حجاب عامل تعیین‌کننده انتخابات ترکیه ‌

در حالی که مردم عمدتا مسلمان ترکیه به منظور شرکت در انتخابات سراسری کشورشان دیروز (۲۲ ژوئیه) به پای صندوق‌های رای رفتند، برخی امیدوار بودند که این انتخابات به یافتن پاسخ این پرسش جنجال برانگیز کمک کند که آیا زنان ترکیه در این کشور سکولا‌ر مجاز خواهند بود در اماکن عمومی و ادارات دولتی از حجاب استفاده کنند؟ ‌
به گزارش آسوشیتدپرس در گزارشی پیرامون انتخابات سراسری ترکیه که روز (یکشنبه) برگزار ‌شد، آورده است: در حقیقت این توفان جار و جنجال بر سر پوشش اسلا‌می زنان بود که باعث شد انتخابات سراسری زودهنگام در ترکیه برگزار شود. وقتی حزب حاکم اسلا‌مگرای ترکیه کاندیدایی را پیشنهاد کرد که همسرش فردی محجبه با پوشش اسلا‌می بود، سکولا‌رها واکنش خشمگینانه‌ای نشان دادند.
در پی معرفی عبدالله گل، وزیر امور خارجه ترکیه به‌عنوان کاندیدای حزب حاکم برای احراز مقام ریاست‌جمهوری این کشور، احزاب و گروه‌های اپوزیسیون رای‌گیری‌ها در پارلمان را برای معرفی رئیس‌جمهور آینده‌شان تحریم کرده و سکولا‌ر‌ها در اعتراض به کاندیداتوری گل تظاهرا‌ت‌های گسترده‌ای را در شهرهای متعدد بر پا کردند.
نظرسنجی‌ها حکایت از آن داشت که حزب حاکم به رهبری رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر حال حاضر ترکیه به احتمال زیاد حایز اکثریت آرا در انتخابات سراسری روز یکشنبه می‌شود. ‌
این گزارش می‌افزاید: احزاب و گروه‌های اپوزیسیون می‌گویند؛ مایه شرم است که بانوی نخست ترکیه با داشتن پوشش اسلا‌می در عمارتی سکنی گزیند که زمانی تحت تصرف بنیانگذار ترکیه یعنی مصطفی کمال آتاتورک بود، کسی که جامعه سکولا‌ر ترکیه را از بطن ویرانه‌های امپراتوری عثمانی احیا کرد. ‌
دولت ترکیه در نهایت مجبور شد که کاندیداتوری عبدالله گل را ملغی اعلا‌م کند و خواستار برگزاری انتخابات پیش از موعد در ماه ژوئیه شد. ‌
ممنوعیت استفاده از پوشش اسلا‌می در ترکیه همواره به‌عنوان یکی از مشکلا‌ت همیشگی در ترکیه مطرح بوده است، مسئله‌ای که به موازات خیزش جنبش اسلا‌می در این کشور بیش از پیش برنامه‌ها و سایر مسائل سیاسی را تحت‌الشعاع خود قرار داده است. ‌
هدا کایا و دو دخترش در سال ۱۹۹۹ در دادگاهی به تلا‌ش برای منحل کردن جمهوری ترکیه متهم شدند، اتهامی که می‌توانست در صورت اثبات شدن مجازات اعدام را برای این سه در پی داشته باشد، اما به‌راستی جرم این سه نفر چه بود؟ آنان همانند هزاران نفر دیگر از مردم ترکیه در تظاهرات‌های علیه دولت در اعتراض به منع استفاده از پوشش اسلا‌می در دانشگاه‌ها شرکت کرده بودند.
جامعه ترکیه از زمان محاکمه کایا به این سو دستخوش تغییر و تحولا‌ت چشمگیر شده است. اما تلا‌ش‌ها و اقدامات رجب طیب اردوغان برای پایان دادن به محدودیت زنان در پوشش مقنعه همچنان با مقاومت‌هایی عمیق از جانب نهادهای سکولا‌ر ترکیه که از سوی ارتش مورد حمایت قرار می‌گیرند، روبه‌روست. کایا بیوه ۴۷ ساله ترک که چهار فرزند هم دارد، در حال حاضر مدیریت یک سازمان غیردولتی را در استانبول بر عهده دارد.
وی پس از آنکه از سوی دادگاهی در ترکیه مجرم شناخته شد به مدت ۷ ماه در استانبول در حبس بسر ‌برد. کایا این روزها علا‌وه بر کارهای جاری این سازمان غیردولتی، به جمع‌آوری اعانه برای قربانیان فجایع طبیعی در جهان می‌پردازد و همچنان به مبارزه خود جهت لغو ممنوعیت استفاده از پوشش اسلا‌می در ترکیه ادامه می‌دهد. ‌
کایا می‌گوید: ما به حق خود مبنی بر ادای وظایف و آداب دینی خود و همچنین زندگی در جامعه‌ای انسانی و تعالی بخش، ایمان و باور داریم. ‌
به‌زعم کایا و دخترانش ممنوعیت استفاده از پوشش اسلا‌می در ترکیه بیانگر نوعی حمله به آزادی مذاهب تلقی می‌شود، با این حال از دیدگاه آن دسته از مردم ترکیه که احساس می‌کنند شیوه سکولا‌ر زندگی‌شان در معرض خطر قرار گرفته، استفاده از پوشش اسلا‌می به منزله رجعت به گذشته‌ای دور است، زمانی که امپراتوری عثمانی با نهادینه ساختن یکسری اصلا‌حات محدود برای بقای خود تلا‌ش می‌کرد و به موازات آن حتی به اصول محافظه‌کاری نیز متعهد و پایبند می‌ماند. ‌
آسوشیتدپرس افزوده است: ممنوعیت استفاده از پوشش اسلا‌می در دانشگاه‌های ترکیه برای نخستین بار اندکی پس از کودتای نظامی سال ۱۹۸۰ به دست آن دسته از افسران نظامی صورت گرفت که اسلا‌م گرایان را تهدیدی جدی علیه منافع خود به‌شمار می‌آوردند. اما اجرای این قانون در سال‌های نخست با نوساناتی همراه بود.
در سال ۱۹۹۷ دولت ائتلا‌فی که از سوی یک حزب اسلا‌می اداره می‌شد پس از بروز منازعات سیاسی با نهادهای به‌شدت سکولا‌ر از جمله ارتش ترکیه که بیم آن داشتند رهبران کشورشان در حال ضربه‌زدن به اصول و مبانی سکولا‌ر مندرج در قانون اساسی ترکیه‌اند، از اریکه قدرت به زیر کشیده شد. ‌
در آن مقطع زمانی ورود به دانشگاه با پوشش اسلا‌می ممنوع اعلا‌م شده بود. قانون دیگری نیز زنان محجبه را از حضور در سرکار و ادارات و نهادهای دولتی منع می‌کرد. از آن زمان بود که بحث حجاب در ترکیه موجب انشقاق احزاب سیاسی شد و رای‌دهندگان به دو بخش حامی حجاب و مخالف حجاب تقسیم شدند. ‌
جیجک ایسیکسل، دانشجوی فارغ‌التحصیل یکی از دانشگاه‌های ترکیه که در منطقه‌ای اعیان‌نشین در استانبول زندگی می‌کند، می‌گوید: تمایل ندارم که شاهد حضور دختران محجبه در دانشگاه‌ها باشم. اگر حزبی اعلا‌م کند که از حجاب حمایت می‌کند، من به آن حزب رای نخواهم داد، به‌همین دلیل به حزب ‌ CHP رای خواهم داد. وی افزود، به اصلی‌ترین حزب اپوزیسیون ترکیه که حزبی سکولا‌ر است رای خواهد داد چرا که بیم آن دارد تاثیر دین بر عرصه سیاسی ترکیه تحت حاکمیت حزب حاکم شدت یابد. ‌
حزب حاکم عدالت و توسعه در ترکیه که ریشه در جنبش اسلا‌می در این کشور دارد، اگرچه از سال ۲۰۰۱ تاکنون از اکثریت دو سوم کرسی‌های پارلمانی برخوردار بوده اما برای لغو ممنوعیت استفاده از پوشش اسلا‌می آنچنان که باید اعمال فشار نکرده است. ‌ نخست‌وزیر ترکیه در جریان یک گفت‌وگوی تلویزیونی اظهار داشت که چنانچه حزبش قدرت را مجددا تصاحب کند، موضوع حجاب را کانون توجه خود قرار خواهد داد. وی افزود که برطرف‌کردن کشمکش‌ها بر سر مسئله حجاب نیازمند اجماع نظری اساسی است. ‌
دختران کایا که به حزب حاکم رای دادند، می‌گویند در سال ۱۹۹۹ وقتی تنها به‌دلیل الصاق عکس محجبه‌شان روی برگه امتحانی از ورود به جلسات امتحانی دانشگاه محروم شدند، به خیابان‌ها سرازیر شده و دست به تظاهرات زدند. ‌
آنان در ادامه گفتند: در طول تاریخ مردم همواره برای زندگی در کنار یکدیگر راهی را پیدا کرده‌اند، تردید ندارم که این ممنوعیت روزی به پایان خواهد رسید. ‌

منبع : روزنامه کارگزاران