در سوگ یاس کبود دوران

وفات حضرت زهرا(س) بنا بر مشهور هفتاد و پنج روز پس از وفات پیامبر(ص) و در ۱۳ جمادی‌الاولی سال یازدهم هجری است و در برخی روایات نود و پنج روز پس از رحلت پیامبر و در سوم جمادی‌الثانی نیز ذکر شده و در مورد محل دفن آن بانو برخی ها معتقدند در بقیع دفن شده و برخی می‌گویند در خانه خود مدفون شده است و تاکنون محل واقعی قبر آن گرامی معلوم نشده است.
امیرمومنان طبق وصیت زهرا(س) او را مخفیانه دفن کرد و قبرهای دیگری نیز ترتیب داد تا قبر او شناخته نشود و اصولا وصیت زهرا(س) برای اختفای مدفن و دفن شبانه او سند روشنی علیه غاصبان است و این عمل بانوی بانوان بُعد دیگری از مبارزات او بود که موجب می‌شد توطئه‌گران نتوانند بر جنایاتی که پس از رحلت پیامبر(ص) مرتکب شدند پرده کشند؛ زیرا بدیهی است که اگر آنان افراد پرهیزکار و حق‌جویی می‌بودند و خلیفه راستین پیامبر محسوب می‌شدند معنا نداشت که حضرت زهرا(س) بر آنان خشمگین باشد و آنان را از شرکت در تشییع و نماز و دفن خود محروم سازد، و اختفای مدفن سیده بانوان پرچم پایدار و غیرقابل استتار اعتراض و خشم او و سایر اهل بیت علیهم‌السلام نسبت به غاصبان است که برای اندیشمندان سراسر قرون، حقایق جریانات پس از پیامبر(ص) را برملا می‌سازد.
آن حضرت علاوه بر آنکه در محضر پدر با حقایق اسلامی آشنا شده بود و شخصیت برجسته‌ای داشت، در زندگی زناشویی و خانوادگی نیز الگوی برجسته‌ای برای زنان محسوب می‌شود. گفت‌وگوی آن حضرت و حضرت علی(ع) در آخرین لحظات نشان‌دهنده وجود رابطه مستحکم زناشویی بین آنهاست. حضرت زهرا (س)در این گفت‌وگو می‌گوید: یا علی من فاطمه دختر محمدم که خداوند مرا به ازدواج تو درآورد تا در دنیا و آخرت همسر تو باشم و از آن تو، تو از هرکس بر من نزدیک‌تری. تو را به خدا می‏سپارم و سلام من به فرزندانم تا روز قیامت.
علی علیه‏السلام فرمود:‌ ای دختر رسول خدا وصیت کن به آنچه می‏خواهی و هر چه در دل داری بیان کن.
سپس علی علیه‏السلام نشست بالای سر فاطمه و خانه را از بیگانه خالی کرد. جز فاطمه و علی کسی نبود. فاطمه گفت:‌ای پسرعمو هیچگاه در زندگی به شما دروغ نگفته‏ام و در زندگی زناشویی کوتاهی نکرده‌ام و پیوسته مطیع فرمان تو بوده‏ام.
علی علیه‏السلام فرمود: پناه می‏برم به خدا (ای دختر رسول خدا) تو بانوی راستگویی و داناتر و پرهیزگارتر و نیکوکارتر و گرامی‏تر از هرکسی، فراق تو بر من سخت ناگوار است فقدان تو بر من تجدید مصیبتی است که از رحلت پیغمبر بر من وارد شد. به خدا قسم مصیبت فراق تو بر من چنان است که هیچ چیز نمی‏تواند مرا تسلیت دهد. در آن حال هر دو به گریه افتادند و مدتی اشک ریختند.
آن بانو در حالی که اشک می‏ریخت گفت شوهر گرامی‌ام خداوند تو را جزای خیر دهد. وصیت من این است که هیچکس به جنازه من حاضر نشود. من از این مردم که به من ستم کردند و حق مرا غصب نمودند متنفرم. اینها دشمن من و دشمن رسول خدا(ص) هستند. اجازه نده از این قوم و هواداران‌شان کسی بر جنازه من حاضر شوند و نماز بخوانند. یا علی مرا در تاریکی شب آنگاه که دیدگان مردم به خواب رفت به خاک بسپار تا از دفن من بی‏خبر باشند.
این سخنان آخرین حرف‌های زن و شوهری است که تاریخ هرگز نظیرشان را ندید. زن و شوهری که رابطه‌ای عاشقانه و مبتنی بر احترام متقابل را شکل دادند و آن را تا آخرین لحظه‌های زندگی مشترک حفظ کردند. اما چه چیزی باعث شد تا چنین زندگی‌ای به وجود بیاید؟ بی‌تردید حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) هر دو در ساختن آن نقش داشتند. منزلت و جایگاه رفیع حضرت زهرا (س) در نزد حضرت علی علیه‌السلام نشانگر اوج شخصیت زن در نگاه اوست، یک زن می‌تواند چنان بالا رود که مایه مباهات و افتخار امام (علیه‌السلام) شود.
● مباهات حضرت علی به همسری فاطمه(س)
شخصیت بزرگی چون علی علیه السلام به همسری فاطمه(س) افتخار می‌کند و همسری با او را برای خود فضیلت و ملاک برتری بر دیگران و شایستگی پذیرش مسوولیت‌های سنگینی چون رهبری جهان اسلام می‌داند. برخی از موارد که حضرت برای اثبات حقانیت خود به داشتن همسری فاطمه (س) استناد کرده‌اند، عبارت است از:
* در پاسخ نامه‌ای به معاویه از جمله فضیلت‌ها و امتیازهایی که حضرت به آن اشاره می‌فرمایند این است که «بهترین زنان جهان از ماست و حماله‌الحطب و هیزم‌کش دوزخیان از شماست.
حضرت علی (ع) در ضمن پاسخ به نامه معاویه می‌نویسد: «دختر پیامبر صلی الله علیه و آله همسر من است که گوشت او با خون و گوشت من در هم آمیخته است. نوادگان حضرت احمد (صلی الله علیه و آله)، فرزندان من از فاطمه (س)هستند، کدام‌یک از شما سهم و بهره‌ای چون من دارا هستید.»
▪ در جریان شورای شش نفره که خلیفه دوم برای جانشینی وی تعیین کرده بود حضرت خطاب به سایر اعضا فرمود: «آیا در بین شما به جز من کسی هست که همسرش بانوی زنان جهان باشد؟» همگی پاسخ دادند: نه.
▪ در جریان سقیفه حضرت ضمن برشمردن فضایل و کمالات خویش و اینکه باید بعد از پیامبر، او رهبری و هدایت جامعه اسلامی را عهده‌دار شود به ابوبکر فرمود: «تو را به خدا سوگند می‌دهم! آیا آن کس که رسول خدا او را برای همسری دخترش برگزید و فرمود خداوند او را به همسری تو [علی] در آورد من هستم یا تو؟ ابوبکر پاسخ داد: تو هستی.
▪ انبیا و پیشوایان معصوم تنها راه سعادت و خوشبختی انسان‌ها را پیروی از دستورات الهی می‌دانستند و از این رو بهترین همکار و دوست برای آنان کسی بود که در این راستا به آنها کمک کند. می‌خوانیم علی علیه‌السلام در پاسخ پیامبر که سوال کردند: «همسرت را چگونه یافتی؟» گفتند: «بهترین یاور در راه اطاعت از خداوند. »
▪ حضرت زهرا علیهاسلام بعد از ارتحال رسول اکرم صلی الله علیه و آله به زنان بنی‌هاشم که او را یاری می‌کردند و زینت‌ها را رها کرده و لباس سوگ در بر کرده بودند، فرمود: «این حالت را رها کنید و بر شماست که دعا و نیایش نمایید.»
▪ در هنگام وصیت حضرت زهرا علیهاسلام در پاسخ امام به ایشان و گریستن هر دو، امام گفت: «هر چه می‌خواهی وصیت کن، یقینا به عهد خود وفا کرده، هر چه فرمان دهی انجام می‌دهم و فرمان تو را بر نظر و خواست خویش مقدم می‌دارم.»
● اندوه وداع بر خاک زهرا (س)
حضرت علی (ع) هنگامی که کار دفن را به پایان برد و خاک از دست افشاند، اندوهی جانکاه بر آن گرامی مستولی شد و اشک بر چهره‌اش دوید و گریان رو به جانب قبر پیامبر(ص) کرد و گفت:
«سلام بر تو‌ای رسول خدا، از من و دخترت که اینک در جوار تو فرود آمده و شتابان به تو ملحق شده است.‌ای رسول خدا شکیبایی من در مصیبت دختر برگزیده تو کم شد، و طاقت و توانایی من در فقدان او از دست رفت، جز آنکه مرا پس از مصیبت عظیم و مفارقت و فقدان تو در هر مصیبت دیگری جای تسلیت هست (مصیبت تو به قدری بزرگ است که هر مصیبت دیگری را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد) چرا که تو را به دست خود در آرامگاهت به خاک سپردم و در آغوش من جان دادی؛ اِنّا لِلِّه و اِنّا اِلَیهِِ راجِعُونَ.
اینک امانت تو بازگشت، از این پس اندوه من جاودانی است و شبم به بیداری خواهد گذشت تا آنگاه که خداوند مرا به سرایی که تو در آن اقامت داری ببرد. و به زودی دخترت به تو خبر می‌دهد که چگونه امتت برای ستم بر او هم‌گروه شدند، پس همه چیز را از او بپرس و حال ما را از او جویا شو؛ و این چنین کردند در حالی که از رحلت تو چیزی نگذشته و یاد تو از میان نرفته است.
و سلام بر هر دوی شما، سلام ِ وداع کننده‌ای که نه از شما خشمگین است و نه رنجیده خاطر، اگر بروم از روی ملالت و بی‌علاقگی نیست، و اگر بمانم به جهت بدگمانی به آنچه خداوند به شکیبایان وعده داده است نمی‌باشد.»

منبع : روزنامه تهران امروز