هالیوود بدون زنان

نگاهی اجمالی به سیاهه نامزدهای جوایز اسکار امسال به خوبی نشان از نادیده گرفتن زنان بیش از هر زمان دیگری داشت.
داستان‌هایی نیز که هالیوود سال ۲۰۰۷ روایت کرد درباره پدران و پسران، غرب آمریکا و جنون‌های مردانه بود. شاید برخی این‌گونه عمومیت دادن را درست ندانند اما کافی است نگاهی به نقش‌های زنان در همین فیلم‌ها داشته باشیم: کلی مک‌دانلد دوست‌داشتنی اما بی‌مصرف در «پیرمردها کشوری ندارند»، حضور بسیار کوتاه مری-لوئیز پارکر در «ترور جسی جیمز به‌دست رابرت فورد ترسو» و جمعی شخصیت مونث گنگ در «خون بپا می‌شود» که بود و نبودشان فرق چندانی ندارد.
به همین دلیل باید احساس نگرانی کرد. به راستی «ملکه»، «ارین براکوویچ»، «دور از بهشت» یا «ساعت‌ها»ی امسال کجاست؟ یا حتی «شیکاگو»ی امسال؟ نظاره‌کنندگان اسکار تنها می‌توانند حضور «تاوان» و «جانو» را در میان نامزدهای بهترین فیلم نمادی از سینمای زنانه بدانند، در حالی که هیچ‌یک از این دو فیلم نیز دارای این خصیصه نیستند.
یکی از این دو فیلم درباره دختری نوجوان و فضول به نام برایونی است اما آنچه برای کارگردان اهمیت داشته، نمایش جلوه‌های خشونت بوده است.
چرخش دوربین جو رایت دور شخصیت دانکریک را نمی‌توان چیزی جز ستایش جنگ دانست. در حقیقت این تصویر تماشاگر را از هرگونه تصویر واقعی‌ متعلق به برایونی دور می‌سازد. «جانو» نیز مانند «باردار» یک کمدی رمانتیک در مذمت سقط جنین به کارگردانی یک مرد است.
با وجود این باز هم این دو فیلم باید خوشحال باشند در چنین فضایی مردانه‌، اجازه راهیابی به فهرست نامزدها را داشته‌اند. جای شک نیست در میان نامزدهای بهترین بازیگر زن، چند فیلم به معنای «زنانه» وجود دارند.
جولی کریستی (دور از او) و لورا لینی (سویج‌ها) هر دو به‌خاطر فیلم‌هایی با کارگردانان زن نامزد شدند و ماریون کوتیلار (زندگی به رنگ صورتی) با چنان قدرتی نقش خود را ایفا کرده که در میان بازیگران امسال تنها دانیل دی-لوئیس می‌تواند با او برابری کند.
در مورد بازی کیت بلانشت در فیلم وحشتناک «الیزابت: عصر طلایی» ترجیح می‌دهیم چیزی نگوییم. این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که بجز «جانو» با بازی الن پیج، فیلم‌های هیچ‌یک از بازیگران مذکور جزو رقبای اصلی اسکار محسوب نمی‌شدند.
اسامی نامزدهای بهترین بازیگر زن نقش مکمل، دوباره نگرانی‌ها را تازه کرد. روبی دی تنها به‌خاطر یک صحنه در فیلم کاملا مردانه «گانگستر آمریکایی» که به صورت دنزل واشینگتن سیلی می‌زند نامزد این جایزه شد و بلانشت به‌خاطر بازی در نقش یک مرد ـ با حضوری بسیار کوتاه روی پرده.
بازی تیلدا سوئینتن در «مایکل کلیتن» نیز تنها به این خاطر به چشم می‌آید که او تنها زن در میان جمع مردان فیلم است. بازی را او در نقش کارن کرودر،‌ وکیلی که اخلاقیات را زیر پا گذاشته، می‌توان در حکم رویکردی مجدد و زیبا به نقش یک شخصیت مظلوم دانست.
بازی بلانشت در نقش باب دیلن را نیز می‌توان یک ژست فمینیستی دانست . ظاهرا هالیوود بیشتر وقت خود را صرف پرداختن به مسائل مردان کرده و زنان اهمیت چندانی نداشته‌اند.
حالا چه این مسائل شیوع کاپیتالیسم («خون بپا می‌شود»، «مایکل کلیتن») باشد چه نظریاتی در باب خشونت («پیرمردها کشوری ندارند»، «جسی جیمز») یا ستایشی از انزوای مردانه (درون طبیعت وحشی).
با تمام این اوصاف نمی‌توان گفت اوضاع همیشه به‌همین منوال گذاشت و بدین خاطر زانوی غم بغل گرفت اما واقعا امسال چه بر سر هالیوود آمده بود که این‌قدر به داستان‌های زنان بی‌توجهی کرد؟ حتی فیلمی مانند «شیطان پرادا می‌پوشد» نیز در میان فیلم‌های زنانه محلی از اعراب داشت اما امسال چیزی مشابه آن نیز نمایش داده نشد. ظاهرا تا اطلاع ثانوی باید به «اسپری مو» اکتفا کرد.
حتی گاهی در مولتی‌پلکس‌ها نیز اتفاقاتی ناگوار برای فیلم‌های مربوط به زنان رخ می‌دهد و حق آنها ضایع می‌شود. و البته نباید کارگردانان زن را فراموش کرد که پس از ساخت یک موفقیت ناگهانی («پسرها گریه نمی‌کنند»، «دختر مبارز»، «هیولا») سال‌ها است به‌دنبال راهی برای تامین هزینه فیلم بعدی خود هستند.

تیم رابی

منبع : روزنامه تهران امروز