرای حزب مردم و حزب مسلم لیگ را جذب خواهد کرد چرا که این هر دو حزب زمین خواهند خورد.
▪ نکته ای که قابل تامل است این است که در مردم پاکستان ما یک نفرت شدیدی نسبت به اسرائیل مشاهده می کنیم ولی در مسئولان اینگونه نیست علت آن را چه چیزی می دانید. آیا یک اراده ای از خارج این سیاست را تحمیل نمی کند ؟
ـ بله همینطور است . اصولا سیاستمدارها قبل از روی کار آمدن و در اوایل حکومت برای جلب نظر مردم چیزی را می گویند ولی بعدا سیاست مورد نظر خود را دنبال می کنند. مثلا همین مشرف در اول گفت برای من فقط مردم پاکستان مهم هستند و من دیگر دنبال کشمیر و فلسطین نیستم . ولی الان می بینیم فقط دنبال اسرائیل است . ولی مردم خونسردند. نواز سیاست منفعلی در برابر اسرائیل دارد بی نظیر هم همین طور بود و با شیمون پرز هم چندبار ملاقات کرد. اولمرت را ملاقات کرد. اینها توجیهاتشان این است که ما چرا باید با اسرائیل بد باشیم ما که جنگی با آن نداریم . « عوامی لیگ » هم همین است . می گوید ما باید مسائل داخلی خود را سر وسامان دهیم ما چه کار به فلسطین داریم . البته با تبلیغات می کوشند این خط را به جامعه تحمیل کنند. در مورد کشمیر این سیاست منفعل را ادامه می دهند من همه چهار حزب عمده را می گویم و الان هم با آوردن چهار حزب به مجلس می خواهند به تصمیماتشان اعتبار بدهند. ولی نکته قابل تامل این است که اسرائیل روز به روز دارد ضعیف تر می شود. من از کسانی هستم که از چند سال قبل گفته ام اسرائیل به زودی از بین خواهد رفت و چه بسا همین امسال سال زوال اسرائیل باشد. ماندنی نیست . بسیاری از تحلیل گران براین نکته متفق القول هستند که اسرائیل دچار ضعف و شکست شده است . حتی خود تحلیل گران آمریکایی نیز معتقدند شرایط فعلی نمی تواند اسرائیل را سرپا نگاهدارد. مردم پاکستان معتقد به اصولی هستند و کسی نمی تواند آنرا تغییر دهد و خواستار آزادی قبله اول مسلمانان هستیم . نکته مهم این است که با فروپاشی اسرائیل کل نظام منطقه دگرگون خواهد شد. کدام شیخ (عرب ) می ماند تمام شیوخ ازبین می روند. و بالتبع ازبین رفتن اسرائیل در سیاست هندوستان نیز تغییرات مهمی به وجود خواهد آورد.
هندوستان باید از شکست اسرائیل بسیار نگران شود که با (آن سابقه دوستی با اسرائیل ) با مردم مسلمان منطقه چگونه برخورد کند و این باعث خواهد شد که دهلی خودش در کشمیر کوتاه بیاید. خیلی از مفسرین هندی هم اکنون هم براین عقیده هستند که شناسایی اسرائیل توسط هند و ارتباط نزدیک با آن یک خودکشی برای هند بوده است . برای مثال « ناتوار سینگ » وزیر امور خارجه سابق هند در تحلیلی نوشت که پاکستان اگر اسرائیل را به رسمیت بشناسد همان اشتباه وخودکشی هند را مرتکب خواهد شد.
اسرائیل بسیار در تنگناست . همانگونه که سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب الله لبنان نیز بیان کرد که تا زمان انتقام شهید « مغنیه » اسرائیل ازبین خواهد رفت . مطمئن باشید اگر ما هم با تردید به این اظهارات بنگریم اسرائیلی ها با جدیت آن را دنبال می کنند.
از سوی دیگر آمریکا هم خود به وضعیت بسیار وخیمی دچار شده است . در عراق و افغانستان گرفتار شده و چاره ای ندارد جز اینکه هم افغانستان هم باید تخلیه کند و هم عراق را. اصولا در خود آمریکا یک تغییر نگرشی نسبت به اسرائیل دارد به وجود می آید که روز به روز آشکارتر می شود. تلاش آمریکا برای جلوگیری از رشد تفکر اسلام خواهی برای نجات اسرائیل است که البته شکست خورده است . هم اکنون ما می بینیم جریانات اسلامی در فلسطین و لبنان قدرت گرفته است . عربستان هم اکنون وضعیتش بسیار ضعیف شده و خود را در باتلاق می بیند.
▪ آینده پاکستان را چگونه می بینید ؟
ـ بنده که خیلی خوشبین هستم . پاکستان سیاستش را در آینده براساس یک نهضت اصیل که محورش اسلام باشد استوار خواهد کرد. مردم سیاست های فعلی (لائیک ها) را دیده اند و خسته شده اند و باردیگر به مذهب چشم دوخته اند. مردم پاکستان گرایش عمده ای به مذهب سیاسی پیدا کرده اند. تابحال تلاش زیادی از سوی هند آمریکا و عربستان و دیگران شده تا مردم از مذهب متنفر بشوند مثلا سپاه صحابه را راه انداختند ولی اکنون شرایط تغییر کرده است .
▪ در مورد تسلیحات اتمی پاکستان آیا آنرا یک امتیاز برای پاکستان می دانید. و نکته دوم اینکه چرا این حساسیت خارجی در مورد پاکستان نیست ومثلا بر روی ایران هست ؟
ـ فشارهایی که الان ایران می بیند درباره مسائل هسته ای و غیره پاکستان هم همین فشارها را از سوی آمریکا در حالیکه ادعای رفاقت داشت تحمل کرده است . بالاخره با تلاش و ابتکارهایی که ما داشتیم توانستیم کار خودمان را به نتیجه برسانیم . ایران هم خودش می داند که چگونه دنبال کند قضیه را. باید بگویم که نگرانی آمریکا از دستیابی ایران به تکنولوژی هسته ای نیست بلکه از ایدئولوژی و تفکرات مذهبی آن نگران است .
دوم اینکه حساسیت آمریکا نسبت به سیاست هسته ای ایران بهانه است . واقعیت این است که آمریکا در صدد است ایران را وادار به شناسایی اسرائیل بکند و این سیاست ضداسرائیلی را کنار بگذارد. حتی اگر ایران صاحب چندین سلاح اتمی هم باشد برای آمریکا مهم نیست این بهانه است برای فشار در زمینه شناسایی اسرائیل .
همین الان هم که ما متحد آمریکا در جنگ در افغانستان و در مبارزه با تروریسم هستیم آنها همچنان فشار می آورند تا کنترل تسلیحات اتمی پاکستان دست آنها باشد. آنها وحشت از آن دارند که نکند این تسلیحات هسته ای به دست مکتبی ها بیفتد. اصل هدف آمریکا از این قضایا حفظ موجودیت اسرائیل است .
از سوی دیگر اسرائیل به غرب فشار می آورد. شارون چهار سال قبل حتی تهدید کرد که اگر غربی ها به خواسته های اسرائیل برای مقابله با کشورهای موردنظر تل آویو تن ندهند سلاح های اتمی خود را علیه غرب به کار خواهد گرفت .
نکته دیگر اینکه آنها از قدرتمند شدن اقتصادی سیاسی و نظامی ایران بیم دارند . الان ایران مثلا نسبت به ۳۰ سال قبل چه مقدار از لحاظ دیپلماسی نظامی و اقتصادی قدرتمندتر شده است . این شرایط حتی موجب شده است آمریکائیها از تهدیدات آشکار علیه ایران رویگردان شوند و عقب نشینی کنند. پس همانگونه که می بینیم محور همه فشارها علیه ایران و اصولا استراتژی غرب تحفظ اسرائیل است ولی نمی توانند چرا که اسرائیل در حال نابودی است .
▪ عاملین قتل بی نظیر چه کسانی هستند ؟
ـ هنوز مشخص نیست ولی من احتمال قوی می دهم که عوامل یکی از کشورهای پرنفوذ عرب منطقه و به احتمال زیاد عربستان در این ترور دست داشته باشد. به دلیل اینکه آنها پیش بینی می کردند با روی کار آمدن بی نظیر بوتو که احتمالش هم زیاد بود موقعیت آنها در پاکستان به شدت تضعیف تر از آنی که هست خواهد شد. آنها با نواز شریف بسیار همسو هستند و خیلی بر روی وی سرمایه گذاری کرده اند.
به نظر من یک خط سومی به جز دو حزب « مسلم لیگ » و « حزب مردم » پا به عرصه خواهد گذاشت و پیروز خواهد شد که محافظ مرزهای عقیدتی مردم پاکستان باشد. این خط بسیاری از آرای حزب مردم و مسلم لیگ را نیز جذب خواهد کرد چرا که این دو حزب زمین خواهند خورد
آمریکائیها هر زمان بخواهند می توانند فرد دیگری را وارد صحنه پاکستان کنند و به اصطلاح از سبد در بیاورند. همیشه انتخاب روسای ارتش پاکستان با چراغ سبز آمریکا بوده است ولی این بار آنرا خیلی علنی کردند و این بزرگترین لطمه به اعتبار ارتش پاکستان است
من از کسانی هستم که از چند سال قبل گفته ام اسرائیل به زودی از بین خواهد رفت و چه بسا همین امسال سال زوال اسرائیل باشد. ماندنی نیست . حتی خود تحلیل گران آمریکایی نیز معتقدند با شرایط فعلی اسرائیل نمی تواند سرپا باشد
با فروپاشی اسرائیل کل معادلات منطقه دگرگون خواهد شد. کدام شیخ (عرب ) می ماند تمام شیوخ از بین خواهند رفت
آمریکا به عنوان حامی اصلی اسرائیل خود به وضعیت وخیمی دچار شده است . در عراق و افغانستان گرفتار است و چاره ای ندارد جز اینکه هم افغانستان را تخلیه کند و هم عراق را. الان در خود آمریکا یک تغییر نگرشی نسبت به اسرائیل به وجود آمده است که روز به روز آشکارتر می شود
مردم (پاکستان ) سیاست فعلی (لائیک ها) را دیده اند و از آن خسته شده اند و بار دیگر به مذهب چشم دوخته اند. تا به حال تلاش زیادی از سوی هند آمریکا و عربستان و دیگران شده تا مردم از مذهب متنفر شوند. مثلا سپاه صحابه را راه انداختند ولی الان شرایط تغییر کرده است
نگرانی آمریکا از دستیابی ایران به تکنولوژی هسته ای نیست بلکه از ایدئولوژی و تفکرات مذهبی آن نگران است
الان هم که متحد آمریکا در جنگ در افغانستان و در مبارزه با تروریسم هستیم آنها همچنان فشار می آورند تا کنترل تسلیحات اتمی پاکستان دست آنها باشد. آنها وحشت دارند نکند این تسلیحات به دست مکتبی ها بیفتد. اصل هدف آمریکا از این قضایا حفظ موجودیت اسرائیل است

منبع : روزنامه جمهوری اسلامی