عمل جراحی لیزیک

لیزیک Laser Assisted in Situ Keratamileulsis، یک عمل جراحی است که از لیزر استفاده می‌شود برای دوباره شکل صحیح دادن لایه‌ی خارجی شفاف قرنیه‌ی چشم به قسمی که برای همیشه مشکل دید اصلاح شود. لیزیک برای اشخاصی که به شدت علاقه‌مند هستند که عینک زدن را متوقف کنند، یا نمی‌خواهند از لنز استفاده کنند، یا آنهایی که نزدیک بین یا دوربین هستند یا آستیگماتیسم دارند (شکل غیر طبیعی قرنیه) به کارمی‌رود.
این جراحی برای اصلاح پیرچشمی (افرادی که مشکل خواندن دارند) که در افراد ۴۵ سال به بالا شایع است به کار نمی‌رود زیرا پیرچشمی بر اثر تغییرات مربوط به سن و سال در لنز چشم است نه بر اثر اشکالی در قرنیه. استفاده از لیزیک از ۱۹۹۸ در ایالات متحده تصویب شده است.
● عمل جراحی:
در حالی که شخص بیداراست انجام می‌شود. چشم با قطرات بیحس کننده آماده می‌شود و یک مسکن خوراکی هم می‌توان در طول جراحی به مریض داد. کار جراحی با یک میکروسکوپ صورت می‌‌گیرد و جراح از یک وسیله به نام میکروکراتوم برای بریدن یک لایه‌ی نازک (FLAP) در سطح قرنیه استفاده می‌کند و سپس لیزر در ناحیه‌ی قرنیه زیر فلپ کمک می‌کند تا مجدداً قرنیه را شکل دهد هر طور که مورد نیاز است به قسمی که دید شخص اصلاح شود و سپس فلپ به جای خود برمی‌گردد و به سرعت مجدداً به بقیه قرنیه متصل می‌شود. یک شیلد پلاستیکی یا فلزی روی چشم گذاشته می‌شود تا در طول ریکاوری از چشم محافظت کند.
عمل لیزیک ۱۰ تا ۱۵ دقیقه برای هر چشم طول می‌کشد و هر دو چشم هم زمان جراحی می‌شوند. بعضی از همکاران ترجیح می‌دهند که با فاصله، هریک ازچشم‌ها را جراحی کنند تا چشم اول قبل از اصلاح چشم دوم که چند هفته‌یی وقت دارد، کاملاً ریکاوری شود. دربیشترجاهای دنیا لیزیک را تک تک انجام می‌دهند تالااقل مریض یک چشم سالم داشته باشد،،
بعد از عمل جراحی، چشم ممکن است برای چند ساعتی سوزش داشته باشد و دید شاید برای روز اول قدری تار باشد. در بیشتر موارد تا روز دوم دید چشم روشن می‌شود و خیلی از افراد می‌توانند به کار و فعالیت طبیعی و روزمره برگردند، به استثنای بلند کردن بار سنگین و همچنین ورزش‌های برخورد کننده‌ مثل رزمی‌کاری، کشتی و غیره، حدود یکی دو روز از شنا کردن و استفاده از استخرهای عمومی باید اجتناب شود تا خطر بروز عفونت کاهش پیدا کند.
● انتخاب مونوویژن:
تقریباً هر آدمی که بالای ۴۰ سن دارد به درجاتی در معرض مشکلات خواندن است که بالاتر از این سن زیادتر هم می‌شود. سخت و سفت شدن پیشرونده‌ی لنز چشم که از نظر تکنیکی به پیرچشمی (presbyopia) معروف است توسط لیزیک یا سایر شکل‌های جراحی انکساری چشم از قبیل فتورفراکتیو کراتکتومی درمان نمی‌شود زیرا شخصی که در میانسالی به سر می‌برد و لیزیک می‌شود به احتمال زیاد باز هم بعد از جراحی برای خواندن به عینک احتیاج دارد.
توجه داشته باشیم که برای اصلاح هر چشمی روش متفاوتی باید به کار برده شود یکی برای دید دور و دیگری برای دید نزدیک، اصلاحی که مونوویژن نامیده می‌شود. مغز به مرور زمان می‌فهمد که چه تصویری از کدام چشم باید گرفته شود (بسته به فاصله‌ی بین چشم و جسمی که باید دیده شود). به هرحال این طور نیست که هرکسی مونوویژن را می‌پذیرد و باید همه جانبه مورد بحث قرار گیرد قبل از جراحی توسط متخصص چشم و مریض باید بداند که چه پیش خواهد آمد. افراد مسن‌تر از ۶۰ سال بیشتر و بهتر با مونوویژن چشم‌های خود را مطابقت می‌دهند.
● نتیجه‌بخشی، اختلالات، متناسب شدن:
لیزیک معمولاً نتیجه‌‌ی خوبی می‌دهد و در بیشتر اشخاص این جراحی، دید کافی و خوبی به آنها می‌دهد و می‌توانند استفاده از کنتاکت‌ها و عینک‌ را متوقف کنند. در افرادی که نزدیکی بینی یا دوربینی جدی داشته‌اند، دیدشان معمولاً بهبود پیدا می‌کند اما عینک و کنتاکت‌ها ممکن است باز هم مورد نیاز باشد، بهبودی ظاهراً بعد از چند روز صورت می‌گیرد اما غالباً این بهبودی تا ۶ ماه طول می‌کشد که نتیجه‌‌ی مطلوبی بدهد.
عوارض احتمالی بعد از لیزیک به علت اصلاح زیادتر یا اصلاح کمتر خواهد بود و در این موارد جراحی‌های مکرر ضرورت پیدا می‌کند. پیدا شدن اسکار یا تغییر شکل پیدا کردن قرنیه، عفونت قرنیه، از بین رفتن تیز بینی، مشکل دید شبانه به علت ایجاد لکه‌هایی با نور شدید، حساسیت به نور، خشکی چشم، مشکلاتی که با فلپ پیدا می‌شود از عوارض احتمالی این جراحی هستند ولی بیشتر این کومپلیکاسیون‌ها به زودی بعد از جراحی‌ برطرف می‌شوند ولی گاهی دیده شده که برای همیشه باقی مانده‌اند.
لیزیک را نمی‌توان قبل از حداقل ۱۸ سالگی انجام داد زیرا تا آن موقع چشم هنوز ممکن است تغییراتی پیدا کند. در موارد نزدیک بینی شدید به تأخیر انداختن جراحی لیزیک تا ۲۰ یا ۳۰ سالگی توصیه می‌شود زیرا تغییرات ممکن است ادامه داشته باشد.
● جراحی لیزیک در این موارد توصیه نمی‌شود:
در خانم‌هایی که حامله هستند، با پستان به بچه‌ی ‌خود شیر می‌دهند، داروهای خاص مصرف می‌کنند از قبیل پردنیزولون، مبتلایان به آرتریت روماتوئید، آنها که عفونت هرپس چشمی دارند و اشخاصی که دیابت شیرین تیپ ۱، ۲ یا گلوکوم دارند باید احتیاط کرد.
افرادی که کاتاراکت (تاری دید چشم بر اثر مشکل عدسی) دارند با قرار دادن لنز داخل چشمی می‌توانند اختلالات انکساری را برطرف کنند و در نتیجه‌ استفاده از لیزیک منتفی است.

دکتر عبدالپیمان علویان
بیهوشی

منبع : هفته نامه پزشکی امروز