از عرفه تا عاشورا ۵؛ عاشورا؛ چلچراغ توحید

در دعای عرفه مضمونی وجود دارد که سخن گفتن از آن اگر نگویم ناممکن، می‌توان گفت بسیار دشوار است. هر چه سخن بگوییم آن مضمون روشن‌تر نمی‌شود، پیچیده‌تر می‌شود. همان که شبستری سرود:
معانی هرگز اندر حرف ناید / که بحر قلزم اندر ظرف ناید
امام حسین علیه‌السلام از خداوند می‌خواهد که جرعه‌ای از دانایی الهی بهره‌اش شود. همان دانش و دانایی که به تعبیر مولوی: قطره‌ای از باده‌های آسمان / برکند جان را زمی وز ساقیان
این قطره همان اکسیر فراتر از حقیقت است. همان که جرعه‌ای از آن خضر نوشیده بود و موسای کلیم با تمام شکوه شگفت‌انگیزش در برابر خضر نوآموزی شتاب‌زده می‌نمود و بود. بی استطاعت صبر... و در اندیشه دریافت دستمزد ساختن دیوار!
<اللهم علمنی من علمک المخزون / الهی حققنی بحقائق القرب / واسلک بی‌مسلک الجذب...>
کجایید‌ ای در مخزن گشاده / کجایید ‌ای نوای بی‌نوایی / در آن بحرید کاین عالم کف اوست/ زمانی بیش دارید آشنایی!
علم مخزون و حقیقت قرب و مسلک جذب همان است که در عاشورا اتفاق افتاد. عاشورا چلچراغ توحید است. در میان تمام دعا‌ها که توحید مضمون اصلی آن است، دعای عرفه درخشندگی دیگری دارد و در دعای عرفه هم همین فراز از زمره غرر فراز‌های دعاست. قطره‌ای از دانش مکنون خداوندی چشیدن، جامه‌ای از حقیقت قرب بر جان پوشاندن و در نهایت مجذوب شدن...سالک مسلک جذب بودن! و این همه را در عاشورا نقاشی کردن و به تعبیر زینب کبری <تمام زیبایی را نقش ابد نمودن...> مسلک جذب تعبیری است که ویژه امام حسین است... آیت‌الله جوادی‌آملی در کتاب پرنکته و لطیفی که درباره علامه طباطبایی نوشته‌اند و عنوان شورانگیز <شمس‌الوحی تبریزی> را برای آن کتاب برگزیده‌اند و علامه طباطبایی را فارابی روزگار ما خوانده‌اند، درباره شیوه سلوک به چهار روش اشاره کرده‌اند، پیروان راه خدا را چهار گروه دانسته‌اند:
<مجذوب محض و سالک محض و مجذوب سالک و سالک مجذوب>۱۱)
مسلک مجذوب امام حسین چیز دیگری است. افق بلندی که معرفت توحیدی و جذبه الهی در یکدیگر آمیخته‌اند. نه دیگر از آن معرفت افق بلندتری می‌توان تصور کرد و نه جذبه‌ای شورانگیزتر از آن. دلیل! عرفه و عاشورا.
دعای عرفه صحرای سبزی‌ست که تا همیشه جان انسان‌ها را تازه می‌کند و عاشورا موج خونی که به انسان معنا می‌دهد... این ملازمه معرفت توحیدی و جذبه الهی گویی همانند ملازمه قرآن مجید و عترت است...همراه و همگون و جدایی‌ناپذیر...اوج این آمیختگی در ظهر عاشورا در زیر تیغ آفتاب؛ با لب‌های تفته و سیراب از تیغ آبدار...
حسین کربلایی آب بگذار / که آب امروز تیغ آبدار است

‌ ۱- آیت‌الله جوادی‌آملی، شمس‌الوحی‌تبریزی، نشر اسراء، ص ۲۹۹
سید عطاءالله مهاجرانی

منبع : روزنامه اعتماد ملی