هند و پاکستان در سالگرد استقلال

۱۴ و ۱۵ اوت مصادف بود با سالگرد استقلال پاکستان و هند. در ماه اوت ۱۹۴۷ دو کشور هند و پاکستان استقلال خود را به دست آوردند اما موضوع کشمیر باعث شد تا دو کشور تازه استقلال یافته درگیر تنش های مختلف و یک جنگ ناخواسته شوند. به گزارش ایسنا جدایی هند و پاکستان از یکدیگر در سال ۱۹۴۷ یکی از بزرگترین موج های مهاجرت در تاریخ را به دنبال داشت به طوری که بیش از ۱۰ میلیون نفر از مرزهای دو کشور عبور کردند. هند در سال ۱۹۴۷ از انگلیس استقلال یافت و هند مستقل به نخست وزیری جواهر لعل نهرو از رهبران آزادی خواه آن شکل گرفت.
همزمان با آن پاکستان نیز از هند جدا شد و پاکستان مستقل به رهبری محمد علی جناح تشکیل شد. سلطه انگلیس بر شبه قاره هند طی سال های گذشته این منطقه را به دو بخش تقسیم کرده و هند را در بخش شرقی و پاکستان را در بخش غربی شبه قاره قرار داده بود. یعنی در واقع هندو ها و مسلمانان این شبه قاره را ازهم جدا کرد و ازهمان زمان تنش و درگیری میان هندو ها و مسلمانان آغاز شد تا جایی که این منطقه شاهد یکی از خون بارترین درگیری های قومی در جهان بود. سیاست انگلیس برای استقرار مسلمانان در غرب شبه قاره که موجب تشکیل کشور پاکستان شد، بعد ها کشور بنگلادش را نیز بوجود آورد. تقسیم شبه قاره به دو کشورهند و پاکستان به تشدید ناآرامی ها و حرکت جمعی هندو ها، سیک ها و مسلمانان به مناطق مختلف دو کشور جدید منجر شد که با درگیری و خشونت همراه بود. ظهور این دو کشور استقلال یافته در اواسط اوت ۱۹۴۷ (۱۴ و ۱۵ اوت) باعث شورش و تنش های قومی و مذهبی به خصوص میان مسلمانان و هندوها شد که از آن زمان تاکنون ادامه دارد.
پس از استقلال این دو کشور، هند و پاکستان موفقیت ها و ناکامی هایی داشته اند. وینستون چرچیل، نخست وزیر پیشین انگلیس به هنگام تقسیم شبه قاره هند گفت: انگلیس این شبه قاره را به افرادی واگذارمی کند که تا چند سال دیگر نامی از آنها باقی نمی ماند. از زمان استقلال این دو کشور افراط گرایی و خشونت های مذهبی هر دو کشور هند و پاکستان را با مشکلات و خطرات جدی روبرو کرده است. تنش ها در کشمیر که بخشی از آن در اختیار هند و بخشی در اختیار پاکستان است هنوز اگر چه با شدت کمتر در مقایسه با گذشته ادامه دارد، اما خشونت های مذهبی در مناطق قبیله ای و ایالت سر حد پاکستان هم چنان ادامه دارد و در مواردی به پایتخت نیز کشیده شده است. در عین حال تنش های فرقه ای در مناطق شرق و شمال شرق هند نیز هرازگاهی اتفاق می افتد. با این اوصاف و با توجه به پیچیدگی های سیاسی اقتصادی و اجتماعی عصر جدید، نمی توان به آینده هند و پاکستان با خوشبینی زیاد نگریست.
● استقلال پاکستان
هنگامی که ماهاتما گاندی، رهبرفقید هند و محمد علی جناح رهبر فقید پاکستان در سال ۱۹۴۲ میلادی پس از آغاز جنگ جهانی دوم با یکدیگر دیدار کردند هر دو در یک نقطه توافق داشتند که منطقه شبه قاره هند را از یوغ و سلطه استعمار انگلیس آزاد کند. این دو شخصیت سیاسی بزرگ با دو مذهب متفاوت اما یک استراتژی مشترک مبارزه سیاسی خود را برای رهایی از استعمار انگلیس شدت بخشیدند. پاکستان در ۱۴ اوت سال ۱۹۴۷ و اندکی پس از جنگ جهانی دوم که به دگرگونی ساختار سیاسی بخش وسیعی از خاورمیانه و جنوب شرق آسیا منجر شد توانست استقلال خود را به دست آورد. در کسب استقلال این کشور محمد علی جناح که یکی از شخصیت های ملی و علمی برجسته پاکستان بود، با وجودی که اعتقادی به درگیری های نظامی نداشت از طرق تحرکات سیاسی و بهره گیری از شرایط اقلیمی موجود در آن زمان توانست در ۱۴ اوت ۱۹۴۷ میلادی استقلال پاکستان را از هند اعلام کند که این امر با استقبال گسترده کشورهای اسلامی روبرو شد.
محمد علی جناح شخصیتی بود که به عنوان یک شخصیت برجسته اسلامی با درک عمیق مسایل سیاسی و اهمیت استراتژیکی تشکیل یک دولت مستقل اسلامی بروز کرد. محمد علی جناح توانست از طرق محبوبیت و نفوذ گسترده در جامعه پاکستان ساختار جمعیتی این کشور را هماهنگ کرده و این کشور را به سمت توسعه و فناوری هدایت کند. پاکستان دارای تمدن آسیایی (فارس) بود و یکی از تمدن ها پس از میان رودان و مصر تمدن دوره ایندوس بود. ناحیه ای که پاکستان را در بر می گیرد تاریخچه گسترده ای دارد که با تاریخ هندوستان، ایران و افغانستان اشتراک دارد. پاکستان در ۱۴ اوت ۱۹۴۷ با دو جناح دارای اکثریت مسلمان در قسمت شرقی و شمال غربی مناطق آسیای جنوب تشکیل شد که توسط هند که اکثریت آن هندو بودند از هم جدا شد و از استان های بلوچستان (پاکستان) بنگلادش شرقی، استان مرزی شمال غرب، پنجاب غربی و سند تشکیل شد. پس از استقلال پاکستان و به علت تنش های فرقه ای و اختلاف بر سر جامو و کشمیر اولین جنگ کشمیر (۱۹۴۸) شکل گرفت که تفرقه های اقتصادی و سیاسی در پاکستان شرقی منجر به سرکوبی ها و تنش های شدید سیاسی گردید که نهایتاً به جنگ آزادسازی بنگلادش و جنگ ۱۹۷۱ هند و پاکستان و نهایت جدا شدن پاکستان شرقی به عنوان کشور مستقل بنگلادش انجامید.
حکومت غیر نظامی از سال ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۷ توسط ذوالفقارعلی بوتو تا زمانی که خلع و توسط یک جنایت قضایی در سال ۱۹۷۹ به دست ژنرال محمد ضیا الحق اعدام شد، از سر گرفته شد. ضیاء الحق سومین رئیس جمهور نظامی شد. سیاست های سکولار (غیر دینی) پاکستان با معرفی قوانین اسلامی شریعت توسط ضیاء از بین رفتند و این روند تأثیرات مذهبی و دینی بر جامعه شهری و هم چنین نظامی را افزایش داد. با مرگ ژنرال ضیاء در حادثه سقوط هواپیما در سال ،۱۹۸۸ بی نظیر بوتو دختر ذوالفقار بوتو به عنوان اولین نخست وزیر زن پاکستان انتخاب شد.
● استقلال هند
در نیمه شب ۱۵ اوت سال ۱۹۴۷ هند استقلال یافت. امروز پس از چندین دهه از استقلال این کشور و رهایی از سلطه استعمار انگلیس، هند به بزرگترین دموکراسی دنیا تبدیل شده است و با رشد اقتصادی سریع در چند سال اخیر قصد دارد به یکی از غول های اقتصادی جهان در قرن ۲۱ تبدیل شود. هند کشوری است که با وجود تمام تفاوت ها همچنان به دموکراسی پایبند است. هیچ کشوری دیگری در جهان وجود ندارد که تمام این فرقه های مختلف را با زبان های گوناگون و تفاوت های مذهبی و فرهنگی را در کنار تنوع جغرافیایی و تفاوت توسعه اقتصادی در آغوش داشته باشد.
● جنبش استقلال هند
جنبش استقلال هند، سلسله ای از انقلابات بود که توسط مردم هند و در جنگ با امپراطوری بریتانیا بر سر استقلال سیاسی هند صورت گرفت. این جنبش از شورش ۱۸۵۷ شروع شد و اواسط ۱۹۴۰ با جنبش خروج از هند به رهبری ماهاتما گاندی و تسخیر هند بریتانیا توسط ارتش ملی هند به رهبری سوبهاش چاندرا بوز اوج گرفت. آزادی نهایی در ۱۵ اوت ۱۹۴۷ انجام شد. مبارزات این جنبش با بسیاری از وقایع تاریخی و یگانه شناخته می شوند. برای مثال اولین و بزرگترین مقاومت غیر خشونت آمیز توده ای که در آن ۵۰ میلیون نفر از ۱۹۱۸ تا ۱۹۴۵ به رهبری مهاتما گاندی شرکت کردند در سال های قبل گاندی دست به تظاهرات مسالمت آمیز و اعتصاب غذا های بسیاری زده بود تا بتواند برای هندوستان یک شرایط خودمختاری مشابه مستعمره های اروپایی نشین بریتاینا مانند کانادا یا استرالیا به دست آورد.
گاندی برای این که کار به جنگ کشیده نشود، به نایب السلطنه هند هشدار داد که اقدام نافرمانی مدنی آتی با هدف کسب استقلال خواهد بود. در ۱۲ مارس ۱۹۳۰ گاندی محل اقامتش در احمدآباد را همراه با ده ها نفر از پیروان و انبوه خبرنگاران ترک کرد. او در ۶ آوریل ۱۹۳۰ به ساحل اقیانوس هند رسید او داخل آب رفت و با دستانش اندکی نمک جمع آوری کرد. با این حرکت نمادین، گاندی هموطنانش را تشویق کرد تا انحصار حکومت استعماری در توزیع نمک را نقض کنند. در ساحل هزاران نفر از طرفداران گاندی از حرکت وی تقلید کردند. از کراچی تا بمبئی هندی ها با گرم کردن آب شور و بخار شدن آن در مقابل دیدگان بریتانیایی ها نمک مورد نیازشان را جمع آوری می کردند. ماموران حکومت استعماری بیش از ۶۰ هزار نفر را برای این کار زندانی کردند. این حکومت، گاندی را نیز دستگیر کرد و او مدت ۹ ماه زندانی شد و سرانجام نایب السلطنه هند به ناتوانی خود در تحمیل این قانون بریتانیایی پی برد. او تسلیم مبارزه گاندی شد و تمام زندانیان را آزاد کرد. پس از آن بود که گاندی در حرکتی مسالمت آمیز با هدف کسب استقلال هند راهپیمایی نمک را آغاز کرد. این راهپیمایی منجر به لغو انحصار نمک توسط حکومت استعماری انگلیس شد، این حرکت نمادین سرآغاز فصل جدیدی برای کسب استقلال هند بود.
گاندی توانست با مبارزه منفی مسالمت آمیز امپراطوری استعماری بریتانیا را شکست داده و سرانجام هند را به سوی استقلال رهنمون سازد. در سال ۱۹۴۷ رهبران هند اداره کشور تازه استقلال یافته ای را آغاز کردند که یک میلیون نفر جان خود را از دست داده بودند، ۱۳ میلیون نفر آواره بودند و روپیه واحد پول هند ارزشی نداشت و درگیری های فرقه ای همچنان به مجروح شدن انسان های بی گناه می انجامید. هند به جای آنکه به نام اتحاد، تفاوت ها را سرکوب کند از این تفاوت ها به طور سازمان یافته استفاده کرد. برای بدست آوردن چنین دموکراسی رهبران هند بسیار تلاش کردند. ماهاتما گاندی پدرهندوستان، دموکراسی را به هند قبولاند. جواهر لعل نهرو اولین نخست وزیر هند که طولانی ترین دوره نخست وزیری در هندوستان نیز از آن اوست در تمام طول زندگی سیاسی خود اصول دموکراسی را به مردم کشورش یاد داد، دیکتاتورها را تحقیر می کرد و عملکرد مجلس را محترم می شمرد و طرفدار قانون اساسی بود. به عنوان یک نخست وزیر نهرو دموکراسی نوپای هند را به خوبی تربیت کرد با وجود آنکه وی هیچ رقیب سرسختی نداشت اما هرگز فراموش نکرد که قدرت را از مردم هند گرفته است.
هندوستان از تمامی چالشهایی که پس از استقلال با آن روبرو بوده سربلند بیرون آمده، در هندوستان جایی که ۸۱ درصد جمعیت آن را هندو ها تشکیل می دهند تمامی اقشار جامعه از مسلمان و کاتولیک از زن و مرد می توانند پست های کلیدی را عهده دار شوند این در حالی است که آمریکا قدیمی ترین دموکراسی جهان هنوز رئیس جمهور زن ، سیاه پوست و غیر مسیحی به خود ندیده است. دموکراسی برای تمام هندی ها فضایی برای نشان دادن هویت خود به وجود آورده است. چنین ایده ای کشوری را به وجود آورده است که سزاوار این است هر ساله سالگرد استقلال خود را به بهترین شکل جشن بگیرد.

منبع : روزنامه ابرار