تاجیکستان

جمهوری تاجیکستان در سال ۱۹۹۱ استقلاش را از اتحاد جماهیر شوروری بدست آورد.
تاجیکستان اندکی پس از بدست آوردن استقلال از اتحاد جماهیر شوروی سابق در سال ۱۹۹۱ درگیر یک جنگ داخلی شد.
تاجیکستان که کشوری کوهستانی و ناهموار با دره های سرسبز در شمال و جنوب است، با چالش تحکیم صلح و احیای اقتصاد تخریب شده خود مواجه است.سن حدود نیمی از جمعیت تاجیکستان زیر ۱۴ سال است. تاجیکها بزرگترین گروه قومی در این کشور هستند.
بیش از نیمی از جمعیت تاجیکستان به زراعت و فقط یک پنجم آن در بخش صنعت کار می کنند.
جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان تحت رهبری اسلامگراها که در آن بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و افزون بر یک دهم جمعیت از کشور متواری شدند، در سال ۱۹۹۷ با وساطت سازمان ملل متحد و امضای یک معاهده صلح میان طرفین خاتمه یافت.
با این همه تاجیکستان همچنین کم ثبات ترین جمهوری آسیای مرکزی است. این بی ثباتی ناشی از کشمکشها و خشونتهایی است که پس از جنگ داخلی بطور مکرر رخ داد و اثرات خود را بر کشور بر جا گذاشت.
تاجیکستان بارها اتهامات همسایگان خود را مبنی بر اینکه به شورشیان اسلامگرا اجازه داده است که در خاکش اردوگاههای آموزشی برپا کنند، تکذیب کرده است.
تاجیکستان به علت مشکلات امنیتی مداوم و شرایط اقتصادی وخیم خود شدیدا به حمایت روسیه متکی است و تنها کشوری در منطقه است که به نظامیان روسیه اجازه حضور در خاکش را داده است. این نظامیان، در درجه اول، از مرز مشترک تاجیکستان با افغانستان محافظت می کنند.
درگیری و کشمکش میان نظامیان روس و قاچاقچیان مواد مخدر امری متداول است زیراتاجیکستان نخستین ایستگاه در مسیر قاچاق مواد مخدر به روسیه و غرب است.
● اطلاعات کلی
▪ جمعیت: ۶.۳ میلیون (سازمان ملل متحد - ۲۰۰۴)
▪ پایتخت: دوشنبه
▪ مساحت: ۱۴۳.۱۰۰ کیلومتر مربع
▪ زبان اکثریت مردم: تاجیکی، روسی
▪ دین اکثریت مردم: اسلام
▪ امید به زندگی: ۶۶ سال - زنان: ۷۱ سال زنان (سازمان ملل متحد)
▪ واحد پول: ۱ سامانی =۱۰۰ درم
▪ صادرات عمده: آلومینیم، برق، پنبه، میوه و منسوجات
▪ میانگین درآمد سالانه: ۱۹۰ دلار ( بانک جهانی ۲۰۰۱)
▪ کد تلفن بین المللی: ۹۹۲+
▪ نشانه حوزه اینترنت: tj.
● رهبران
▪ رئیس جمهور: امامعلی رحمانف
در سال ۱۹۹۲، پس از استعفای اجباری رحمان نبی اف، نخستین رهبر این کشور پس از استقلال از اتحاد جماهیر شوروی سابق، امامعلی رحمانف، که قبلا رئیس یک مجتمع کشاورزی بود، به مقام ریاست شورای عالی تاجیکستان منصوب شد.
رحمانف نقش بسیار مهمی در تلاش طرفداران کمونیسم برای بیرون راندن شورشیان ملی و اسلامگرا از دوشنبه ایفا کرد. در این جهت او نه تنها از کمکهای نیروهای دیگر جمهوری های شوروی سابق استقبال کرد بلکه خود شخصا رهبری نیروهای منطقه جنوبی کولاب را بر عهده گرفت. سرانجام پس از سالها جنگ داخلی و خشونت تاجیکستان کم و بیش به ثبات دست یافته است.
در سال ۱۹۹۴، رحمانف به مقام ریاست جمهوری انتخاب شد. پس از اتمام دوره پنج ساله، او مجددا در سال ۱۹۹۹ به مدت هفت سال دیگر به این مقام برگزیده شد.
در سال ۲۰۰۳، مردم تاجیکستان با شرکت در یک همه پرسی در ارتباط با قانون اساسی کشور زمینه انتخاب مجدد وی برای دو دوره متوالی هفت ساله، بعد از اتمام دوره کنونی اش در سال ۲۰۰۶، فراهم کردند.
مقامات دولتی تاجکستان گفتند که بیش از ۹۶ در صد واجدین شرایط در همه پرسی شرکت کردند و حدود ۹۳ در صد آنان به این تغییرات، رای موافق دادند. اما برای نظارت بر این همه پرسی که در ۲۸۰۰ حوزه رای گیری برگزار شد فقط حدود ۲۰ ناظر بین المللی دعوت شده بود.
پیشنهاد تمدید دوره ریاست جمهوری یکی از دهها اصلاحیه دیگر در ارتباط با اصلاح قانون اساسی بود که همگی در یکجا با رای مردم به تصویب رسید. ولی مخالفان از این روند انتقاد کردند و اظهار داشتند که اطلاعات کافی در مورد آنچه برای رای گیری گذاشته شده بود، در اختیار مردم قرار نداشت.
▪ نخست وزیر: عاقل عاقلف
▪ وزیر امور خارجه: طلبک نظرف
▪ وزیر کشور: خمدین شریفف
▪ وزیر دارائی: صفرعلی نجم الدینف
● رسانه ها
علاوه بر شبکه رادیو و تلویزیون دولتی که قویترین رسانه کشور است، بیش از ۳۰ شبکه تلویزیونی و تعداد معدودی رادیوی خصوصی در تاجیکستان مشغول فعالیت هستند.
نخستین شبکه رادیوی مستقل شهر دوشنبه در سپتامبر سال ۲۰۰۲، پس از چهار سال انتظار برای کسب مجوز، آغاز به کار کرد.
بیش از ۲۰۰ نشریه مجوز رسمی دارند. بعضی از آنان دولتی و شماری دیگر وابسته به احزاب و گروههای سیاسی هستند. در حال حاضر در تاجیکستان هیچ روزنامه روزانه ای منتشر نمی شود.
به گزارش سازمانهای دفاع از حقوق رسانه ها، آزادی مطبوعات در تاجیکستان، با وجود تاکید آن در قانون اساسی، رعایت نمی شود.
به گفته گزارشگران بدون مرز، که یک سازمان بین المللی دفاع از مطبوعات است، حکومت فشار سنگینی بر خبرنگاران مستقل اعمال می کند و اکثر چاپخانه های کشور را تحت کنترل دارد.
شایان ذکر است که محتوای برنامه های رسانه های دولتی هم بر اساس سیاستهای دولت تنظیم می شود.
● مطبوعات عمده
۱) منبر خلقن - شریه متعلق به حزب خلق دموکرات
۲) جمهوریت - نشریه دولتی به زبان تاجیکی، با سه بار چاپ در هفته
۳) خلق آوازی - نشریه دولتی به زبان ازبکی، با سه بار چاپ در هفته
۴) نارودنایا گازتا - نشریه دولتی به زبان روسی، با سه بار چاپ در هفته
۵) نیروی سخن - هفته نامه خصوصی به زبان تاجیکی
۶) ندای رنجبر - هفته نامه به زبان تاجیکی متعلق به حزب کمونیست
۷) تاجیکستانا گلوس- هفته نامه به زبان روسی متعلق به حزب کمونیست
۸) تاجیکستان - هفته نامه مستقل به زبان تاجیکی
۹ـ نجات - هفته نامه به زبان تاجیکی متعلق به حزب نهضت اسلامی
● تلویزیون
۱) تلویزیون تاجیکستان - شبکه تلویزیون دولتی
۲) تلویزیون ملی سغد - شبکه تلویزیون دولتی در شمال کشور
۳ـ تلویزیون ختلان - شبکه تلویزیون دولتی در جنوب کشور
● رادیو
۱) رادیو تاجیکستان - رادیوی دولتی سراسری
۲) رادیو تاجیکستان - بخش خارجی رادیوی دولتی
۳) رادیو صدای دوشنبه - رادیوی دولتی پایتخت
۴) رادیو آسیا پلاس - اولین رادیوی مستقل پایتخت
۵) رادیو وطن - رادیوی مستقل در پایتخت
۶) رادیو تراز - رادیوی مستقل در خجند
● خبرگزاری ها
۱) خبرگزاری مستقل آسیا پلاس
۲) خبرگزاری دولتی خاور
۳) خبرگزاری مستقل ورارود
۴) خبرگزاری مستقل اوستا