سامان‌دهی زباله‌گردها در قاهره

بحران شهرنشینی در قاهره موجب شد تا شمار گردآوران زباله نیز افزایش یابد که این موضوع لزوم سامان‌دهی آنان را بیش از پیش ضروری کرده است.
۱۴ میلیون نفر از ساکنان قاهره به طور متوسط در هر روز ۹ هزار تن زبالهٔ خانگی تولید می‌کنند. یک‌سوم این مقدار را کارگران غیررسمی که بین دههٔ ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ از روستاهای جنوب به قاهره آمده‌اند جمع‌آوری می‌کنند.
مهارت آن‌ها در جمع‌اوری، تفکیک و بازیافت، شهر را از آتش زدن و یا دفن میلیون‌ها تن مواد زائد جامد نجات داده است چرا که آنان هشتاد درصد از مواد جمع‌آوری شده را بازیافت می‌کنند.
این افراد، مؤسسات کوچکی را که برای ۴۰ هزار نفر شغل ایجاد کرده به‌وجود آورده‌اند و حتی از طریق بازیافت به تولید صنایع دستی زیبا از کاغذ پاره‌ها و روزنامه‌ها پرداخته‌اند.
در حومهٔ قاهره، سکونت‌گاه‌هائی غیررسمی برپا شده است که ساکنان آن را مهاجران روستای جنوب مصر ـ به‌ویژه از استان اسیوت در چهارصد کیلومتری جنوب پایتخت ـ تشکیل داده‌اند.
هنگامی‌که جمعیت شهر قاهره به ۱۴ میلیون نفر رسید، تعداد گرد‌آوران زباله نیز افزایش یافت که این موضوع موجب شده تا فعالیت آنان به طرز گسترده، سازمان‌دهی و تخصصی شود!
آن‌ها عملیات گردآوری زباله را در سطح شهر، خانه به خانه اجراء کرده زباله‌ها را به محل زندگی خود حمل و سپس آن‌ها را با دست تفکیک کرده و اقلامی را که ارزش استفادهٔ مجدد دارند جدا می‌کنند؛ مهارت و آگاهی آن‌ها از بازیافت و استفادهٔ مجدد از مواد، از طریق مراکز و مؤسساتی که در سراسر مصر پراکنده شده‌اند افزایش داده شد.
این‌ها همه، از گردآوران زباله تا داد و ستدکنندگان زباله‌ها و کسانی‌که به هر حال منافعی در این چرخه دارند برای بهبود زندگی خود همکاری می‌کنند. افزون بر این گرد‌آوران زباله همواره در خدمت شهراند و در بسیار از محله‌های شهری در قبال بالا و پائین رفتن از ساختمان‌های چند طبقه دست‌مزدی دریافت نمی‌کنند.
بازده حدود ۸۰ تا ۸۵ درصدی بازیافت کل زباله شهر، عملکرد آن‌ها را از آن‌چه در برخی کشورهای صنعتی نظیر آلمان و دانمارک نیز وجود دارد فراتر می‌برد.
گفتنی است که با تشکیل مجمع حمایت از محیط که براساس پژوهشی دربارهٔ چگونگی روزآمد کردن روش‌های جمع‌آوری زبالهٔ سنتی بنیان گذاشته شده، ساکنان توانستند در حلب‌هائی، مواد زائد طبیعی و غیرطبیعی را از هم تفکیک کنند.
جدا کردن زباله‌ها از مبدأ، زنان را از کار نفرت‌انگیز تفکیک دستی مواد در منزل راحت کرد. گردآوران زباله به‌عنوان اعضاء انجمن حمایت از محیط، زباله‌های طبیعی (آلی) را مستقیماً به کارخانه‌های کودسازی گیاهی اطراف قاهره تحویل داده، بدین ترتیب از ماندن و فاسد شدن زباله جلوگیری کردند.
تفکیک زباله از مبدأ، فرآیند یاد شده را بسیار سودمندتر کرد و از جمله مهم‌ترین مشکل را که تفکیک مواد بود از میان برد و یکی از عمده‌ترین مسائل که رعایت بهداشت و آلودگی ناشی از آن بود نیز به‌خوبی حل شد.
نتیجهٔ آن که طی دو سال، ۶۵ درصد از شاغلان این بخش، تفکیک در مبدأ، را پیشه کردند. این یافته باعث شد تا سیاست‌گذاران، اصولی را برای راهبردی محیطی در شهرهای مصر پیشنهاد کنند که طی آن بتوان منابع را کارآمدتر ساخت، نقش زنان را بهبود و ارتقاء بخشید و در عین حال شهرهای پاکیزه‌ای نیز ایجاد کرد.

منبع : ماهنامه فنی و مهندسی ساختمان و شهر