پاییز و بلاتکلیفی کشاورزان

براساس آمار منتشره میزان خرید گندم در سال جاری نسبت به زمان مشابه پنج درصد کاهش را نشان می‌دهد. این‌که چرا با وجود مناسب بودن مقدار و پراکنش بارندگی در سال زراعی جاری و نیز فقدان هر نوع تنش حرارتی در فصل زایش گندم (بهار) و همچنین نقدی خریدن گندم- که از اقدامات قابل تحسین است- شاهد این میزان کاهش و حتی بیش‌تر از آن تا پایان فصل خرید هستیم! باید به دو دلیل مهم اشاره کنیم:
۱) به علت عدم افزایش قیمت خرید گندم و نیز کمبود شدید علوفه و بالطبع گران شدن آن- که گفته می‌شود به همین دلیل و نیز عدم افزایش قیمت شیر متناسب با آن، ده‌ها واحد پرورش گاو شیری تعطیل شده‌اند-! و ارزان‌تر بودن قیمت گندم نسبت به قیمت جو و ذرت، مرغداران و دامداران گندم را به جای این محصولات خریداری کرده‌اند (هرچند که متخصصان تغذیه دام جایگزینی گندم به جای جو را توصیه نمی‌کنند»
۲) براساس شنیده‌ها چون در برخی از استان‌های گندم‌خیز، سازمان تعاون روستایی- با ده‌ها سال سابقه خرید گندم و برخوردار از هزاران مراکز خرید در دورافتاده‌ترین روستاهای کشور- اقدام به خرید گندم نکرده و عملا خرده مالکان دوردست به مراکز خرید شرکت غله و بازرگانی دسترسی نداشته‌اند.بنابراین کشاورزان، گندم تولیدی خود را به افراد حقیقی و حقوقی غیرمسوول که قابل دسترس بوده‌اند، فروخته‌اند.
البته دلایل مذکور که اینک شاه‌بیت مسوولان ذی‌ربط جهت توجیه کاهش خرید گندم شده است، دلایل نامکشوفی نیست زیرا به محض اعلام ثابت ماندن قیمت خرید تضمینی گندم در اوایل سال‌جاری، کشاورزان و دلسوزان بخش و از جمله حقیر به طرق مختلف این تصمیم غیرکارشناسی را مورد نقد قرار داده و از مسوولان محترم دولتی و مخصوصا نمایندگان محترم مجلس استمداد طلبیدیم (خودکفایی در محاق!؟ شرق ۲/۳/۸۶) و جالب‌تر این‌که بسیاری از مسوولان ستاد وزارت جهاد کشاورزی و استان‌ها این انتقادات را وارد دانسته و حتی معاون محترم امور مجلس وزارت پا را فراتر نهاده و از قول رییس محترم مجلس- که ریاست کمیته تطبیق مصوبات دولت با قوانین برنامه و موضوعه مجلس را به عهده دارد - تصمیم شورای اقتصادی را غیرقانونی اعلام و قول پیگیری این مهم تا لغو آن را داد (مجله دام، کشت و صنعت/ شماره ۹۱)آن‌چه که باعث شد تا اینجانب این چند کلمه را قلمی نمایم بازگشت به گذشته با هدف سرزنش مسوولان ذی‌ربط نیست بلکه نگرانی از آینده است! آینده‌ای که تداوم خودکفایی گندم در گرو آن است! آینده‌ای بسیار نزدیک که کشاورزان نمی‌دانند چه کنند؟
اینک که در آستانهء فصل کشت پاییزه هستیم و متاسفانه تاکنون تصمیمی درخصوص قیمت خرید گندم گرفته نشده است! واقعا کشاورزان بلاتکلیف‌اند! چه بکارند! گندم یا جو یا هیچ‌کدام!؟لازم به یادآوری است که محدودیت محصولات قابل کشت در پاییز و یا اعلام قیمت در اواسط فصل- که عملا کشاورزان مسلوب‌الاختیار شدند! و از همه مهم‌تر نجابت کشاورزان; ما را نباید به خطا اندازد! چه، به‌رغم این مسایل و این‌که واقعا کشاورزان مایلند کمافی السابق عامل اصلی خودکفایی گندم باشند ولی علامت قیمت محصولات کشاورزی ( signal ) خود به خود کشاورزان را هدایت می‌کند و در صورتی که تا قبل از کشت- که البته زمان زیادی باقی نمانده و حتی در مناطق گرمسیری شروع هم شده است- نسبت به افزایش قیمت گندم اقدامی صورت نگیرد وقوع یکی از اتفاقات زیر قابل پیش‌بینی است:
۱) باوجود این‌که کشاورزان معمولا زمین‌های کم‌تر مرغوب‌شان را به کشت جو اختصاص می‌دهند ولی در سال زراعی آینده زمین‌های مرغوب‌شان را نیز به این کشت اختصاص می‌دهند، چون سود بیش‌تری برایشان دارد.
۲) تا فرا رسیدن فصل بهار زمین‌هایشان را از جنبه‌های حاصلخیزی آماده می‌کنند تا در بهار اقدام به کشت محصولات بهاره و مخصوصا محصولات پولساز و غیراستراتژیکی چون خربزه کنند!!
۳) کما فی‌السابق گندم می‌کارند با این تفاوت که از حیث مبارزه با علف‌های هرز و آفات و بیماری‌ها به آن کم‌تر توجه می‌کنند! چون به لحاظ اقتصادی اهمیتی ندارد! مخصوصا آب آخر که بسیار حیاتی است و آن را از محصولات بهار حذف و به گندم می‌دادند، نمی‌دهند!امیدوارم مسوولان محترم در دولت و مجلس و مخصوصا رییس و اعضای محترم کمیسیون کشاورزی مجلس با اقدامات به موقع خود از وقوع این اتفاقات جلوگیری کنند; اتفاقاتی که حداقل خسارات آن به جز به هدر رفتن زحمات پیشینیان و مخدوش شدن یکی از افتخارات ملی (که تنها افتخاریست که مقام معظم رهبری موکدا و صراحتا کسب آن را از آقای مهندس حجتی، وزیر محترم پیشین جهاد کشاورزی خواستند) باعث تضعیف اعتماد مردم به برخی مسوولان نظام می‌شود.

علی فریدونی
عضو هیات علمی سازمان آموزش و تحقیقات کشاورزی

منبع : روزنامه سرمایه