ازدواج موقت فرار از مسؤولیت برای مردان

حقوقدانان می‌گویند:
ازدواج موقت فرار از مسؤولیت برای مردان
درباره «ازدواج موقت» و مشکلات و مسائل ناشی از آن صحبت‌های زیادی شده است.
تعدادی معتقدند مشکل این نوع ازدواج که اکثراً در قشر مرفه و کم‌ فرهنگ دیده می‌شود به علت ثبت نشدن آن بر دفاتر قانونی است که شرایط فرار از تعهد را برای افراد مسؤولیت‌گریز فراهم آورده است.
برخی از صاحب‌نظران در این بحث تا حدی پیش رفته‌اند که آن را برای دختران هم، شرعی و قانونی می‌پندارند.
به هر ترتیب ابهاماتی در این نوع ازدواج و فرزندان آن به وضوح دیده می‌شود که انتظار می‌رود دست‌اندرکاران و مسؤولان خصوصاً فراکسیون زنان مجلس با ایجاد قانونی منسجم و کارشناسی به گمانه‌زنی‌ها و تردیدها در این حوزه پایان دهند.
سیدحسین موسوی تبریزی – حقوقدان در این‌باره می‌گوید: از نظر حقوقی و از نظر فقه شرع مقدس اسلام فرقی بین فرزندان حاصل از ازدواج موقت و ازدواج دائم نیست و هر دو فرزند مشروع هستند و هر فرزند مشروع متعلق به پدر و مادر است و تمامی حقوقی که برای فرزند مشروع ازدواج دائم لحاظ شود در ازدواج موقت نیز همان است.
وی افزود: از نظر احکام شرعی در مورد حرمتها و حلیتها (حلال شدنها) بین ازدواج دائم و ازدواج موقت هیچ فرقی نیست.
موسوی تبریزی افزود: در ازدواج موقت مثل ازدواج دائم پدر و مادر از فرزندشان ارث می‌برند و همینطور بچه از پدر و مادر ارث می‌برد اگر پدر و مادری بچه‌ای از ازدواج دائم دارند و بچه دیگری از ازدواج موقت داشته باشند آنها از نظر محرم بودن حکم برادر و خواهر دارند.
وی در ادامه افزود: در مورد شناسنامه مثل سایر موارد فرقی بین فرزندان این دو ازدواج نیست و باید برای فرزندان «ازدواج موقت» هم شناسنامه صادر شود.
وی از نظر شرع مقدس اسلام گفت: فرزند حاصل از ازدواج دائم هیچ امتیاز و برتری نسبت به فرزند حاصل از ازدواج موقت ندارد، اما در مورد همسر موضوع متفاوت است در ازدواج دائم نفقه زوج، تهیه مسکن و لباس … به عهده شوهر است، ولی در ازدواج موقت نفقه لازم نیست فقط در صورتیکه شرط شود شوهر بر عهده می‌گیرد.
وی افزود: مورد دیگر ارث است که به همسر ازدواج موقت تعلق نمی‌گیرد، ولی برای ازدواج دائم تعلق می‌گیرد.
سیدحسین موسوی تبریزی در مورد ازدواج موقت دختران می‌افزاید: دختران هم می‌توانند ازدواج موقت داشته باشند اکثر مراجع گفته‌اند که چه در ازدواج دائم و چه موقت اجازه پدر شرط است.
حجت‌الاسلام ایازی عضو مجمع مدرسین و محققین در این مورد و طرح این قانون گفت: باید پیش‌بینی‌های لازم طوری باشد که جلو سوء استفاده‌ها گرفته شود و در عین حال قید و بندها آنقدر زیاد نباشد، که قوانین آن براحتی اجرا نشود. در واقع با دست و پاگیر شدن زیاد و پیچیده شدن آن، مشکل و رعایت نکردن توسط افرادی که شامل این قوانین می‌شود، بوجود می‌آید. وی گفت: در مورد تکلف و سرپرستی و مسائل حقوقی فرزندان ازدواج موقت همانند ازدواج دائم تا دو سالگی در اختیار مادر و سپس از آن سرپرستی به عهده پدر است. و درباره ازدواج موقت برای دختران نیز اکثر علما معتقدند که اجازه پدر لازم است.
شهناز سجادی، حقوقدان در این زمینه گفت: حقوق فرزندان «ازدواج موقت» در مورد حضانت، نفقه و ارث هیچ فرقی نمی‌کند. مشکلی که در این زمینه وجود دارد، خلأ قانونی یا شرعی نیست، بلکه چون ثبت ازدواج موقت الزامی نیست، مشکلاتی در زمینه اثبات رابطه پدر و فرزندی پیش می‌آید. همانطور که در دادگاههای خانواده، هر روز شاهد این نوع موارد خاص برای اثبات نفقه، ارث و سایر موارد هستیم. وی در ادامه افزود: مشکل این است که این پدیده به صورت یک مسأله بدون ضابطه درآمده و می‌توانیم فرض کنیم که ازدواج موقت نوعی شرایط فرار از مسئولیت برای برخی افراد بوجود آورده است. طرح این مسأله در مجلس می‌تواند از اجحاف در مورد حقوق زنان جلوگیری کند زیرا مردان معمولاً مسؤولیتی را به عهده نمی‌گیرند، ولی زنان برای اثبات حق و حقوق خود با مشکل مواجه می‌شوند.
وی افزود: بنابراین باید از ریشه اقدام کنیم و ازدواج موقت را به صورت ضابطه درآوریم و همانطور که در ازدواج دائم، ثبت آن، بار قانونی و حقوقی را بر دوش مرد و زن می‌گذارد، در ازدواج موقت نیز این شیوه، موجب پیگیری و تکلف قانونی هر دو طرف می‌شود.
وی اضافه کرد: در دادگاههای خانواده برای اثبات نسب، یک سری قوانین داریم و حقوقدان می‌تواند روز و زمان عقد را منشأ احقاق حقوق طرفین قرار دهد و در صورت ثبت قانونی باقی مشکلات حل خواهد شد دقیقاً مثل مواقع طلاق که عده قانونی زن لحاظ می‌شود. این حقوقدان اجازه پدر را برای عقد موقت یا دائمی از شروط اصلی و شرعی پیوند برای دختران خود دانسته و گفت: نمی‌توانیم مسأله صیغه برای دختران مجرد را به دور از عرف و فرهنگ جامعه خودمان بپذیریم و به فرض که برخی از مجتهدان این اجازه شرعی را برای دختران قائل باشند اما دختری که بدون اجازه پدر به عقد موقت مردی درآید، در آینده برای ازدواج دائم مشکل خواهد داشت. با طرح این مسأله مشکلی به جمع معضلات جامعه اضافه می‌شود چرا که شانس ازدواج دائم به حداقل می‌رسد و به فرض هم اگر رابطه دختر و پسر در یک قالب شرعی گنجانده شود، حتماً باید به عرف فرهنگی جامعه ایرانی نیز توجه کنیم.

شهناز سجادی