سیاستمدار صبور و آرام هند

امكان ندارد كه كسی از «مان موهان سینگ» تصور سیاستمداری سختگیر و ناشكیبا داشته باشد. حتی انفجارهای سریالی اخیر در بمبئی كه طی آن ۲۰۰ نفر كشته و ۸۰۰ نفر مجروح شدند نیز باعث نشد تا نخست وزیر هندوستان از همسایه اش پاكستان با عنوان آشیانه تروریسم یاد كند.
و این ویژگی ای است كه از تفاوت وی با اسلافش در موقعیت های مشابه حكایت می كند. این روشنفكر آرام و صبور در بالاترین مقام اجرایی كشورش هم همچنان به آن شكیبایی وفادار بوده واز غلطیدن به دامان پوپولیسم ابا دارد. سینگ پس از عیادت از مجروحان حوادث بمبئی با همان لحن آرام گفت: «البته پاكستان در سال ۲۰۰۴ به ما اطمینان داد كه به هیچ وجه در مقابل حملات تروریستی علیه هند شكیبایی نشان نمی دهد و جلوی این قبیل اقدامات را می گیرد. پس قبل از هر پیشرفتی در روند صلح باید این وعده پاكستان عملی شود.» این مرد لاغراندام ۷۳ ساله كه پیش از این به عنوان یكی از برجسته ترین اقتصاددانان هند مشهور بود و زمانی بر كرسی وزارت اقتصاد كشورش تكیه زده بود، همواره با اعتدال و عقلانیت در مورد پاكستان موضع گیری می كند، راهكاری كه تا به امروز موفقیت آمیز بوده است: از زمان انتخاب سینگ به نخست وزیری این «بزرگترین دموكراسی جهان»، روابط دولت های هند و پاكستان كه از ۱۹۴۷ بر سر كشمیر همواره پر تنش و خصمانه بود، در مسیر گفت وگویی پر حاصل قرار گرفت. و در اواخر سال ۲۰۰۵ برای اولین بار پس از سال ها یك خط اتوبوسرانی برای حمل مسافر و كالا بین دو كشور شروع به فعالیت كرد. مان موهان سینگ عقیده دارد: «منافع و سرنوشت مشترك دو ملت هندوستان و پاكستان مهم ترین انگیزه ما است تا به طور جدی برای یافتن راه حل های اساسی و كارآمد و پایدار برای همه مشكلات تلاش كنیم. مسیر صلح باید گام به گام و البته با جدیت پیموده شود.» با همه اینها و با وجود موفقیت های نسبی نباید تصور كرد كه در حال حاضر در مورد مسئله كشمیر راه حل پایدار و كارآمدی در دست است. پاكستان هنوز هم ادعای مالكیت بر سراسر خاك كشمیر با اكثریت مسلمان آن را دارد، استانی كه میان این دو كشور تقسیم شده است. از طرف دیگر هند از این بیم دارد كه هر گونه نرمش و تسلیم در مورد مسئله كشمیر موجب بالا گرفتن موج استقلال طلبی در دیگر مناطق هند شود و به گفته «یودای بهاسكار» كارشناس ارشد موسسه تحقیقات و آنالیز امور دفاعی در دهلی: «در چنین حالتی چیزی شبیه به بیماری خوره به جان هندوستان خواهد افتاد.» در دسامبر سال ۲۰۰۱ و در پی حمله ناكام تروریست ها به پارلمان هند، نخست وزیر وقت یعنی «آتال بیهاری واجپایی» همراه با اعضای حزبش حملات لفظی شدیدی را علیه پاكستان تدارك دیده و خواستار برخورد با به گفته خودشان جبهه تروریست های تجاوزگر و حامیان پاكستانی آنها شدند و بدین ترتیب هند در آستانه جنگی دیگر با پاكستان قرار گرفت. اما سینگ روشی متفاوت با سلف خود دارد. او تلاش می كند تا مناقشه با پاكستان از سوی دولت های جهان به رسمیت شناخته شود، روشی كه كارایی خود را نشان داد و در آخرین اجلاس گروه هشت كه به تازگی در روسیه برگزار شد، این گروه ضمن محكوم كردن این گونه حملات، از آن به عنوان اقدام تروریستی وحشیانه یاد كرده و خواستار همبستگی ملت هند در مبارزه با تروریسم شدند. مطبوعات هندوستان این بیانیه را یك پیروزی بزرگ برای نخست وزیر عنوان كردند، نخست وزیری كه با وجود موقعیت شكننده اش در كابینه و در بدو انتخاب در سال ۲۰۰۴ توانسته است با نزاكت و درستكاری احترام و توجه همه را به خود جلب كند. صعود مان موهان سینگ به راس دولت هند تنها به دلیل عدم پذیرش این سمت از سوی رهبر حزب كنگره یعنی «سونیا گاندی» صورت گرفت. این بیوه نخست وزیر فقید «راجیو گاندی» همواره به دلیل تبار ایتالیایی اش از سوی مخالفان خود مورد انتقاد قرار می گرفت و با این كناره گیری تا حدی سنگینی این انتقاد ها را از دوش خود برداشت. از آنجایی كه سینگ از كاریزمای لازم برای پست نخست وزیری برخوردار نبود همواره در آغاز كار مورد تمسخر قرار می گرفت و از وی به عنوان عروسك خیمه شب بازی سونیا گاندی یاد می شد. در یك كاریكاتور سینگ را به هیبت كودكی درآورده بودند كه دست در دست مامان سونیا دارد! اما رفته رفته همه این انتقاد های غیرمنصفانه و مسخره كردن ها فروكش كرد. و حال دیگر این فرزند آن خانواده دهقانی و فقیر اهل پنجاب كه خود را به بالاترین مدارج علمی دانشگاه كمبریج رساند، جدی گرفته می شود. این مسئله البته فقط به دلیل رشد بالای اقتصادی هند در دوران زمامداری سینگ نیست. اگرچه پیشنهاد سینگ مبنی بر سهیم كردن دهك های آسیب پذیر در امتیازهای اقتصادی بخش خصوصی فریاد لیبرال های هند را درآورد اما موجب امتنان هر چه بیشتر رای دهندگان حزب چپ گرا و سنتی كنگره از نخست وزیر شد. زیرا اصولاً پیروزی این حزب در انتخابات سال ۲۰۰۴ حاصل این استدلال اكثریت بود كه خود را از اصلاحات اقتصادی دولت پیشین متضرر می دیدند. اما كشمیر مسئله ای است كه شاید تا مدت ها نتوان ارزیابی دقیقی از آن ارائه داد. آنچه از مواضع وزارت امور خارجه هند برداشت می شود این است كه دولت هند حملات تروریستی به بمبئی را حمله به روند گفت وگوهای صلح با پاكستان می داند و از همین رو اتهامی را متوجه رئیس جمهور پاكستان كه این روز ها به شدت تحت فشار است می كند در حال حاضر ژنرال مشرف از سوی آمریكا و افغانستان متهم به بی عملی در برابر پیكارجویان مستقر در مرز های غربی پاكستان شده است. اما برخی از ناظران بر این عقیده هستند كه چه بسا این خویشتنداری هند سازمان های تروریستی چون «لشكر طیبه»را به ادامه حملات خود تشویق كند. به عقیده كارشناسان چنانچه تروریست ها موفق به رقم زدن پاییزی خونین در هند شوند، نخست وزیر صبور و آرام این كشور چاره ای جز تغییر موضع خود در برابر پاكستان نخواهد داشت. مخالفان تندرو سینگ در این روزها با اشاراتی حاكی از موافقت با راه حل های ایهود اولمرت از نخست وزیر با نزاكت خود این توقع را دارند كه فردی را در كابینه اش پیدا كند كه با مشت هایی گره كرده بر سر میز مذاكره با پاكستان حاضر شود.

ترجمه: محمدعلی فیروزآبادی
منبع: مركور

منبع : روزنامه شرق