به بخش خصوصی اعتقاد داریم

صابر فیضی فارغ‌التحصیل رشته مهندسی الكترونیك از دانشگاه تبریز است، پیش از این مدیرعامل شركت مخابرات استان آذربایجان شرقی بوده، و اكنون بر صندلی مدیرعامل شركت مخابرات ایران تكیه زده است. در غروب یكی از روزهای آخر پاییز در طبقه دوازدهم ساختمان مخابرات كه مشرف بر تهران غبار گرفته است، و در نخستین مواجهه حضوری با فیضی، فضای بحث و گفت‌وگو را گرم می‌یابم، هر چند طبق معمول زمان مقرر شده برای طرح مسائل مهم كافی نیست، اما سؤال‌هایم ناكام نمی‌مانند، خاصه این كه برخلاف محافظه‌كاری غالب مدیران در هنگام جواب دادن، مدیرعامل شركت مخابرات كمتر از پاسخ صریح طفره می‌رود، و مثلا موقعیت مدیر مخابرات تهران را كه عمدتا مورد انتقاد بخش خصوصی است، به تعریف ذاتی وظایف و جایگاه آن مرتبط می‌كند و آن را طبیعی می‌داند، و البته تاكید می‌كند كه همین مدیر، با تغییر جایگاهش، اگر در موقعیت دفاع از بخش خصوصی قرار گیرد، دیدگاه و نگاه خود را تغییر داده و به نفع این بخش حكم خواهد كرد.
در اواخر گفت‌وگو كه برای مدتی جای دو طرف تغییر می‌كند، فیضی از نظرم در باره موانع و راهكارهای توسعه آی‌تی در كشورمان می‌پرسد، و زمانی كه این سؤال زمینه‌ساز مباحثه‌ای می‌شود، تجربه مسافرت خود را به چین با جزئیات دقیق طرح می‌كند، و تاكیدش بر این است كه تنها نگاه و دیدگاه حاكم بر جامعه و مردم است كه راه رشد فناوری و توسعه كشور را هموار می‌سازد، لابد به اقتضای موقعیت طرف مقابلش، قصد تاكید بر اهمیت فرهنگ‌سازی را دارد. فیضی همچنین به مناسبت نام مجله، علاقه و سابقه خود در زمینه كامپیوتر را یادآوری می‌كند، و جزئیاتی كه نشان‌دهنده تجربه و كار عملی‌اش در شبكه‌های كامپیوتری است، از جمله شناخت خوب شبكه ناول كه هنوز بدان علاقه‌مند است. مدیرعامل شركت مخابرات ایران با ویندوز مخالف است.
● انتقادی كه به كلیت وزارتخانه وارد می‌شود این است كه بخش مخابرات برنامه مدونی برای توسعه ندارد، آیا این مسئله را تایید می‌كنید؟
▪ باید بگویم كه سه بخش است كه ما بر اساس آن كار می‌كنیم، برنامه چشم‌انداز ۲۰ ساله، برنامه چهارم توسعه و بودجه سالانه، كه تمام موارد در این سه حوزه كاملا شفاف و مشخص است. برای مثال در برنامه چهارم گفته شده است كه واگذاری تلفن ثابت باید به روز شود یا به ضریب نفوذ ۵۰ درصد برسد و بر اساس این برنامه‌ریزی شده است كه برای رسیدن به ضریب ۵۰ درصد سالانه ۳ میلیون شماره باید واگذار كنیم. یا در مورد تلفن همراه هم رقم ۳۶ میلیون شماره هدف برنامه است كه تمام این موارد در سایت برنامه‌ریزی است و می‌توانید ملاحظه كنید و نهایتا برنامه چهارم است كه بر اساس آن بودجه را تعیین می‌كنیم. شاید بحث دوستانی كه این مسئله را عنوان می‌كنند در حیطه اجرا است كه آن هم بر اساس بودجه‌ای كه هر ساله طراحی می‌شود و تعهدات شركت مخابرات به دولت و مجلس كاملا مدون و شفاف است.
● گفته شما صحیح است. برنامه چهارم تكلیف همه را روشن كرده كه بر اساس آن همه دستگاه‌ها باید بودجه سالانه خود را مشخص و بر اساس آن حركت كنند، اما مشكلی كه هست این است كه دستگاه‌ها از دادن گزارش پیشرفت كاری خود ابا می‌كنند. آیا شما چنین موردی را در برنامه خود دارید یا خیر؟
▪ ما عملكرد خود را در قالب گزارش‌های سالیانه و شش ماهه تهیه می‌كنیم و برای اطلاع مدیران می‌فرستیم. این گزارشات تهیه شده و به صورت سند آرشیو می‌شود كه هر كس وضعیت كاری خود را بداند و این نیز در سایت شركت مخابرات وجود دارد.
● موضوع Termination در اواخر دولت قبل مطرح شد و تا به جایی نیز پیشرفت كرد. اما خبری از آن در دولت جدید نیست در حالی كه اگر این موضوع سرو سامان پیدا كند به نفع همه است، این موضوع به كجا رسیده است؟
▪ ما مكاتباتی را با دولت انجام داده‌ایم و پیگیر مسئله نیز هستیم. پیشنهادات جدیدی نیز ارائه شده مبنی بر اینكه Termination را از طریق بخش خصوصی پیش ببریم تا محدودیت‌های موجود حذف شود و راه‌های قانونی را باز كنیم تا بشود از این طریق جلوی Termination را گرفت.
● این پیشنهادات در چه مرحله‌ای قرار دارد. آیا ادامه كار دولت قبلی است یا از نو كار را شروع كرده‌اید؟
▪ این كار در وزارتخانه در حال پیگیری است. مكاتباتی را انجام داده‌ایم تا ببینیم كار پیگیری می‌شود یا نه. ما روش مبارزه منفی را دنبال نمی‌كنیم، دنبال روشی هستیم كه ارزان‌تر تمام شود تا جلوی كسانی را كه به خاطر مسائل اقتصادی Termination می‌كنند گرفته شود.
● آیا می‌خواهید به بخش خصوصی اجازه وارد شدن بدهید؟
▪ بله، همانطور كه می‌دانید هزینه Termination نسبت به ترافیكی كه ردوبدل می‌كند تعیین می‌شود. حالا اگر بیاییم در كل كشور تعداد محدودی مجوز صادر كنیم كه با تعرفه‌های خارجی خود بخواهند Termination كنند میزان مكالمات و یا دیتایی كه ردوبدل می‌شود برای فردی كه مجوز دارد بالا می‌رود، بنابراین نرخ را پایین می‌آورد. پس برای كسانی كه می‌خواهند قاچاق كنند این مسئله صرف نخواهد داشت. این بحث كارشناسی است كه تقریبا نهایی شده است كه امیدواریم حتی كار آن به پایان سال هم نكشد چون باید بسیار جدی آن را پیگیری كنیم.
● یكی از بحث‌های مهم حوزه مخابرات نحوه تعامل با بخش خصوصی است. این نكته به ویژه با مطرح شدن اصل ۴۴ و بحث‌های عمومی در مورد خصوصی‌سازی اهمیت دیگری پیدا می‌كند، نهایتا این مسئله در تعامل خوب با بخش خصوصی با دولت نمود پیدا خواهد كرد، اما در حال حاضر شركت‌ها از این معضل گله‌مندند، و به نظر می‌رسد بخش خصوصی شرایط سختی دارد، قصد حل این مسئله را ندارید؟
▪ این تجربه جدیدی است. می‌دانید كه نقطه ارتباط بخش خصوصی با سازمان از طریق رگولاتوری است، سازمان تنظیم مقررات این تعامل را بر عهده خواهد داشت. ما به عنوان شركت مخابرات و بخش دولتی برای اینكه شركت‌های خودمان را به سرویس‌دهی و كار خوب بیشتر ترغیب كنیم به دنبال فعال كردن بخش خصوصی هستیم. به همین دلیل تا جایی كه اختیارات شركت مخابرات اجازه می‌دهد به فعال شدن این بخش كمك كرده‌ایم. در اصل ۴۴ فقط بحث وارد شدن بخش خصوصی نیست، بلكه این اصل بر خصوصی شدن خود شركت مخابرات نیز تاكید دارد. بعد از ابلاغ اصل ۴۴ آقای دكتر سلیمانی (وزیر ICT) كمیته‌هایی را تشكیل دادند كه موضوع را بررسی كنند تا روند خصوصی‌سازی مخابرات تسریع شود.
بنابراین وقتی مخابرات به سمت خصوصی شدن پیش رفت، بخش‌های خصوصی دیگر از طرف رگولاتوری نیز بیشتر حمایت می‌شوند تا بتوانند رشد كنند؛ گله‌های موجود به دلیل وجود وابستگی به شركت مخابرات فعلی است. برای مثال ISP و ICPها وابسته به شركت مخابرات هستند، البته بخش‌های دیگری هم مانند تلفن همراه وجود دارد كه اینها بخشی از كار هستند و برای مثال مجوزی كه برای ایرانسل و یا ۶ اپراتور دیگر صادر شده برای پاگرفتن بخش خصوصی است. نمی‌خواهیم با خصوصی شدن مخابرات از ورود آنها ممانعت به عمل بیاوریم، اما علت اینكه ISP و ICPها بیشتر درگیر این مسئله هستند این است كه ارتباط اصلی خود را از مخابرات استانی می‌گیرند و به مخابرات استانی وابسته هستند و اگر مخابرات همكاری نكند نمی‌توانند رشد كنند. این شركت‌ها در استان‌هایی رشد كرده اند كه سیستم همكاری كرده و می‌خواسته كه رشد داشد باشند. اما طبق اصل ۴۴ اگر شركت‌های مخابرات خصوصی شود شرایط كمی فرق می‌كند.
● به قول شما در شرایط فعلی هم اگر شركت مخابرات بخواهد می‌تواند به بخش خصوصی اجازه فعالیت بیشتری بدهد، اما شما نه به عنوان مدیر شركت مخابرات بلكه به عنوان یك كارشناس مستقل فكر می‌كنید مخابرات می‌خواهد این اجازه را به بخش خصوصی بدهد كه رشد كند یا خیر؟ ظاهرا شركت‌ها اینطور مطرح می‌كنند مخابرات آنها را رقیب خود می‌داند.
▪ خیر رقبیب نمی‌داند. ببینید در حال حاضر مدیریت كلان به بخش خصوصی اعتقاد دارد، اما در بدنه كارشناسی این طور نیست، البته دلیل هم دارد. بدنه كارشناسی در سیستم‌هایی مانند مخابرات و هر بخش دولتی دیگر نگران یك موضوع است و آن هم این است كه خود را كارشناس متخصص حوزه و منحصربفرد می‌داند و نگران ورود افراد جدید به این عرصه است. ما تا آنجا كه توانسته‌ایم با مدیران هماهنگ كرده‌ایم كه حتی‌الامكان از این تنش‌ها در زیرمجموعه‌هایشان جلوگیری كنند. اما بدنه مدیریتی از وزارتخانه‌ها تا سطح مدیران استانی همه بر این باورند كه بخش خصوصی باید وارد عمل شود چون تجربه شده جایی كه كار به بخش خصوصی واگذار شده كارایی و بهره‌وری بالایی داشته است.
● بدنه مدیریت چطور؟ آیا مدیران این بخش با این نظر هم‌عقیده‌اند؟
▪ من قبول ندارم كه مدیران استانی ما به این مسئله اعتقاد نداشته باشند چون حیات خود را در بخش خصوصی می‌دانند.
● در مورد شخص وزیر مطرح می‌شود كه ایشان عقیده دارند «ما بخش خصوصی توانمند نداریم» و اعتمادی به بخش خصوصی نیست. آیا فكر می‌كنید با این نگاه می‌شود به رشد این بخش امیدوار بود؟
▪ ایشان در تمام برنامه‌ها از ما در مورد پیگیری مسائل بخش خصوصی سؤال می‌كنند، ایشان با مطرح كردن این موضوع نگران مسئله دیگری هم هستند، برای مثال همین مجوز‌های صادر شده برای اپراتور تلفن همراه یا SAPها است. بخش خصوصی در ایران بر روی حوزه‌هایی سرمایه‌گذاری كرده كه هزینه زیادی می‌خواهد. اما شما بخش خصوصی در كشور‌های دیگر را كه چندین و چند اپراتور دارند نگاه كنید چگونه در بخش‌های كلان سرمایه‌گذاری كرده‌اند. بنابراین در این بحث مهم است كه ببینیم بخش خصوصی به چه میزان می‌خواهد سرمایه‌گذاری كند.
● ممكن است بخش خصوصی در حوزه‌هایی هنوز ضعیف باشد و یا ریسك سرمایه‌گذاری را در بعضی حوزه‌ها بالا ببیند. آیا توانمند‌سازی بخش خصوصی به عهده دولت نیست؟
▪ درست است كه به عهده دولت است اما ما به عنوان وزارتخانه می‌توانستیم مجوز صادر كنیم، اما سیستم بانكی هم باید از لحاظ مالی حمایت كند. در كل دنیا روال به این صورت است كه اگر فردی مجوز فعالیتی را داشته باشد با استناد به آن سیتم بانكی حمایت مالی می‌كند و كار پیش می‌رود، در حالی كه در ایران این اتفاق نیفتاد. من این مسائل را در جلسات متعدد مطرح كرده‌ام كه در تمام دنیا بازگشت سود سرمایه‌گذاری در حوزه II سریع است، ولی در ایران این بحث جا نیفتاده است.
بانك‌ها برای احداث یك گاوداری زودتر وام می‌دهند تا برای حوزه IT، دلیلش هم این است كه سوادIT عمومی نداریم و یا اگر داریم محدود است، چرا؟ چون بانك مثلا در گاوداری می‌تواند ساختمان آن را گرو نگه دارد، اما در حوزه IT هنوز مسائل برایش ملموس نیست، و مثلا درك نمی‌كند كه با سه‌ تا كامپیوتر می‌توان به چند هزار نفر سرویس داد، چون نمی‌تواند تضمین داشته باشد. در یك سال گذشته آماری را از طریق فعالیت دانشگاه تهران به دست‌ آورده‌ایم كه كمكمان كرد.
اینكه در چند سال گذشته ۱۰ میلیارد وام به بخش خصوصی واگذار شده در حالی كه هم اكنون چیزی در حدود۳۰ میلیارد تومان وام داده‌ایم. این وام به تمام حوزه‌های IT و از طریق وزارتخانه داده ‌شده است. قبول ندارم كه مدیران مخالف حضور بخش خصوصی هستند زیرا در شرایطی از طرف شركت مخابرات قرار گرفته‌اند كه باید پاسخگو باشند. اما من به عنوان یك كارشناس گفتم چون دولت یكه‌تاز میدان است طبیعتا نمی‌خواهد میدان را از دست بدهد.
● این یك روی سكه است. روی دیگر این است كه مدیران شركت مخابرات خود به عنوان یك اپراتور فعالیت دارند. این تناقض وجود دارد و طبعا شركت‌ دولتی نمی‌‌تواند از این درآمد چشم‌پوشی كند و به بخش خصوصی فرصت بدهد.
▪ من این مسئله را به این صورت نمی‌بینم. شركت مخابرات فعلی كه مجموعه‌ای از هیئت‌مدیره و مدیران استان‌هاست علاقه‌مند به بخش خصوصی است تا اتهاماتی را كه در مورد عدم سرویس‌دهی به او وارد می‌شود حل كند. برای مثال در مورد ارتباطات سیار شهر‌های بزرگ ما مشكل دارند. ما می‌گوییم با این روش فعلی وضعیت به همین منوال است. باید جایی عرضه متوقف شود، تقاضا كمتر شود، واگذاری از بین برود تا بتوانیم شبكه را اصلاح كنیم. اما ما به این فكر می‌كنیم‌ اپراتورهایی مثل ایرانسل را راه‌بیندازیم تا به مشتری سرویس بدهند تا در یك مقطع مشتری نداشته باشیم، در این شرایط سریع می‌توانیم با سرویس‌های ارزش افزوده بیشتر از وضعیت موجود بهره‌وری داشته باشیم.
به همین دلیل برنامه به‌روزرسانی تلفن ثابت را در كشور برای امسال تعیین كرده‌ایم كه البته توجه بیشتر بر روی سه استان تهران، گیلان و خوزستان است. ۱۷ استان ما كاملا به روز است. شرط به روزرسانی این است كه هر سه ماه حداقل یكبار فراخوان در روزنامه‌ها داشته باشیم. در تهران از ۸۵ مركز تلفن چیزی در حدود ۶۵ مركز را آماده‌ كرده‌ایم و تبلیغ نموده‌ایم.● انتقادهای زیادی در حوزه خدمات اینترنتی كه نقطه اشتراك و برخورد بخش خصوصی با دولتی است، وجود دارد. مطرح می‌شود كه مخابرات آنچنان كه باید و حتی مطابق قانون همكاری نمی‌كند، و مجوزهای لازم را به مكان‌هایی كه لازم است نمی‌دهد ولی خود به ارائه سرویس می‌پردازد. نظر شما در این مورد چیست؟
▪ شاید مدیران دیگر به این مسئله طور دیگری جواب بدهند ولی من خیلی صریح این موضوع را رد می‌كنم، دلیل هم دارم. من قبل از آمدن به تهران در آذربایجان‌شرقی بودم. ما بیش از یك سال تلاش و دوندگی كردیم تا PAP را راه‌اندازی كنیم. در هر مركزی كه بخش خصوصی دست گذاشت برایش فضا، برق و امكانات اختصاص داده شد، بعد از این همه دوندگی ۴ نفر بیشتر متقاضی نشدند كه از آنها هم دو نفر بیشتر نتوانستند فعالیت كنند.
دلیلش این است كه آنها مدیریت اقتصادی این كار را نمی‌دانستند. افرادی بودند كاملا فنی بدون اطلاعات مالی و اقتصادی و مدیریتی. الآن تنها جایی كه مشكل است تهران است، ببینید الآن ۹ هزار پورت بیشتر هم در تهران نیست، اما آیا واقعا تهران فقط ۹ هزار پورت می‌خواهد؟ من این مسئله را به این دلیل رد می‌كنم كه آقایان می‌توانستند در استان‌ها كار بهتری بكنند، حداقل من كه همه امكانات را در اختیار گذاشتم، تجهیزات نصب شد، در مدیریت و تهیه محتوا اتفاقی نیفتاد. صریح می‌گویم مدیریت فنی خوبی دارند اما مدیریت اقتصادی كه بتواند با سازمانی كار كنند را ندارند. در جمع مدیران و در جلسات این اذعان وجود دارد كه امكانات در بعضی از نقاط تهران بد توزیع شد، شاید عده‌ای هم نتوانستند امكانات را دریافت كنند ولی می‌توانستند در استان‌ها كار بهتری انجام بدهند. تهران ۷ برابر آذربایجان‌شرقی است پرسنل آن ۱۰ برابر و متخصصین آن ۲۰ برابر است. ما در آنجا (آذربایجان) تلفن را به زور به مردم می‌دادیم. به در خانه‌ها می‌رفتیم، در می‌زدیم و حتی پول پیش (ودیعه) هم نمی‌گرفتیم و اقساط طولانی مدت داشتیم، در تهران هم كار پیچیده‌ای نیست.
● تهران چون قطب اصلی فعالیت است باید از امكانات بیشتری برخوردار باشد اما در بسیاری مناطق این طور نیست.
▪ علت این بود كه می‌گفتند جا و فضا نبوده، باید قبول كنیم سیستم قبلی مدیریت تهران با شرایط موجود اعتقادی به بخش خصوصی نداشتند، چون می‌گفتند ما خودمان می‌توانیم كارها را خودمان انجام دهیم. در حالی كه سیاست وزارتخانه امروز این است كه باید به بخش خصوصی باشد و با این مسئله همسو شده‌اند.
● با این واقعیتی كه شما اذعان می‌كنید، مدیر قبلی مخابرات تهران یعنی آقای مهندس خسروی، با این اعتقاد قلبی می‌تواند در سازمان تنظیم مقررات و در جایگاه داوری موفق باشد یا خیر؟
▪ اتفاقا در این جایگاه می‌تواند موفق باشد، چون بستگی به جایگاه فرد دارد، آقای خسروی در جایگاه قبلی به عنوان متولی تجهیزات سخت‌افزاری می‌توانست مخالف بخش خصوصی باشد، ولی الان در جایی است كه باید آماری از فعال كردن بخش خصوصی بدهد. پس می‌فهمد كه در گذشته اشتباه شده است. ایشان به عنوان مدیرعامل مخابرات استان تهران در حیطه وظایف خود فكر می‌كردند كه نباید كارهای این حوزه را به كس دیگری واگذار كنند در واقع حافظ منافع مخابرات بودند، اما در جایگاه فعلی می‌داند كه آن دیدگاه می‌تواند حتی به ضرر منافع مخابرات شود.
● فكر می‌كنید چرا باید ساختار ما طوری باشد كه كسی كه اعتقاد به موضوعی ندارد، باید در جایگاهی قرار گیرد كه با طی هزینه و زمان طولانی به آن موضوع واقف شود، و مثلا به لزوم حضور بخش خصوصی اعتقاد پیدا كند؟
▪ ایشان با بخش خصوصی به طور كامل مخالف نبود، مخالف ورود بخش خصوصی به حیطه كاری خودش بود.
● حالا شما به عنوان مدیرعامل شركت مخابرات در باره تهران اینطور فكر نمی‌كنید؟
▪ نه، چون وضعیت تهران خیلی تغییر كرده است.
● ظاهرا حال و هوای تهران طوریست كه هر كسی در آن قرار می‌گیرد، با بخش خصوصی مشكل دارد، گویا آقای روح‌اللهی هم كه مستقیما واگذاری اینترنت پرسرعت را شروع كردند چنین تفكری دارند...
▪ ببینید مسئله به این شكل است كه آیا من به عنوان مدیرعامل شركت مخابرات ایران علاقه‌مندم كه بخش خصوصی وارد حوزه كاری ما بشود یا نه؟ اگر به عنوان یك اپراتور در نظر می‌گیرید نه! اما الان به عنوان بدنه حاكمیت كه می‌خواهیم زیرمجموعه خودمان را خصوصی كنیم و می‌خواهیم مدیریت كنیم شرایط فرق می‌كند. بخش خصوصی با ورود و تعیین تعرفه‌ها و طرح كار با اپراتور‌های ما رقابت می‌كند ما هم باید رقابت كنیم وگرنه موقعیت خود را از دست می‌دهیم. این مسئله به بحث مدیریتی ما بسیار كمك می‌كند. برای مثال تالیا تا دیروز برخورد متفاوتی داشت، اما امروز می‌بیند رقبا از راه رسیده‌اند، البته زمان طلایی را از دست داد ولی امروز رقابت می‌كند و به تكاپو می‌افتد. ما برای شركت‌های خودمان هم همین تفكر را داریم كه اگر رقبا وارد شوند ما می‌توانیم برخورد مدیریتی صحیحی با آنها داشته باشیم و بیشتر رقابت كنیم.
● پس شما اعتقاد به بخش خصوصی دارید؟
▪ بله در حد مدیران میانی و ارشد، ولی كارشناسان بعضا اینطور نیستند. البته كارشناسانی موافقند كه اطمینان به علم خود دارند.
▪ مدتی پیش بحث تجمیع عوارض شركت‌های خصوصی كه با مخابرات در تعامل بودند، وجود داشت، در مقطعی این موضوع پیگیری شد ولی بعد‌ها رها شد...
رها نشد، مكاتبه شد و جوابی دریافت كردیم مبنی بر اینكه شركت‌ها فقط یكبار باید عوارض بدهند. اگر ما به یك ICP اینترنت می‌فروشیم و این شركت در هنگام فروش مالیات و عوارض را پرداخت كرده است، بار دیگر لازم نیست كه مالیات بپردازد. این مسئله ابلاغ شده است و در خزانه هم موجود است.
● نقطه تعامل شما با بخش خصوصی كجاست؟ آیا این نقطه نظام‌صنفی است؟
ما مكاتبه مستقیمی نداریم، شركت‌ها در رابطه با مقررات و قوانین با سازمان تنظیم مقررات ارتباط برقرار می‌كنند، البته چندین بار هم به نظام‌صنفی مراجعه كردیم و بحث‌های موجود را حل و فصل كردیم.
▪ در مورد قطعی‌های فیبر نوری و اختلال شبكه اینترنت در سال جاری گویا وزیر محترم گفته بود كه این قطعی‌ها طبیعی است، ولی واقعیت این است كه فیبر برای ارتباط مطمئن است نه برای قطعی، ضمن این كه بحث SLA با این قطعی‌ها جدی شده است.
ما در نیمه دوم سال گذشته اقداماتی را انجام دادیم كه نگذاریم این اتفاقات بیافتد. متاسفانه قطعی اول در زمانی بود كه ما تازه این اقدامات را شروع كرده بودیم...
● همان لنگر معروف؟
▪ بله همان لنگر معروف كه ۴ كیلومتر از كابل را از بین برد، اما در حال حاضر وضعیت را تغییر داده‌ایم. همین قطعی اخیر كه بر روی همان فیبر بود محسوس نبود. البته كاهش سرعت جزئی را در پی داشت، اما عوارض سال گذشته را نداشت. علتش این بود كه تعداد STM۱های ما ۱۱ بود كه در مسیر جاسك- فجیره قرار داشت. اما امسال تعداد ۱۶، STM۱ از طریق تركیه داشتیم، ۱۱ تا هم كه از قبل بود، ۴ تا هم از آذربایجان گرفتیم. در حال كه ارتباط ۱۱ تایی ما قطع شد، شبكه مانند سال‌های قبل تعطیل نشد. در حال برنامه‌ریزی برای SLA هستیم. پیش‌بینی كرده‌ایم كه بتوانیم قیمت SLA را تعیین كنیم و هم تسهیلاتی برای كسانی كه SLA می‌خواهند قائل شویم. ضمن این كه لایحه صیانت از حریم فیبر نوری هم در دست است.
● چرا back up برای همان فیبری كه قطع شد نداشتیم؟
▪ ما از طریق كویت این را داشتیم. كارش را در حدود ۶ ماه بود كه شروع كرده‌ایم. قطعی اخیر، یك قطعی كامل نبود و ما فقط ۲۵ درصد كاهش سرعت داشتیم.
● آیا نقاط دیگر دنیا نیز به این صورت است؟ یعنی قطعی‌های مداوم با فاصله زمانی كوتاه؟
▪ بله ما اخیرا بازدیدی از یك شركت تجهیزات مخابرات خارجی داشتیم. مسئولین این شركت می‌گفتند كه در عرض ۳ روز هفت قطعی داشتند كه در مقایسه با ما دفعاتش بیشتر بود! وضعیت ما در حال حاضر با دو سال پیش خیلی متفاوت است. دو سال قبل ما فقط برای بر روی مسیر‌ها و جاده‌های اصلی فیبر كار می‌كردیم، اما امروز ۱۵ هزار كیلومتر كه شركت ارتباطات زیر‌ساخت برای ۶ ماهه سال بعد برنامه‌ریزی كرده است برای مسیر‌های فرعی است. یكی ماه بعد از اتصال تركیه ما در مسیر تبریز - صوفیان به دلیل عملیات تعویض جاده با قطعی روبرو شدیم. ولی چند روز پیش كه قطعی در مسیر مرند داشتیم، ارتباط ما با ۴، STM۴ تركیه قطع نشد، چون از طریق دشت چالدران مسیر را بسته بودیم. حتی اگر این مسیر هم قطع می‌شد از طریق كرمانشاه- همدان مسیر را می‌بستیم. لینك‌های فیزیكی ما تكمیل شده است، ما در حال تجهیز كردن تجهیزات ابتدایی- انتهایی هستیم كه برای ما مهم است. پروژه آلكاتل را داشتیم كه به اتمام رسید، پروژه هوواوی نیز در حال ورود به مدار است، تجهیزات ما هم مشكل‌دار نخواهد بود. به دنبال این هستیم كه برای پس از عید SLA خوبی را تعریف كنیم.
● لینك‌های ورودی اینترنت كشور چقدر است؟
▪ با قراردادی كه در دست تنظیم است تا پایان سال به تعداد ۴۰، STM۱ می‌رسیم، كه البته این عدد خوبی نیست، چون فقط نشانه ارتباط یك طرفه و فقط دریافت اطلاعات است. این را باید بگویم مردم به دلیل اینكه محتوا در داخل كشور نیست به خارج نیاز دارند. متاسفانه ساز‌مان‌هایی كه باید این كار را انجام دهند قدمی بر‌نمی‌دارند. شما به آمار كشور چین نگاه كنید، ۸۰ درصد نیاز مردمی كه از دیتا استفاده می‌كنند در داخل بر‌آورده می‌شود، اما ما مجبوریم برای هاستینگ‌هایمان نیز به خارج روی بیاوریم. به همین دلیل به شبكه ورودی و خروجی ما فشار زیادی وارد می‌شود. این درست نیست كه ما STM۱ ورودی و خروجی را زیاد كنیم، باید به قضیه طور دیگری نگاه كنیم.
این نشان‌دهنده این است كه در داخل هیچ خبری از محتوا نیست البته ما متولی این قضیه نیستیم. كل سازمان‌ها و مجموعه‌ها و حتی بخش خصوصی باید كار محتوا‌سازی را انجام دهند. چیزی كه جالب است این است كه حتی بخش خصوصی هم در این میان به این نتیجه نرسیده است كه حوزه IT عرصه خوبی برای كسب در‌آمد است. مثال ساده‌ای می‌زنم، هیچ ISP به این نكته توجه نكرده است كه بیاید و با مراكز فروش لباس زنان همكاری كند تا مدل لباس‌های خانم‌ها را روی سایت بگذارد و از این راه كسب درآمد داشته باشد...
● شاید به خاطر حساسیت موضوع، نگران فیلتر شدن سایت بوده است...
▪ نه نمی‌شود، لازم نیست خود خانم هم همراه لباس باشد، عكس لباس كافیست. به هر حال این را برای مثال گفتم، از نمونه‌های فراوان كاربرد IT در زندگی كه باید از آن استفاده كرد.
● صحبت هاستینگ داخلی را كردید، وضعیت IDCها چگونه است؟ در مورد لینك رایگانی كه قرار بود به آنها داده شود توضیح می‌دهید؟
▪ در مجوز آنها چیزی به عنوان لینك رایگان قید شده بود. باید این نكته را یادآوری كنم كه دادن لینك رایگان در حوزه اختیارات هیچ نهاد یا سازمانی نیست به جز مجلس. فقط در پروانه آنها یك سطر اضافه شده بود. همانطور كه گفتم این كار و بودجه آن در حوزه اختیارات مجلس است، حتی دولت هم نمی‌تواند این كار را بكند چه برسد به وزیر و یا هیئت‌مدیره. بنابراین همین مسئله باعث مشكل شده بود كه ما پیشنهادی كردیم مبنی بر این كه با ارائه تخفیف بیشتر می‌توانیم با هم كنار بیاییم. این پیشنهاد شامل ۵۰ درصد تخفیف یا گرفتن پول به صورت اقساط بوده البته، هنوز قطعی نشده است. در مورد IDCها كه سوال كردید، باید بگویم كه دو مورد از آنها كار می‌كند و یكی هم در حال راه‌اندازی است.
● با توجه به اینكه مخابرات یك تكنولوژی پیشرو در سطح جهان است و نقش اول را در توسعه كشورها دارد شما تا چه اندازه برای ورود این دانش سرمایه‌گذاری كرده‌اید؟
▪ البته باید بدانید از نظر فرهنگ‌سازی ما محدودیت داریم. طبق برنامه چهارم سازمان‌های دولتی نمی‌توانند وارد بحث تبلیغات شوند. فقط در حد نمایشگاه بین‌المللی تهران است نه بیشتر. وظیفه شركت مخابرات ایجاد بسترهای ارتباطی است و نباید زیاد خود را در حوزه سرویس‌دهی وارد كنند، به همین دلیل در خصوصی‌سازی حوزه سرویس‌دهی را واگذار می‌كند و تنها شبكه بین‌ شهری و بین‌المللی را نگهداری می‌كند. این نكته را باید خاطرنشان كرد كه در حال حاضر تعامل خوبی با دانشگاه‌ها داریم سعی می‌كنیم آنها را درگیر مسائل اجرایی كنیم. این كار را از طریق تیم‌هایی كه مسولیت بهینه‌سازی را بر عهده دارند و همین‌طور از طریق مركز تحقیقات مخابرات انجام می‌دهیم. دو درصد بودجه مخابرات در اختیار مركز تحقیقات مخابرات است البته ریز هزینه‌ها را نمی‌دانم، ولی در حال حاضر اكثر پروژه‌ها با مراكز دانشگاهی پیش می‌روند ما اعتقاد داریم اگر دانشگاه‌ها در بحث‌های اجرایی سوادشان بالا برود بهتر است.
● كدام دانشگاه در حال حاضر قطب این فعالیت‌ها است و شما روی آن حساب می‌كنید؟
▪ در حال حاضر آمار دقیقی ندارم ولی تا آنجا كه اطلاع دارم دانشگاه شهید بهشتی بیشترین نقش را دارد.
● آیا از پروژه‌های دانشگاهی حمایت مالی هم می‌كنید؟
▪ بله عملا از تمام پروژه‌های دانشگاهی حمایت مالی می‌كنیم. برای مثال اگر دانشگاهی بخواهد پروژه GSM را كار كند آزمایشگاه در اختیارش می‌گذاریم. به طور كلی اگر كسی در حوزه ICT پروژه‌ای داشته باشد كمك مالی از طریق معاونت آموزش و پژوهش دانشگاه در وزارتخانه انجام می‌شود.
● آیا طرح راه‌اندازی دفاتر خدمات ارتباطی در وزارتخانه با مشكلی روبروست كه در مقطعی حركت آن كند شد؟
▪ خیر، در دوره‌ای كه در حال تهیه آیین‌نامه آن بودیم حركت اجرایی آن با كندی روبرو شد. البته این دفاتر باید حتما راه‌اندازی بشوند. ما در تهران به هزار دفتر نیازمندیم، چون در حال حاضر فقط ۵۶ دفتر در سطح تهران داریم. از طرف دولت تمام سازمان‌های درگیر مكلف به همكاری شده‌اند.

محمود اروج‌زاده
دنیای كامپیوتر و ارتباطات

منبع : فصلنامه علمی تحلیلی مهندسی برق