مذاکره در جهنم

شارل دوگل زمانی خطاب به جمال عبدالناصر، رئیس‌جمهور فقید مصر، نوشت: «جغرافیا عامل ثابت تاریخ‌ساز است». زیستن در خاورمیانه یعنی زندگی در بطن تاریخ و متن اخبار جهان. خاورمیانه این روزها مانند همیشه در صدر اخبار است و خبرگزاری‌های مختلف دنیا نگاه ویژه‌ای به این منطقه و تحولات آن دارند. آن‌چنان كه حتی مذاكرات آمریكا و كره‌شمالی با همه افت و خیزهایش نتوانسته است خاورمیانه را به حاشیه براند. تشكیل دولت متحد فلسطینی، سفرهای مقامات سیاسی جهان به این منطقه، اجلاس سران عرب در ریاض و مصوبات آن، اتفاقات عراق و شاید مهم‌تر از بقیه، دستگیری پانزده ملوان انگلیسی از سوی ایران و سایر اخبار و رویدادها، آن‌قدر پراهمیت هستند كه ما را هم وادار می‌كنند تا كار مرور اخبار را از نزدیك‌ترین نقطه به خود آغاز كنیم.
● جدال با شیر پیر
در اولین روزهای سال جدید، شورای امنیت سازمان ملل به اتفاق آرا سومین قطعنامه خود علیه ایران و در رابطه با برنامه هسته‌ای را تصویب كرد. در ابتدا قرار بود محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهوری‌اسلامی ایران در نشست شورای امنیت حضور یابد كه به دنبال لغو سفر او به نیویورك، منوچهر متكی وزیر امورخارجه در این اجلاس حاضر شد. این قطعنامه در روز چهارم فروردین ماه امسال به تصویب رسید، گرچه یك روز پیش‌تر از آن، دومیسانی كومالو سفیر آفریقای جنوبی در سازمان ملل و رئیس دوره‌ای شورای امنیت گفته بود «به ده عضو غیردایم شورای امنیت سازمان ملل، زمان كافی برای بررسی این قطعنامه، داده نشده است». پس از تصویب این قطعنامه، ایران اعلام كرد كه آن را نمی‌پذیرد و چند روز بعد هم در نامه‌ای محرمانه خطاب به محمد البرادعی رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام كرد كه از این پس برنامه‌های خود را پیشاپیش به آژانس اطلاع نخواهد داد. دو روز بعد از تصویب قطعنامه، هوجین تائو، رییس‌جمهور چین به روسیه سفر كرد و پس از دیدار با ولادمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، دو طرف طی بیانیه مشتركی اعلام كردند كه مشكل برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز و مذاكره حل شود. این در حالی بود كه این دو كشور كه هر دو از متحدان نزدیك ایران هستند، به قطعنامه شورای امنیت رای مثبت دادند! این‌ها همه بخشی از اخبار مربوط به ایران بودند. اما از سوم فروردین ماه امسال، دستگیری پانزده ملوان بریتانیایی در آب‌های خلیج فارس به موضوع مناقشه‌ای میان تهران و لندن منجر شد، كه اثرات آن هم‌چنان پابرجا است. دولت ایران می‌گوید این ملوانان وارد آب‌های ایران شده‌اند. دولت بریتانیا نیز این موضوع را رد می‌كند و تاكید دارد كه ملوانان در آب‌های عراق بوده‌اند. به دنبال این دستگیری و پخش اعترافات دو تن از سربازان بریتانیایی از سوی شبكه العالم، رابطه دیپلماتیك دو كشور قطع شد و شورای امنیت نیز بیانیه‌ای در این خصوص صادر كرد. هنوز مدتی از انتشار این اخبار نگذشته بود كه برخی از خبرگزاری‌های دنیا از اصابت یك موشك ایرانی به یك ناو آمریكایی حاضر در خلیج فارس خبر دادند. مجموعه این اتفاقات و اخبار، قیمت نفت را به بالاترین حد خود در هفت ماه گذشته رساند و گرچه آمریكا به سرعت خبر اصابت موشك را تكذیب كرد، اما قیمت نفت دیگر پایین نیامد. سرانجام، بحران با آزادسازی ملوانان از سوی ایران، اندكی فروكش كرد و قیمت نفت نیز پایین آمد، ولی مسائل پیرامونی این اتفاق هم‌چنان ادامه دارد.
● دولتی برای آرامش
در آخرین روزهای سالی كه اكنون دیگر باید گذشته‌اش بخوانیم، بالاخره دو گروه فلسطینی فتح و حماس، پس از ماه‌ها درگیری خونین كه به كشته‌شدن چند ده نفر از دو طرف انجامید، موفق شدند كابینه وحدت ملی فلسطین را تشكیل دهند. این كابینه محصول توافق‌نامه مكه بود كه چند ماه قبل به امضای دو طرف رسید. شورای قانون‌گذاری فلسطینی با ۸۳ رای موافق در برابر ۳ رای مخالف این ائتلاف را تصویب كرد. ۴۱ تن از ۱۳۲ قانون‌گذار فلسطین كه اكثر آن‌ها از اعضای حماس هستند، به دلیل دربند بودن در زندان‌های اسرائیل قادر به رای دادن در این مراسم نبودند. در دولت وحدت ملی، اسماعیل هنیه كه از اعضای برجسته حماس است، هم‌چنان پست نخست‌وزیری را بر عهده دارد اما وزارت‌خانه‌های حساسی مانند كشور، دارایی و امورخارجه به افراد مستقل سپرده شده‌اند. این وزارت‌خانه‌ها از زمان روی كار آمدن دولت تحت رهبری حماس، همواره محل مناقشه دو گروه بودند. از نكات جالب توجه كابینه جدید فلسطین، پست مشاور امنیت ملی است كه به دحلان واگذار شد. دحلان كه در زمان نخست‌وزیری محمود عباس، رئیس تشكیلات امنیتی ضد اطلاعات فلسطین بود، بارها تا آستانه درگیری مسلحانه با اعضای حماس پیش رفت. هم‌چنین گفته می‌شود او یكی از اصلی‌ترین عوامل فساد مالی در جنبش فتح است. همین عوامل باعث می‌شد كه اعضای حماس هیچ‌گاه با دحلان و طرح‌های او از در موافقت در نیایند. در این شرایط، سپردن یكی از اصلی‌ترین پست‌های امنیتی فلسطین به او، بسیار تعجب‌برانگیز و نشان دهنده عقب‌نشینی حماس از مواضع خود است.
در هر حال كابینه وحدت ملی فلسطین تشكیل شد و خبرگزاری‌ها، تصویر نخست‌وزیر، رئیس شورای قانون‌گذاری و رهبر تشكیلات خودگردان فلسطین را، در حالی كه دست یكدیگر را به نشانه هم‌بستگی و پیروزی بالا برده بودند، به تمام دنیا مخابره كردند تا نشانی باشد بر روزهای آینده فلسطین كه امید می‌رود آرام‌تر از یكی دو سال گذشته باشد.
پس از تشكیل دولت جدید فلسطین، كشورهای غربی و اسرائیل واكنش‌های متفاوتی از خود نشان دادند. اسرائیل خواهان ادامه تحریم علیه دولت فلسطین شد ولی برخی كشورهای غربی این دولت را به رسمیت شناختند و برخی دیگر نیز اعلام كردند كه تنها با وزرای غیر حماسی مذاكره خواهند كرد. در همین حال اسماعیل هنیه چند روز بعد از تشكیل دولت جدید در خطبه‌های نماز جمعه گفت: «اگر تحریم‌ها و محاصره‌ها تا دو یا سه ماه دیگر ادامه یابد، ما به روشنی اعلام می‌كنیم كه نسبت به بسیاری از تعهدات و تصمیم‌های اتخاذ شده خود ارزیابی مجددی خواهیم داشت و در پایان تصمیمی را اتخاذ خواهیم كرد كه كرامت و منافع ملی فلسطین را حفظ كند. در صورتی كه این تحریم پایان نیابد، ما در اتخاذ تصمیم‌گیری جدید جدی و مصمم هستیم». یك روز بعد از ایراد این سخنان تهدیدآمیز، وزرای خارجه كشورهای عضو اتحادیه اروپا بحث چگونگی تشكیل و برخورد با دولت جدید فلسطین را مورد بررسی قرار دادند. بحث درخصوص چگونگی استمرار كمك‌های اروپا به دولت فلسطین بدون مذاكره مستقیم با حماس نیز از دیگر محورهای گفت‌وگو بود.
در همان روز كه وزرای خارجه اروپایی در برمن آلمان گرد هم آمده بودند (اول آوریل)، مردم فلسطین به مناسبت «روز زمین» در سراسر این كشور و برخی از كشورهای همسایه، راه‌پیمایی كردند. سی و یك سال پیش در چنین روزی، اسرائیل منطقه الجلیل را به اشغال خود درآورد و از آن هنگام، اول آوریل برای فلسطینیان روز زمین نام گرفت.
● رفت و آمد آدم‌های مهم
در همان هنگام كه مردم فلسطین سرگرم تشكیل دولت جدید بودند، سفرهای دیپلماتیك مهمی در جریان بود. همان‌طور كه گفته شد، هوجین تائو، رییس‌جمهور چین عازم مسكو شد تا ضمن تبادل نظر با ولادمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه، قراردادهای تجاری به ارزش بیش از چهار میلیارد دلار با این كشور به امضا رساند.
آمار و ارقام نشان می‌دهد كه ارزش مناسبات تجاری چین و روسیه در سال ۲۰۰۶ نسبت به سال قبل از آن ۱۵ درصد افزایش داشته و به رقم ۴/۳۳ میلیارد دلار رسیده است. دو طرف هم اكنون در تلاشند تا این رقم را به ۶۰ تا ۸۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۰ برسانند. هم‌زمان با سفر هوجین تائو به روسیه، چین بزرگ‌ترین نمایشگاه تجاری برون مرزی خود را كه حدود دویست كمپانی چینی در آن حضور داشتند، در مسكو دایر كرد.
با توجه به تداوم رشد اقتصادی چین و نیاز مبرم این كشور به منابع هر چه بیش‌تر، انرژی یكی از موضوعات مهم بحث میان دو طرف بود.
چند روز بعد از سفر هوجین تائو، خاورمیانه شاهد حضور چندین نفر از مقامات سیاسی دنیا بود. كاندولیزا رایس وزیر امورخارجه آمریكا، بان كی‌مون دبیركل سازمان ملل و رو مو هیون، رییس‌جمهور كره جنوبی درست چند روز پیش از شروع اجلاس سران عرب در ریاض وارد منطقه شدند.
ابتدا رییس‌جمهور كره جنوبی سفر خود را به سه كشور عربستان، كویت و قطر آغاز كرد. او در این سفر یك هفته‌ای ابتدا به عربستان رفت و سپس وارد كویت شد و سرانجام سه روز هم در قطر ماند.
پس از رو مو هیون نوبت به دبیركل سازمان ملل و وزیر امورخارجه آمریكا رسید كه تقریباً هم‌زمان وارد منطقه شوند.
بان كی مون در آغاز سفر، به اسرائیل رفت و با مقامات این كشور دیدار و گفت‌وگو كرد. سران اسرائیل هم دستور كار كاملی برای مذاكره با بان‌ كی مون ترتیب دادند كه طرح صلح اعراب، مساله اعراب و فلسطینیان، ایران و اوضاع لبنان از آن جمله بود. او سپس به دیدار محمود عباس رئیس تشكیلات خودگردان فلسطین رفت و پس از گفت‌وگو با ابومازن در یك كنفرانس خبری نسبت به اوضاع آوارگان فلسطینی در اردوگاه عایده در نزدیكی بیت اللحم و رنج‌های مردم فلسطین در قبال ساخت دیوار حایل ابراز تاسف كرد و گفت: «تمام تلاش خود را برای اجرای دستور صادره از دادگاه لاهه كه مربوط به نامشروع بودن دیوار حایل است، به كار خواهم گرفت».
مقصد بعدی بان كی مون لبنان بود. دبیر كل سازمان ملل در این كشور با فواد سینیوره نخست‌وزیر لبنان، نبیه‌بری رئیس مجلس این كشور و چند تن از مقامات سیاسی دیدار و گفت‌وگو كرد. او با اشاره به وضع موجود میان حزب‌الله لبنان و رژیم صهیونیستی متعهد شد كه آتش‌بس دائمی میان لبنان و این رژیم برقرار كند.
دبیر كل سازمان ملل متحد در سفر منطقه‌ای خود، به اردن هم رفت و با ملك عبدالله پادشاه این كشور دیدار كرد.
در همان روزها كه بان كی مون در خاورمیانه بود، كاندولیزا رایس هم به این منطقه پرآشوب آمده بود و سرگرم دیدار با مقامات سیاسی چند كشور عربی و اسرائیل بود. سخنان و بیانیه‌هایی كه پس از دیدارهای رسمی منتشر شد، همان حرف‌های همیشگی بود؛ لزوم برقراری صلح و امیدواری نسبت به آینده.
رایس در پایان سفرش به منطقه و درست یك روز پیش از آغاز كنفرانس سران عرب در ریاض، در یك كنفرانس مطبوعاتی در بیت‌المقدس گفت: «تصور نمی‌كنم كه چهار سفر من به منطقه منجر به حل درگیری اسرائیل و فلسطین شود، البته باید شرایط مناسب و مثبتی به وجود آید». او عبارت‌های پرمعنایی را به كار برد، مثل «كشورهای عربی باید موضع بهتری در قبال اسرائیل اتخاذ كنند». یا «كشورهای عربی باید دست یاری به سوی اسرائیل دراز كنند و نقش فعالی را در منطقه و روند صلح ایفا كنند!».
اما چرا خاورمیانه در این زمان شاهد حضور چندین و چند مقام سیاسی جهان بود؟ مثلاً رو میوهیون، اولین رییس‌جمهور كره جنوبی بود كه طی ۲۷ سال اخیر به كویت سفر كرده است. به نظر می‌رسد كنفرانس سران عرب در ریاض و دستور جلسه اصلی آن، دلیل واقعی سفر همه این آدم‌ها به خاورمیانه بود.● گام ملایم اعراب به سوی اسرائیل
۲۸ مارس سال ۲۰۰۲ سران كشورهای عربی در بیروت طرح صلحی را كه عربستان پیشنهاد داده بود، به تصویب رساندند. در این طرح پیش‌بینی شده است كه در صورت عقب‌نشینی اسرائیل به مرزهای ژوئن ۱۹۷۶ و تشكیل یك دولت مستقل فلسطینی و بازگشت آوارگان به موطن اصلی خود، همه كشورهای عربی، اسرائیل را به رسمیت می‌شناسند. این طرح، هم‌زمان با مخالفت اسرائیل روبه‌رو شد و به بایگانی رفت. حالا و پس از اتفاقاتی كه منطقه شاهد آن بوده است، طرح اعراب دوباره مدنظر قرار گرفته و اسرائیل و آمریكا تصمیم گرفتن دست دوستی كه به سویشان دراز شده بود را پس نزنند؛ البته در این راه ملاحظاتی وجود دارد كه حتماً باید مدنظر قرار گیرد! اسرائیل بارها اعلام كرده كه با بازگشت آوارگان موافق نیست و در آستانه اجلاس جدید هم درخواست خود مبنی بر تغییر این بند از طرح صلح اعراب را به گوش آن‌ها رساند، اما سران عرب با این موضوع مخالفت كردند. نزدیك به یك هفته پیش از اجلاس، عمرو موسی دبیر كل اتحادیه عرب، اعلام كرد « درخواست اسرائیل برای ایجاد اصلاحات در طرح صلح كشورهای عربی قابل قبول نیست». كشورهای مصر و كویت هم به نوعی همین سخنان را تكرار كردند. اما انگار این سخنان كافی نبود، چون عمرو موسی در دیدار با دبیر كل سازمان ملل باز هم نظرات خود را تكرار كرد و گفت: «ما نمی‌فهمیم چرا باید چنین پیشنهاد صلحی را تغییر دهیم و آن را به صورتی كه هدفمندی و مثبت بودنش كاهش یابد، تغییر دهیم. ما هرگز در این مسیر حركت نخواهیم كرد».
ولی همه این حرف‌ها و خط و نشان‌ها برای از آغاز اجلاس سران عرب در ریاض بود. انگار سفر مقامات آمریكایی و متحدانشان به منطقه، كار خود را كرده بود. سران عرب وقتی گرد هم جمع شدند، گرایش بیش‌تری نسبت به اسرائیل از خود نشان دادند.
ملك عبدالله پادشاه عربستان، در روز آغازین اجلاس، ریاست آن را از عمر البشیر رئیس‌جمهور سودان تحویل گرفت و در سخنان آغازین اجلاس، حضور نیروهای آمریكایی را در عراق نامشروع خواند و افزود: «در سودان نیز شاهد دخالت در امور داخلی این كشور هستیم». سخنرانان دیگر هم فلسطین، عراق و سودان را محور سخنان خود قرار دادند.
در همان زمان و پیش از آن‌كه اجلاس به پایان رسد و احتمالاً برای تاثیرگذاری بر تصمیمات آن، اظهار نظرها آغاز شد. خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی حماس، یك روز پیش از آغاز نشست، اتخاذ تصمیمات جدی در خصوص شكستن تحریم علیه فلسطینی‌ها و به رسمیت شناختن دولت متحد ملی فلسطین را خواستار شد.
شیمون پرز معاون اول نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نیز گفت: «طرح صلح عربی كه در سال ۲۰۰۲ در بیروت ارائه شد، در برگیرنده دیكته‌هایی علیه اسرائیل است». در مقابل رییس تشكیلات خودگردان فلسطین طرح صلح عربی را بهترین فرصت برای حل بحران خاورمیانه دانست.
سعود الفیصل وزیرخارجه عربستان نیز هشدار داد، در صورتی كه اسرائیل طرح صلح عربی را رد كند، به منزله آن است كه خواهان صلح نیست، در این صورت اسرائیلی‌ها آینده‌شان را به دست سازندگان صلح نمی‌سپارند بلكه به دست سازمان دهندگان جنگ می‌سپارند.
هر چه اجلاس به پیش‌رفت و نرمش اعراب در برابر اسرائیل مشخص‌تر شد، از شدت اظهارنظرهای تند هم كاسته شد. سران عرب در بیانیه پایانی اجلاس ریاض، عقب‌نشینی اسرائیل به مرزهای پیش از جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷ و تشكیل كشور مستقل فلسطینی به پایتختی بیت‌المقدس شرقی را شرط عادی‌سازی روابط خود با دولت عبری اعلام كردند و خواستار «حل عادلانه» مشكل آوارگان فلسطینی شدند. عبارت كش‌دار حل عادلانه كه می‌تواند نظر اسرائیل را هم تامین كند، استقبال گرم آمریكا از بیانیه سران و واكنش ملایم اسرائیل را به دنبال داشت. ایهود اولمرت نخست‌وزیر اسرائیل، طرح صلح عربی را نشانه یك تغییر ریشه‌ای و بنیادین دانست و گفت كه طرح صلح عربی ارائه شده در اجلاس سران كشورهای عربی در ریاض، نشانگر آن بود كه كشورهای عربی دریافته‌اند كه اسرائیل، چه بسا به غلط، بزرگ‌ترین مشكل جهان خوانده می‌شود! اولمرت بار دیگر اعلام كرد «موافقت با بازگشت آوارگان فلسطینی غیرممكن است.» و در عین حال گفت: «فرصت حقیقی به وجود آمده كه اسرائیل ظرف پنج سال آینده بتواند به توافق‌نامه صلح جامعی با طرفین فلسطین دست پیدا كند».
پس از این كنفرانس بود كه اولمرت در دیدار با آنجلا مركل صدر اعظم آلمان گفت: «به رهبران عرب اعلام می‌كنم كه اگر عربستان سعودی پیشگام تشكیل نشستی از رهبران میانه‌رو عرب شود و از من و رئیس تشكیلات خودگردان فلسطین نیز برای شركت در آن و ارایه پیشنهادهای عربستان سعودی دعوت شود، ما برای شنیدن آن پیشنهادها در آن شركت می‌كنیم و خوشحال می‌شویم كه نظرات خود را عنوان كنیم».
به دنبال این پیشنهاد، عمرو موسی دبیر كل اتحادیه عرب اعلام كرد، وزرای خارجه ده كشور عربی به منظور درخواست از اسرائیل برای قبول طرح صلح، در قاهره با یكدیگر دیدار می‌كنند. ده كشوری كه در این نشست حضور خواهند یافت، اعضای كمیته پیشبرد طرح صلح اعراب هستند. موسی ریاست این كمیته را كه شامل عربستان، مصر، اردن، مراكش، سوریه، لبنان، قطر، تونس، بحرین و سازمان آزادی‌بخش فلسطین است، بر عهده دارد.
بدین ترتیب سران كشروهای عربی راه خود به سوی بزرگ‌ترین مصالحه تاریخ را آغاز كردند.
● هم‌چنان مرگ
در عراق هنوز همه می‌میرند. هر روز چند بمب منفجر می‌شود و گروهی دیگر با زندگی خداحافظی می‌كنند.
روز اول فروردین طارق الهاشمی، معاون رییس جمهور عراق درخواست گفت‌وگو با شورشیان به غیر از القاعده را برای برقراری صلح مورد تاكید قرار داد و یك روز بعد خبر رسید كه دولت عراق در حال مذاكره با بعضی از گروه‌های اصلی شورشیان جهت ایجاد یك جبهه علیه القاعده است. در همان روز در خبرها آمده بود كه نوری المالكی نخست‌وزیر عراق با احمد شیبانی، از دستیاران ارشد مقتدی صدر كه از بازداشت آزاد شده، ملاقات و درباره مشاركت مسالمت‌آمیز گروه‌های مختلف سیاسی در اداره كشور با وی گفت‌وگو كرده است. شیبانی در جریان درگیری شبه نظامیان مقتدی صدر و نیروهای ائتلاف به رهبری آمریكا در نجف در سال ۲۰۰۴ توسط نیروهای آمریكایی بازداشت شده بود. منابع نظامی ایالات متحده از وی به عنوان یكی از عوامل ایجاد اغتشاش و تهدیدی برای امنیت عراق نام می‌بردند اما تحلیل‌گر بی بی سی در بغداد، معتقد است كه شیبانی با مداخله مستقیم عراق و به عنوان بخشی از سیاست جدید نخست‌وزیر این كشور از بازداشت آمریكاییان، آزاد شده است. در برابر این اقدامات كه همگی علیه القاعده هستند، یك شبه نظامی این گروه تروریستی كه از یك زندان آمریكا در افغانستان فرار كرده، در جدیدترین نوار ویدیویی گروه القاعده، از شبه نظامیان سنی در عراق درخواست كرد كه به این گروه بپیوندند و اعلام كرد كه طرح امنیتی ارتش آمریكا در بغداد ناكام بوده است.در ادامه تحولات پرشتاب عراق، سلام الزوبعی معاون نخست‌وزیر عراق هدف یك سوء قصد قرار گرفت و زخمی شد. در این حادثه نه تن كشته شدند. یك خودروی بمب گذاری شده پس از این‌كه سلام الزوبعی در حال خورج از مسجدی در نزدیكی خانه‌اش پس از نماز جمعه بود، منفجر شد. یك گروه وابسته به القاعده به نام «دولت اسلامی عراق» مسئولیت حمله انتحاری علیه معاون نخست را بر عهده گرفت. سلام الزوبعی یكی از دو معاون نخست‌وزیر عراق و یكی از سیاستمداران ارشد اهل تسنن به شمار می‌رود.
در همین حال زلمای خلیل‌زاد در آخرین روزهایی كه سمت سفیر آمریكا در عراق را در اختیار داشت، در تلاش برای وارد كردن شبه نظامیان اهل تسنن عراق به روند سیاسی این كشور، با سران و نمایندگان چند گروه اصلی مهاجمان این كشور دیدار كرد. این اولین بار بود كه یك مقام آمریكایی به طور علنی به انجام چنین مذاكراتی اعتراف كرد. چند روز بعد، خلیل‌زاد كه از جانب بوش به عنوان سفیر آمریكا در سازمان ملل منصوب شده بود، عراق را به مقصد نیویورك ترك كرد. رایان كراكر سفیر جدید آمریكا كه به جای خلیل‌زاد قرار گرفت، پس از ادای سوگند، گفت كه به عنوان فرستاده ویژه آمریكا در عراق خطیرترین مسئولیت در زمینه سیاست خارجی كشورش را تقبل كرده است كه واقعاً هم چنین است. تنها چند ساعت پیش از آن‌كه كراكر به عنوان سفیر جدید آمریكا در عراق در منطقه الخضراء ادای سوگند كند، یك بمب جاسازی شده در یك خودرو در بازاری در بغداد منفجر شد كه بر اثر آن سه تن كشته و بیست و شش تن دیگر زخمی شدند و هم‌زمان بر اثر انفجار بمب دیگری در نزدیكی مسجد شیعیان در شهر نا آرام محمودیه واقع در بسیت مایلی جنوب بغداد، شش تن كشته و نوزده تن دیگر زخمی شدند.
چند روز بعد، منابع نزدیك به دولت عراق اعلام كردند تلاش برای ترور مقتدی صدر در كوفه را كشف و خنثی كرده‌اند. در خبری دیگر درباره صدر و گروه مسلحش، جلال طالبانی رئیس‌جمهور عراق اعلام كرد شبه نظامیان ارتش مهدی تمامی فعالیت نظامی خود را بنا به درخواست مستقیم مقتدی صدر متوقف كرده‌اند. صدر در دستوری دیگر دو تن از قانون‌گذاران گروه سیاسی‌اش را به دلیل انجام دیدار با دولت‌مردان آمریكایی بدون اطلاع وی، اخراج كرد. دفتر صدر در نجف با معرفی این دو قانون‌گذار به نام‌های سلام المالكی و قصی عبدالوهاب اعلام كرد، دستور تغییر این دو مستقیماً از سوی صدر صادر شده است. گروه صدر ۳۲ عضو در مجلس ملی ۲۷۵ عضوی عراق و ۶ وزیر در دولت ائتلافی نوری المالكی دارد.
زلمای خلیل‌زاد پیش از آن‌كه عراق را ترك كند گفت: «می‌دانم كه ما مردم صبوری هستیم و بارها به رهبران عراقی گفته‌ام كه صبر ما یا صبر مردم آمریكا رو به اتمام است». او نگفت كه اگر صبر آمریكایی‌ها تمام شود، چه اتفاقی رخ خواهد داد. شاید آن‌ها از عراق خارج شوند. چیزی كه معاون رئیس‌جمهور عراق هم به آن اشاره كرده است. طارق الهاشمی اعلام كرده است نیروهای ائتلافی تحت امر آمریكا باید توانایی خروج از عراق ظرف یك سال و نیم آینده از عراق را داشته باشند، اما فعلاً كه خبری از این موضوع نیست. چند روز پیش، ارتش آمریكا اعلام كرد كه نود سرباز آمریكایی برای اداره مناطق جنوبی بغداد وارد عراق شدند.
این ورود و ادامه حضور نظامیان آمریكایی در عراق كم كم به اصلی‌ترین موضوع مناقشه دمكرات‌ها و جمهوری خواهان در آمریكا تبدیل می‌شود و به دنبال آن، دردسر تازه‌ای برای جرج بوش.
● روزها بر رئیس‌جمهور چگونه می‌گذرد
دمكرات‌های آمریكا این روزها بیش‌تر از هر زمان دیگری رئیس‌جمهور جمهوری خواه و تصمیمات او را به چالش كشیده‌اند. پیروزی نانسی پلوسی و یارانش در انتخابات پارلمان و مجلس سنا، آغاز دردسرهای بوش بود. دردسرهایی كه گویا تمام شدنی نیستند.
مشكلات جدید بوش از روزی آغاز شدند كه مجلس نمایندگان تصمیم گرفت برای خروج سربازان آمریكایی از عراق ضرب‌الاجل تعیین كند. دمكرات‌ها پس از چندین هفته بحث و بررسی و شكست خوردن در تصویب یكی دو طرح، بالاخره به نتیجه دل‌خواه رسیدند. مجلس نمایندگان آمریكا به اتفاق آرا با اعلام زمان ۳۱ اوت سال ۲۰۰۸ به عنوان ضرب‌الاجل نهایی برای خارج كردن نیروهای آمریكا از عراق موافقت كرد. بوش هم به سرعت اعلام كرد كه این مصوبه را وتو خواهد كرد.
قانون‌گذاری آمریكایی در حقیقت، تایید بودجه اضطراری ۱۲۴ میلیارد دلاری درخواستی بوش را با قبول جدول زمانی خروج نیروهای آمریكایی از عراق مرتبط اعلام كردند.
نانسی پلوسی، رییس مجلس نمایندگان آمریكا در پایان این مذاكرات گفت: «این جنگ یك اشتباه مضحك است. مردم آمریكا از جنگ بدون پایان حمایت نخواهند كرد؛ همین طور كنگره». با این حال بوش خشمگین بلافاصله قول داد در صورتی كه این لایحه بر روی میز كارش قرار گیرد، آن را وتو خواهد كرد. در روزهای بعد، دو طرف از هر فرصتی برای دفاع از مواضع خود و حمله به طرف مقابل استفاده كردند. بوش دمكرات‌ها را بی‌مسئولیت خواند و در مقابل سناتور هیلاری رودهام كلینتون، كاندیدای برجسته دمكرات‌ها در انتخابات ریاست جمهوری آمریكا در سال ۲۰۰۸ گفت: «دمكرات‌ها نباید میدان را ترك كنند. من آماده تسلیم نیستم».
اما مساله به همین‌جا ختم نشد و اقدامات دمكرات‌ها هم‌چنان در جهت عكس سیاست‌های بوش ادامه یافت. هنگامی كه اعلام شد نانسی پلوسی به سوریه خواهد رفت، خبرگزاری‌های دنیا متعجب شدند و كاخ سفید خشمگین. كاخ سفید سفر پلوسی به سوریه را پیشنهادی بسیار بد و به ضرر سیاست‌های آمریكا توصیف كرد، ولی پلوسی سه روز بعد در دمشق بود. او با بشار اسد، معاون اولش و وزیر امورخارجه سوریه دیدار كرد. پیش از دیدار با این مقامات نیز به بازدید از شهر پرداخت و به یك مسجد، یك كلیسا و بازار رفت. تصویر رئیس مجلس آمریكا در حالی كه روسری به سر دارد و در مسجد امیه دمشق است، جالب‌ترین تصویر ماه بود. در برابر این سفر واكنش دولت آمریكا شدید بود. گوردن جاندرو، سخنگوی شورای امنیت ملی بوش گفت: «متاسفانه راه رسیدن به دمشق از مسیر قربانیان حماس و حزب‌الله و قربانیان تروریست‌هایی كه از سوریه به عراق می‌آیند، گذر می‌كند». اما نانسی پلوسی گفت: «راه رسیدن به دمشق، راه رسیدن به صلح است.» پلوسی عالی‌رتبه‌ترین سیاستمدار آمریكایی است كه از سال ۲۰۰۳ و تیره شده روابط دمشق – واشنگتن به این كشور سفر كرده است. او پس از دیدار با اسد گفت: «رییس‌جمهور سوریه آماده انجام مذاكرات صلح با اسرائیل است». رییس مجلس نمایندگان آمریكا پس از بازگشت از سفر، گفت كه فكر می‌كند ماموریتش در خاورمیانه و سفر به این منطقه و گفت‌وگو با مقامات چند كشور به رییس‌جمهور آمریكا كمك كرده است!
خاورمیانه هم‌چنان اصلی‌ترین كانون خبر جهان است. این منطقه، صادرات فراوانی دارد كه نفت تنها یكی از آن‌ها است. شاید همه این فرآورده‌ها از محصولات جانبی نفت باشند و شاید روزی كه طلای سیاه تمام شود، خاورمیانه هم بتواند شرایط جدیدی را تجربه كند، اما تا آن روز راه زیادی در پیش است.

منبع : باشگاه اندیشه