آقای نویسنده ! لطفا شما انتخاب کنید

هفته دفاع مقدس که می شود، روزنامه ها به جنب و جوش می افتند تا دوباره یاد و خاطره روزهای ۸ سال جنگ و دفاع مقدس را زنده کنند، با آدمهایی که آن روزها در جنگ بوده اند حرف بزنند، حرفهای آنها را بشنوند و بعد، از آنها بنویسند.
خبرنگار هر رشته ای به سراغ سوژه مورد نظرش می رود؛ یکی به سراغ نقاش آن روزها می رود، یکی به سراغ عکاس آن روزها و یکی به سراغ فیلمساز، یکی به سراغ رزمنده هایی که اسلحه به دست می گرفتند و می جنگیدند می رود و یکی به سراغ کسانی که در آن روزها شعر می سرودند و حالا من می خواهم به سراغ کسانی بروم که از آن روزها نوشته اند و می نویسند؛ از محله ها و کوچه پس کوچه هایی که حماسه می پرورید.
از آدمهایی که ۸ سال چیزی جز شهادت ندیدند. از دشمنی که گاه از جنگیدن پشیمان می شد! اما این بار نخواستم با نویسنده های جنگ حرف بزنم، از آنها خواستم تا از آدمهایی بگویند که از جنگ و آن روزها نوشته اند. چون احساس می شود حالا که از آن روزها، سالهای زیادی گذشته؛ در این زمانه آرام و بدون تب و تاب جنگ، شاید خواندن کتابهای مختلف از نویسندگان دفاع مقدس بتواند تصویری واضح تر و گویاتر از آن روزها به نسل ما بدهد؛ نسلی که آن روزها به دنیا نیامده بود و یا آن قدر کوچک بود که تب و تاب آدم بزرگها را نمی دید.
در گفتگو با چند نویسنده سرشناس، از آنها خواسته ام بهترینهای آثار دفاع مقدس را معرفی کنند. در این گزارش عناوین این کتابها و علت برتری شان را از نگاه نویسندگان می خوانید.
▪ گزارش کاملی از یک سقوط
داود امیریان یک اثر پژوهشی را در حوزه دفاع مقدس معرفی می کند. این نویسنده می گوید: اگر کسی بخواهد راجع به ۳۹ روز جنگ خرمشهر مطالعه کند، کتاب پژوهشی «خرمشهر در جنگ طولانی» را بخواند. این اثر، کتاب جامع و کاملی است که گزارش کاملی را از سقوط خرمشهر از چند روز قبل از محاصره تا روز آخر می دهد.«خرمشهر در جنگ طولانی» توسط «محمد درودیان، مهدی انصاری و هادی نخعی» نوشته شده و توسط انتشارات مرکز اسناد دفاع مقدس به چاپ رسیده است.
▪ یک دلگرمی تازه
احمد بیگدلی یک داستان کوتاه به عنوان بهترینهای خواندنی دفاع مقدس معرفی می کند. وی می گوید: «هر چند در زمینه ادبیات دفاع مقدس بسیار فقیریم و هنوز آثار درخشان خوبی نوشته نشده است، اما داستانهایی هم هست که ما را به وجود آثار فاخر دلگرم می کند. یکی از این داستانها، داستان کوتاه «پرعقاب» از مجموعه داستان «شهر جنگی» نوشته «حبیب احمدزاده» است، که خواندن آن را هم توصیه می کنم.»
▪ پرهیز از معضل کلیشه شدن
فرهاد حسن زاده هم یک رمان نوجوان را به عنوان یک اثر خواندنی با موضوع دفاع مقدس معرفی می کند.
وی می گوید: «فکر می کنم رمان «شبی که جز واسک نخوابید» جزو آثاری است که به معضل کلیشه ای شدن؛ که در حال حاضر گریبانگیر آثاردفاع مقدس است، دچار نشده است. به نظرم این رمان، نگاهی نو نسبت به مقوله جنگ ایران و عراق دارد.»
حسن زاده در خصوص داستان رمان می گوید: «زمان داستان مربوط به روزهای اول جنگ و حمله به خرمشهر است.
در بحبوحه جنگ، قرار است برای دختر خانواده خواستگار بیاید و ... نویسنده خواسته در این بستر داستانی غیرمستقیم اتفاقهای جنگ را شرح دهد. زبان کتاب بسیار عالی و بی نقص است.این اثر توانست جایزه هم بگیرد و از آن جا که نویسنده یک نمایشنامه نویس است، توانسته تصاویر نمایشی زیبایی در کتاب بیافریند.»
«شبی که جز واسک نخوابید» توسط «جمشیدخانیان» نوشته شده و انتشارات «کانون پرورش فکری» آن را منتشر کرده است.
▪ خلق موقعیتهای داستانی بکر
فیروز زنوزی جلالی صحبتهایش را با یک تأسف آغاز می کند. وی می گوید: «متأسفانه در حال حاضر در خصوص آثار دفاع مقدس بسیار فقیریم. الان که فکر می کنم اثر تازه ای برای معرفی به ذهنم نمی رسد و باید گریز بزنم به آثار قبلی نویسندگان.»
این نویسنده، رمان «فال خون» اثر «داود غفارزادگان» را یکی از آثار قابل تأمل معرفی می کند و می گوید: « به نظرم «فال خون» رمان خوبی است که در بستر درستی روایت شده است، موقعیتهای داستانی بکری توسط نویسنده خلق شده که فکر می کنم یکی از بهترین آثار «داوود غفارزادگان» است.
رمان «فال خون» توسط نشر «سوره مهر» منتشر شده و این اثر به تازگی در آمریکا ترجمه و توزیع شده است.
▪ ترکیبی از واقعیت و وهم
نظر فتح ا... بی نیاز را یک مجموعه داستان جلب کرده که آن را معرفی می کند. او «گوساله سرگردان» مجید قیصری را یکی از بهترین آثار دفاع مقدس می داند و می گوید: «نویسنده در این داستان ها توانسته به خوبی ترکیبی از واقعیت و وهم را ارائه دهد؛ بدین صورت فضای داستانها از حالت رئالیستی صرف و خشک خارج شده است. از طرفی، نویسنده نخواسته شخصیتهای سفید و نورانی در داستانهایش، ارائه دهد و ضعف آدمها را هم نشان می دهد که این مسأله یکی از جذابیتهای این اثر است.»
وی می افزاید: «به نظرم داستان «گوساله سرگردان» و «ماه زده» بهترینهای این مجموعه اند.»
مجموعه داستان «گوساله سرگردان» به نویسندگی «مجید قیصری» توسط نشر چشمه منتشر شده است.
▪ توجه به مسایل انسانی
رضا رئیسی یک کتاب خاطره را برای مخاطبان معرفی می کند. این نویسنده می گوید: «در میان آثاری که اخیراً منتشر شده، یک اثر در گونه «خاطره» نظرم را جلب کرده است. عنوان اثر «نبرد الیج» است که توسط احمد خواستار نوشته شده است.»
رئیسی در خصوص محتوای خاطره های کتاب می گوید: «نبردالیج» یادداشتهای روزانه خود نویسنده است که زمانی به عنوان رزمنده در جبهه های جنگ حضور داشته است. آنچه کتاب را جذاب و خواندنی کرده، پرداختن نویسنده به زندگی در زمان جنگ است. او جدا از مسایل نظامی، به مسایل انسانی و روابطی که بین رزمندگان حاکم بوده، توجه داشته است. حتی صحنه هایی در کتاب هست که نشان می دهد راوی می توانسته به عراقی ها آن قدر نزدیک شود که حرفهای آنها را بشنود و در میان خاطراتش بیاورد که حرفهای آنها هم نشان می دهد اگر چه در این جبهه به عنوان دشمن ما در جنگ حضور داشته اند، اما به هر حال مسایل مختلف زندگی هم برای آنها مهم بوده است. به هر حال، من از لحن ساده و صمیمی و پرهیز از شعارگونه نویسی نویسنده خوشم آمد و باعث شد از خواندن اثر لذت ببرم که خواندن آن را به مخاطبان توصیه می کنم.»
«نبردالیج» توسط انتشارات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس به چاپ رسیده است.
▪ یک داستان متفاوت
مرتضی کربلایی لو هم مثل سایر نویسندگان می گوید: «به تازگی اثر شایسته ای در حوزه دفاع مقدس منتشر نشده است، اما فکر می کنم مجموعه «گوساله سرگردان» اثر «مجید قیصری» متفاوت با سایر آثاری است که در حوزه دفاع مقدس چاپ شده و به نظرم داستان آخر یعنی «گوساله سرگردان» که عنوان مجموعه را دارد، از بین سایر داستانهای مجموعه بهتر و می توان گفت یک شاهکار است».کربلایی لو بعد از گفتن این جمله، می گوید: «البته از من دلایل شاهکار بودنش را نپرسید، که خیلی مفصل است و فعلاً مجالی برای ارائه دلایل نیست!»
کربلایی لو یک رمان هم به عنوان اثر برتر، در حوزه دفاع مقدس معرفی می کند. وی می گوید: «رمان «شب ایوب» داوود غفارزادگان که قبلاً به نام «شب زخم» چاپ شده بود اثر مختصر، خوب و قابل تأملی است.»
▪ توجه به لذت مخاطب
مجید قیصری که اثرش توسط دو نویسنده دیگر معرفی شد، یک کتاب خاطره را به عنوان اثری در خور مطالعه معرفی می کند. وی می گوید: «زندگی خوب بود» اثر «حسن نعیمی» کتابی است که مخاطب از خواندنش لذت می برد. این کتاب به صورت خاطره نوشته شده است و خاطرات کسی است که در زمان جنگ در بهداری به مجروحان خدمت می کرده است.»
«زندگی خوب بود» توسط انتشارات «سوره مهر» به چاپ رسیده است.
▪ چالش با نویسنده، خاطره نویس و داستان
کامران پارسی نژاد که سالهاست در خصوص آثار دفاع مقدس تحقیق و بررسی می کند، یک مجموعه را که در سه جلد همزمان با هم چاپ شده است، به عنوان آثاری قابل تأمل معرفی می کند.
این پژوهشگر می گوید: «هر جلد این مجموعه توسط یک نویسنده نوشته شده است. جلد اول این مجموعه «نسل باروت» نام دارد. ابراهیم زاهدی مطلق با چند تن از نویسندگان دفاع مقدس گفتگو کرد.و این گفتگوها را در این اثر به چاپ رسانده است. البته نویسنده یا همان مصاحبه کننده با ارائه نظرات شخصی خودش سعی کرده نوعی چالش میان خود و مؤلفان ایجاد کند که این مسأله جذابیت اثر را بیشتر کرده است.
امیر حسین فردی، احمد دهقان، محسن مؤمنی، علی اصغر شیرزادی، محمد رضا سرشار، حسین فتاحی، جواد محقق و ... تعدادی از نویسندگانی هستند که با آنها گفتگو و بحث شده است.
ضمناً در این اثر، قبل از هر مصاحبه، بیوگرافی کوتاهی از نویسندگان و سوابق کاری آنها آورده شده است.»
پارسی نژاد در خصوص جلد دوم این مجموعه می گوید: «جلد دوم «یاد نگاران» نام دارد که توسط خانم معزز پرنیان گردآوری شده است. این اثر شامل گفت و شنود با خاطره نویسان دفاع مقدس است و با همان سبک و سیاق اثر قبلی نوشته شده است. نصرت ا... محمودزاده، محسن مطلق، رحیم مخدومی، حمید داوودآبادی، محمد رضا بایرامی، سعید تاجیک و ... خاطره نویسانی هستند که با آنها گفتگو شده است.»
جلد سوم این مجموعه سه جلدی، «جنگی داشتیم و داستانی داشتیم» نام دارد که توسط خود کامران پارسی نژاد، گردآوری شده است. پارسی نژاد در توضیح جلد سوم می گوید: این جلد مجموعه، تحقیق و بررسی چهارده داستان دفاع مقدس است که در آن فقط آثار بررسی نشده، بلکه سعی کرده ام در کنار بررسی آثار، جریان ها و نحله ها و نظریات ادبی را هم مدنظر قرار دهم. به نوعی می توان گفت:« در قالب این کتاب، تلفیقی از مباحث تئوری و نقد و بررسی تخصصی آثار، صورت گرفته است. سفر به گرای ۲۷۰ درجه، آواز نیمه شب، گنجشکها بهشت را می فهمند، همه زندگی، هلال پنهان، طعم باروت و ... عنوان داستان هایی است که مورد بررسی قرار گرفته اند.»
این مجموعه سه جلدی توسط نشر صریر به چاپ رسیده است.
▪ معرفی رمان خودم
محمود گلابدره ای اثر داستانی خودش را معرفی می کند. او می گوید: «برای شما رمان خودم را معرفی می کنم.»
رمان «اسماعیل، اسماعیل» اولین رمانی است که با آخرین تکنیکهای نویسندگی آن روز نوشته شد. این رمان را سال ۱۳۶۰، انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان چاپ کرد که به ۲۹ چاپ با تیراژ ۸۰ هزار نسخه رسید و به دو زبان عربی و انگلیسی ترجمه شد.
»گلابدره ای در خصوص داستان رمان گفت:«اسماعیل، اسماعیل» ماجرای یک پسر کفاش است به نام اسماعیل. او یک بسیجی است که به اهواز می رود؛ به قلب جنگ و با بسیجیان ۱۴ ساله دیگر، می جنگد و دشمن را به عقب می راند.»

خدیجه زمانیان

منبع : روزنامه قدس