مقاوم سازی مدارس در مقابل زلزله

دانش آموزان بیش از ۲۵۰ هزار كلاس درس در انتظار داوری مجلس شورای اسلامی هستند تا اختلاف بین مسئولان را خاتمه دهند. درسومین جلسه كمیته نظارت بر پیشرفت اقدامات اجرایی قانون مقاوم سازی مدارس خطرآفرین در مهرماه امسال آبستن اتفاقاتی است كه سرنوشت تمام این دانش آموزان در گرو آن است.
به گفته سید محمدعلی افشانی، رئیس سابق سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس كشور در زمان ریاست خود گفت: حدود ۷۲ هزار كلاس درس خطر آفرین در كشور وجود دارد كه ۴۰ هزار كلاس درس در حكم بمب ساعتی هستند كه اگر عمل كنند، فاجعه ای رخ می دهد.
در حال حاضر گفته می شود كه ۱۳۱ هزار و ۹۰۰ كلاس در سطح كشور باید تخریب و بازسازی شوند و ۱۲۶ هزار كلاس نیز باید مقاوم سازی شوند. اعتباری نیز كه برای این كار برآورد شد حدود ۴ میلیارد دلار بود كه طی لایحه ای توسط دولت به مجلس ارائه شد و نمایندگان مجلس نیز با دیدگاهی مثبت، اما بعد از گذر از مراحل و نظرات مختلف آن را تصویب كردند.
لایحه برداشت ۴ میلیارد دلار از حساب ذخیره ارزی برای حل مشكل مدارس فرسوده در فروردین ماه سال جاری با اكثریت قاطع آرای نمایندگان به تصویب رسید، اما از آن زمان تاكنون كه حدود ۶ ماه می گذرد هنوز مقاوم سازی مدارس به درستی آغاز نشده است.
در ابتدا كه اعتبار پرداخت نمی شد و بعد از آن هم كه بخشی از این اعتبار حدود ۲۰۵ میلیارد تومان از اعتبار سال اول این قانون به سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس كشور پرداخت شد، باز هم مقاوم سازی ناكام ماند. در آئین نامه این لایحه هنوز مشكل وجود دارد و دو وزارتخانه آموزش و پرورش و مسكن و شهر سازی در تبصره ۲ این آیین نامه اختلاف دارند كه این اختلاف بر سر طراحی، اجرا و نحوه نظارت بر قانون مقاوم سازی مدارس فرسوده است.
اختلاف بین سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس كشور و وزارت مسكن و شهرسازی در آیین نامه اجرایی مقاوم سازی مدارس فرسوده است، هدف از لایحه مقاوم سازی مدارس فرسوده این بود كه مدارس از استاندارد بالایی برخوردار شوند و به غیر از آموزش و پرورش دستگاه دیگری نیز ناظر باشد، اما قرار نبود در روند كار كندی ایجاد شود. توصیه وزارت آموزش و پرورش هم این بود كه در جلسه كمیته نظارت بر مقاوم سازی مدارس كه با حضور رئیس مجلس تشكیل می شود، وزرای مربوطه این موضوع را بررسی كنند.
نباید از خاطر برد كه باید نظارت دستگاه هایی كه در امر ساخت و ساز فعالیت می كنند وجود داشته باشد و این كار با سرعت پیش رود.
●مدارس خطرآفرین در انتظار دانش آموزان
سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس كشور معتقد است كه در حال حاضر پروسه مطالعه مقاوم سازی تمام ساختمان ها با ابعاد مختلف یكسان است و زمان زیادی را می طلبد به همین دلیل این سازمان از سازمان مدیریت و برنامه ریزی خواسته است كه دستورالعمل بهسازی ویژه مدارس را تدوین كند تا پروسه مطالعاتی كوتاه تر شود.سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس كشور معتقد است كه در صورت تدوین این دستورالعمل، طرح ها با سرعت بیشتری در اختیار سازمان نوسازی مدارس برای اجرا قرار گیرد، عملیات اجرا به سرعت آغاز می شود.
رئیس سازمان نوسازی و توسعه و تجهیز مدارس كشور نیز پیش از این از لایحه برداشت ۳ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار، از محل صندوق ذخیره ارزی دولت برای مقاوم سازی مدارس كشور كه تسلیم مجلس شورای اسلامی كرده است، خبر داده و گفته بود: لایحه به تصویب كمیسیون عمران، بودجه و آموزش و پرورش مجلس رسیده و در مجلس، بررسی خواهد شد.
با ۷۰۰ میلیون دلار۱۳۰، هزار كلاس درس مقاوم سازی می شود و ۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار نیز برای تخریب و نوسازی ۱۲۰ هزار كلاس هزینه می شود.
از میان كل مدارس كشور هم اكنون نزدیك به ۵۰ هزار مدرسه، به عنوان مدارس غیر مقاوم شناخته می شوند و تعلل های موجود در نگهداری مناسب مدارس كشور باعث تخریب مدارس نوساز آموزش و پرورش در می شود.
●در انتظار ۳ میلیارد و ۹۵۰ میلیون دلار
روزی كه مجلس به دولت اجازه داد مبلغ سه میلیارد و نهصد و پنجاه و چهار میلیون دلار برای نوسازی و مقاوم سازی مدارس بدون استحكام هزینه كند كسی فكر نمی كرد امید این كه هر چه سریعتر این رقم در اختیار مدارس قرار گیرد، تا به امروز كشیده شود.
پس از پایان بررسی لایحه اصلاح ماده یك قانون برنامه چهارم توسعه تخریب و بازسازی مدارس غیراستاندارد و مقاوم سازی مدارس بدون استحكام برنامه چهارم توسعه مصوب ۱۳۷۳ ،مبلغ ۳ میلیارد و نهصد و پنجاه و چهار میلیون دلار طی سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۸ از محل صندوق ذخیره ارزی برداشت و در اختیار وزارت آموزش و پرورش قرار گیرد. براساس این مصوبه این مبلغ براساس موافقتنامه هایی كه با سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور مبادله می شود برای تخریب و نوسازی ۱۳۱ هزار و ۹۳۵ باب كلاس خطر آفرین و مقاوم سازی ۱۲۶ هزار و ۱۰ باب كلاس بدون استحكام هزینه نماید.بنابر تبصره یك این لایحه مقرر شد هر سال معادل تعدیل قیمتها به مبلغ مصوب سالانه اضافه شود.
مجلس در تبصره دیگری نیز دولت را موظف كرد اعتباری مربوط به سال ۱۳۸۴ را در لایحه اصلاح بودجه و اعتبار مربوط به سالهای بعد را در لوایح بودجه سالانه منظور نماید. در تبصره ۳ این ماده نیز مقرر شد مدارس ساخته شده باید از نظر مقاوم بودن در برابر زلزله به تائید پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله و از نظر واجد شرایط بودن استحكام ساختمان و استانداردهای لازم به تائید وزارت مسكن و شهرسازی برسد.
همچنین نمایندگان مجلس در تبصره دیگری مقرر كردند موارد موضوع این لایحه با رعایت كامل مقررات ملی ساختمان ایران و الزامات مندرج در قانون نظام مهندسی و كنترل ساختمان انجام پذیرد. نمایندگان مجلس با ۱۶۴ رای موافق به این لایحه با مقاوم سازی مدارس موافقت كردند.در حال حاضر ۲ هزار متخصص آماده هستند تا تحولی را در آموزش و پرورش و چهره فضای فیزیكی آن ایجاد كنند.
در این میان آغاز طرح مقاوم سازی مدارس استان تهران نیازمند اعتباری بالغ بر ۶۰ میلیارد تومان است و در سال جاری اعتباری معادل ۶۰۰ میلیارد ریال جهت اجرای طرح مقاوم سازی مدارس استان تهران اختصاص یافته اما از مقاوم سازی مدارس خبری نیست. قرار بود در مرحله اول این طرح ۱۲۵ پروژه آموزشی استان تهران برای مقاوم سازی انتخاب شوند و مراحل اجرایی طرح مقاوم سازی بر اساس ویرایش جدید آئین نامه ۲۸۰۰ كه ناظر بر طراحی و ساخت ساختمانهای مقاوم در برابر زلزله است، انجام خواهد شد و به همین دلیل با اجرای این طرح شاهد احداث مدارس مقاوم در مقابل زلزله خواهیم بود. در حال حاضر از ۱۵هزار و ۶۵۷ كلاس در استان تهران، ۱۷۵۴ مدرسه ، فاقد هرگونه استحكام بوده و عمر ساختمانهای آنها به اتمام رسیده است و به همین دلیل تخریب و بازسازی این مدارس در قالب طرح مقاوم سازی در دستور كار قرار دارد.
در عین حال بیش از ۲۳ هزار و ۷۲۹ كلاس درس استان نیز دارای استحكام نسبی است، ولی باید نسبت به تقویت استحكام آنها در قالب طرح مقاوم سازی اقدام شود. اعتبار تخصیص یافته برای تخریب و بازسازی مدارس فاقد استحكام در استان تهران را ۵۷۰ میلیارد ریال و اعتبار تخصیص یافته برای مقاوم سازی مدارس نیمه مستحكم استان را بالغ بر ۳۵ میلیارد ریال اعلام شده است. از مجموع ۳ هزار و ۹۷۵ كلاس درس استان بیش از ۳۹ هزار و ۲۵۰ كلاس استان نیازمند تخریب و بازسازی و یا مقاوم سازی است و تنها ۱۴ هزار و ۷۲۵ كلاس یعنی حدود ۳۰ درصد كلاسهای استان دارای استحكام لازم است.

منبع : روزنامه همشهری