چرا نام ایران از سایت‌های اینترنتی حذف شده است؟

●Internt یا Outernet؟
ما در ایران اینترنت نداریم. حرف عجیبی است نه؟ این شطح مغلطه‌آمیز از این سوال آغاز می‌شود كه آیا استفاده‌ای كه از اینترنت در ایران می‌شود استفاده واقعی و بهینه از آن است؟ حالا فرض كنید برگردیم به چند سال پیش كه اینترنتی وجود نداشت. چه تفاوتی با آن موقع از نظر پیشرفت تكنولوژی جز در «مصرف‌گرایی» كرده‌ایم؟ برخی پیشرفت‌ها قابل احترام است اما كلیت موضوع را تغییر نمی‌دهد.
ما پشت دیوارهای شیشه‌ای قرار داریم كه قادریم تمام آنچه را دیگران دارند ببینیم و پشت این دیوارهای شیشه‌ای به دنیا نگاه می‌كنیم و گاه حسرت داشته‌های آنان را می‌خوریم: آخرین فن‌آوری‌های آی‌تی، اینترنت پرسرعت و بی‌سیم، تجارت الكترونیك و دولت الكترونیك... چیزی مثل لیسیدن یك بستنی قیفی از پشت شیشه! اینها را می‌بینیم و می‌دانیم كه هست اما نمی‌توانیم به آن دسترسی داشته باشیم. چون در شبكه نیستیم. برای این كه بنیادهای فرهنگی و علمی و اجتماعی و سیاسی شبكه‌ای بودن‌مان با خشت كجی بنا شده است كه اگر زودتر فكری به حال آن نكنیم تا ثریا به همین منوال خواهد رفت.
● كشور مورد نظر در شبكه موجود نمی‌باشد
طی یكی دو سال اخیر در برخی نرم‌افزارها و سایت‌ها هنگام پر كردن فرم‌ها و در بخش كشورها نام ایران را به این صورت می‌بینیم: Islamic Republic of Iran شاید به ظاهر این اهمیتی نداشته باشد اما برای هیچ كدام كشورهای دیگر «نوع حكومت» آن نوشته نشده است. شاید می‌خواهند نام Iran با Iraq اشتباه نشود اما باز هم منطقی به نظر نمی‌رسد. ربطی هم به تئوری توطئه ندارد اما این موذیگری و شیطنت برخی سایت‌ها، كاملاً عمدی است و هیچ دلیلی ندارد مثل كشورهای دیگر با همان روال معمول Iran ننویسند. پیش‌ترها برای «جمهوری خلق چین» نیز این پروپاگاندا جریان داشت و اكنون برای ایران روز به روز در حال گسترش است. نه این كه از حُب «جمهوری اسلامی» باشد كه به آن توجه می‌كنند! خیر این بار معنایی منفی دارد، این برجسته‌سازی طوری است كه انگار ایران با دیگر نقاط دنیا متفاوت است. مشخص نیست كه اولین بار كدام برنامه‌نویس و در چه سایتی این كدها را در فرم‌های ثبت‌نام به كار برد و حالا همین در حال گسترش و استفاده است.
در این مورد گویی خیلی هم لطف كره‌اند كه نام ایران را از قلم نینداخته‌اند. در بسیاری از سایت‌ها و نرم‌افزارها به ویژه سایت‌های تجاری نام ایران به طور كلی در لیست كشورها حذف شده است. كوچك‌ترین و دورافتاده‌ترین كشورهای جهان در این لیست‌ها وجود دارند اما نام ایران با تعصبی فاشیستی و ضدانسانی حذف شده است. آیا اگر دنیا با سیستم حكومت ایران مشكل دارد دلیل این می‌شود كه بیش از یك میلیون و ۶۴۸ هزار كیلومتر مربع با ۷۰ میلیون نفر جمعیت را نبیند!؟ آیا تمام كشورهای دنیا كارت اعتباری و تجارت الكترونیك دارند؟ نه، موضوع هر چه هست گسترش ضدفرهنگی در سطح شبكه است كه می‌خواهد ایران را ایزوله كند.
این فشار در چند سال اخیر به ویژه پس از اشغال افغانستان و عراق شدت گرفته است. سرورهای آمریكایی سایت‌های ایرانی را مسدود و مقطوع‌النت (چیزی مثل مقطوع‌النسل!) می‌كنند و تقریباً امكان دسترسی به بسیاری اطلاعات و خدمات مفید سطح نت از سوی ایرانیان وجود ندارد.این آپارتاید جهانی كه به نام تحریم علیه ایران جریان یافته پیش از آن كه مثلاً حكومت ایران را متنبه كند، به فرهنگ جهانی نژادپرستی و احساسات ضدایرانی دیگران دامن خواهد زد. چنین اعمالی شرم‌آور و به دور از حقوق بشر است و گسترش این ضدفرهنگ پیامدهای سوئی برای میلیون‌ها انسان در آینده خواهد داشت. كاش پایگاه یا سازمانی حقوقی این وضعیت را پیگیری می‌كرد.
●چرا وجود نداریم؟
بگذارید مروری كنیم بر غرغرهای كلیشه‌ای و كهنه در این مورد:
- ما مصرف كننده‌ایم نه تولیدكننده. مصرف كننده دائمی ابزار غربی و تكنولوژی.
- در مورد نرم‌افزار و سخت‌افزار جز كپی و مونتاژ حرف مهمی برای گفتن در دنیا نداریم.
- قانون كپی رایت نداریم و هیچ پایبندی به آن نداریم.
- سیستم تجارت الكترونیك و كارت اعتباری نداریم.
- فرهنگ عمومی استفاده درست از ابزار نداریم.
- دولت‌های ناپایدار و بی‌ثباتی داریم چه رسد به دولت الكترونیك و حذف بروكراسی.
- علوم پایه و دانش‌های روز نظیر آی‌تی و های‌تك در ایران جایگاه واقعی خود را ندارند و بعضاً تنها به عنوان ابزاری سیاسی و دولتی استفاده می‌شوند.
- سرعت پایین اینترنت، گرانی اینترنت و هزینه‌های مخابرات، دولتی بودن مخابرات، قیمت بالای كامپیوتر و قطعات به نسبت درآمد سرانه مردم و بسیاری مسائل دیگر جمعیت قابل ملاحظه‌ای را كه در فشار اقتصادی و عوارض ناشی از تورم برای تامین امكانات اولیه زندگی خود هستند، به طور كلی دفع كرده است.
- دولت و قوانین داخلی موجود هم نمك بر زخم این لاشه‌ی انفورماتیك می‌پاشند. در حالی كه كشور كوچكی نظیر سنگاپور اینترنت پرسرعت رایگان در اختیار شهروندان خود قرار داده و بسیاری كشورهای دیگر و كم‌اهمیت‌تر از ایران امكان دسترسی آزاد همگان به اطلاعات را فراهم كرده‌اند، سانسور و تحدید به سیاست و تنها راه‌كار همیشگی تبدیل شده است.
- و بدتر از همه تضاد بین سنت و مدرنیته كه با شدت جریان دارد. نمی‌توانیم دست از خدا و خرما بكشیم بی این كه تعادلی بین این دو برقرار كنیم و همیشه در فرهنگ افراط و تفریط از آن ور بام می‌افتیم.
● پشت پنجره‌های زنگ‌زده
می‌دانید به چه می‌ماند؟ آب یك هویج را گرفته و استفاده كرده و ما سر در تفاله‌اش كرده‌ایم كه فكر می‌كنیم آب هویج است! مسنجر و چت بازی نهایت دانش خیلی‌هایمان از اینترنت است، استفاده از انبوه سایت‌های زرد و بی‌محتوا و بسیاری مسائل دیگر و استفاده‌های ناهنجار و سطحی كه به گمان‌مان «اینترنت» داریم. تازه وبلاگ‌نویسی مفیدترین و سالم‌ترین استفاده ایرانیان از اینترنت است. وبلاگ‌نویسان به نسبت و برخلاف تصور بسیاری و غیر از پاره‌ای استثناها، سالم‌ترین قشر كاربران اینترنت در ایران هستند.
با این وجود تا وقتی مسائل اساسی شبكه نظیر تجارت الكترونیك و جریان دسترسی آزاد به اطلاعات و احترام به قوانین جهانی را نداشته باشیم، اینترنت نداریم و از شبكه خارجیم. تفاله‌ای است كه معلوم نیست تا كی و چه زمان و به چه دلیل می‌خواهیم آن را مصرف كنیم. این پنجره‌های زنگ‌زده كه تازه برخی می‌خواهند یك تیغه‌ی آجری هم جلویش بكشند، در برابر گردباد مدرنیته دوام نخواهد آورد مگر این كه آن را هوشیارانه باز كرد.اجازه بدهید این جمله‌ی ارزشمند مهاتما گاندی را به عنوان ختم كلام و راه‌كاری فرهنگی و متعادل، یك بار دیگر مرور كنیم كه شاید به نحوی به این بحث ربط پیدا كند:«من نمی‌خواهم به دور خانه‌ام دیواری بكشم و پنجره‌هایم را بپوشانم. من دوست دارم تمامی فرهنگ‌های جهان با آزادی كامل به خانه‌ام بوزند. اما نمی‌گذارم زیر پایم را سست کنند. من نمی‌خواهم در خانه‌های دیگران مثل یک برده و گدا زندگی کنم».


ناصر خالدیان