نگاه خود را چگونه کنترل کنیم؟

برای کنترل نگاه از گناه راهکارهایی وجود دارد که مهم‏ترین آن‏ها عبارتند از:
۱) خداباوری:
اعتقاد به خدا و یقین داشتن به این که انسان در محضر خدا است و خدا ناظر بر تمام احوال و درون آدمی است، به انسان کمک می‏کند نگاه خود را کنترل نماید. امام صادق(ع) می‏فرماید: «فروبستن چشم از گناه میسّر نیست مگر این که انسان عظمت و جلال پروردگار را در قلبش مشاهده کرده باشد».
از امام علی(ع) سؤال شد: توانایی بر کنترل چشم چگونه حاصل می‏شود؟ حضرت فرمود: «این که خود را تحت قلمرو سلطان آگاه از همه مسائل بدانی و تسلیم او باشی».(۱)
۲) توجه به آثار فروبستن چشم:
اگر انسان بداند کنترل نگاه چه آثار و برکاتی دارد، قطعاً بر ادامه آن تشویق خواهد شد. آثار و فوائدی که بر چشم پوشی مترتب است، عبارتند از:
الف) راحتی دل: کسی که چشمش را فرو بندد، دلش را آرام کرده است.
با چشم چرانی انسان احساس آرامش نمی‏کند، زیرا احساسات و غرایز شهوانی تمام ناشدنی و سیری‏ناپذیر است و نفس اماره انسان را به بدی و زشتی هر چه بیشتر وادار می‏کند.
امام علی(ع) می‏فرماید: «کسی که چشم فرو بندد، دلش را صفا داده است».(۲)
ب) کشف حقایق: رسول اکرم(ص) می‏فرماید: «چشمتان را فرو بندد تا عجائبی را ببینید».(۳)
ج) شیرینی عبادت را حس کردن: پیامبر اسلام(ص) می‏فرماید: «مسلمانی چشم خود را از زن نامحرم فرو نمی‏بندد مگر آن که خداوند شیرینی عبادتش را در دل او ایجاد می‏کند».(۴)
د) تزویج حور العین: امام صادق(ع) می‏فرماید: «کسی که نگاهش به زن نامحرمی بیفتد، پس چشمش را به سوی آسمان افکند و یا نگاهش را فرو بندد، خداوند حورالعین را به ازدواج او در می‏آورد».(۵)
۳) توجه به عواقب چشم چرانی:
کسی که بداند چشم چرانی چه پیامدهای ناگواری دارد، قطعاً به ضرر خود اقدام نخواهد کرد و نگاهش را کنتزل خواهد کرد. رسول اکرم(ص) می‏فرماید: «کسی که چشمش را از حرام پر کند، خداوند روز قیامت چشمش را از آتش پر خواهد کرد، مگر آن که توبه کند و برگردد».(۶)
در روایت دیگر می‏فرماید: «نگاه تیری از تیرهای مسموم شیطان است».(۷)
حضرت مسیح فرمود: «از نگاه به نامحرم بپرهیزید که بذر شهوت و رشد دهنده فسق است».(۸)
۴) طرد افکار شیطانی: برای کنترل نگاه، باید اندیشه را از نفوذ افکار شیطانی دور نگه داشت، زیرا گام نخست در انحراف، فکر کردن درباره آن است. امام علی(ع) می‏فرماید: «کسی که در اطراف گناه بسیار بیندیشد، سرانجام به آن گناه کشیده خواهد شد».(۹)
۵) پرهیز از عوامل تحریک زا:
تخیّلات تحریک کننده، رفت و آمد در جاهایی که نامحرم است، گفت و گو با نامحرم، دیدن فیلم‏ها و عکس‏های مبتدل، زمینه را برای چشم چرانی فراهم می‏کند.
۶- دقت در دوست یابی:
بررسی‏ها نشان می‏دهد که نوجوانان، اوّلین قدم‏های انحراف و تباهی را به کمک دوستان ناباب برداشته، سپس در سراشیبی سقوط قرار گرفته‏اند.(۱۰) آلودگی و انحراف، به سرعت از طریق دوستان نا اهل به افراد پاک و سالم سرایت می‏کند و چشم چرانی از این قاعده مستثنا نیست.
امام علی(ع) می‏فرماید: «از معاشرت با مردم فاسد بپرهیز که طبیعت تو، ناخودآگاه ناپاکی را از طبع آن‏ها سرقت می‏کند».(۱۱)
۷) ازدواج:
یکی از راه‏های مؤثر در کنترل نگاه، ارضای صحیح غریزه جنسی از طریق ازدواج است. رسول خدا(ص) می‏فرماید: «ای گروه جوانان! هر یک از شما که قدرت ازدواج دارد، حتماً اقدام کند، زیرا این بهترین وسیله است که چشم را از نگاه‏های آلوده و عورت را از بی عفّتی محافظت می‏کند».(۱۲)
۸) تقویت اراده:
چشم چرانی اگر به صورت عادت در آمده باشد، همچون خصایص طبیعی و ذاتی، دامنه دار و پر نفوذ می‏گردد و به منزله طبیعت دوم در می‏آید. در این حال رهایی از این عادت ناپسند، نیاز به تصمیم و عزمی راسخ دارد. آن چه در شروع کار مهمّ است، خواستن و انگیزه داشتن است. برای مبارزه با چشم چرانی باید دو کار انجام گیرد:
الف) به خواسته نفس پاسخ مثبت داده نشود،
ب) عادت پسندیده‏ای جایگزین گردد و خود را به کارهای پسندیده مانند مطالعه کتاب و ورزش مشغول سازد.

پی نوشت‏ها:
۱. بحارالأنوار، ج ۱۰۱، ص ۴۱.
۲. میزان الحکمة، ج ۴، ص ۳۲۸۹.
۳. بحارالأنوار، ج ۱۰۱.
۴. میزان الحکمة، همان، ص ۳۲۹۲.
۵. همان.
۶. بحارالأنوار، ج ۷۳، ص ۳۳۴.
۷. همان، ج ۱۰۱، ص ۳۸.
۸. همان، ص ۴۲.
۹. غررالحکم، ج ۵، ص ۳۲۱.
۱۰. محمد علی سادات، راهنمای پدران و مادران، ج ۱، ص ۹۹.
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۲۰، ص ۲۷۲.
۱۲. مکارم الاخلاق، ص ۱۰

منبع : پایگاه اطلاع رسانی تبیان زنجان