زمین شناسی تاریخی

چینه شناسی:
چینه‌شناسی شاخه‌ای از دانش زمین‌شناسی است که درباره چگونگی پیدایش، ترتیب توالی، ساختمان، سنگواره‌ها و سنگ‌شناسی و چینه‌های پوسته زمین بررسی می‌کند.
دیرین‌شناسی یا دیرینه‌شناسی:
به بررسی آثار و بقایای موجودات گذشته می‌پردازد و برپایه پیدایش و نابودی این آثار که سنگواره نامیده می‌شوند سن نسبی لایه‌های زمین را تعیین کرده همچنین محیط زیست موجودات دیرینه را مشخص می‌کند. دانش دیرین‌شناسی به شاخه‌های گوناگونی (گیاهی وجانوری) تقسیم می‌شود. فسیلها از دوره کامبرین دارای اهمیت می‌شوند ولی ظهور ناگهانی آثار موجودات در دوره کامبرین بیانگر ریشه دار بودن آنها در زمانهای پیش از این دوره می باشد.اما شواهد کمی در این رابطه وجود دارد که از جمله آنها می‌توان شبه باکتریهائی با سن ۳.۸ میلیارد سال را نام برد.
نخستین دایناسورها:
بررسی دیرین‌شناسان نشان می‌دهد که نخستین دایناسورها پیرامون ۲۳۰ میلیون سال پیش - که به دوران تریاسه معروف است - در بخشهایی از آرژانتین و برزیل کنونی بوجود آمده‌اند. در این میان از نخستین گونه‌های دایناسورها می‌توان به پگاه‌دزد (Eoraptor)ها که از کوچک‌ترین نوع گوشتخوار بودند اشاره کرد، طول این جانداران به حدود یک متر می‌رسید. سنگواره این نوع از دایناسورها برای نخستین بار در سال ۱۹۹۱در دره‌ای که روزگاری یک رودخانه پر آب از آنجا می‌گذشت در آرژانتین پیدا شد. این دره که امروزه حوزه آبگیر ایسکیگوآلاستو (Ischigualasto) نام دارد خشک می‌باشد. همچنین پژوهشهای دیرین‌شناسان نشان می‌دهد که حدود ۶۵ میلیون سال پیش نسل این جانداران غولپیکر از دنیا رفته است و به باور برخی نظریه‌پردازان انواع پرندگان امروزی از نوادگان برخی از انواع گوشتخوار دایناسورها می‌باشند. هر چند بسیاری دیگر معتقد هستند که این نگره هنوز جای بحث بسیار دارد. اینکه دایناسورها در کدام بخشهااز کره زمین می‌زیستند پرسش پیچیده‌ای نیست، چرا که سنگواره‌های این جانوران در تمامی قاره‌ها مشاهده شده‌اند. به ویژه اگر دقت کنیم که در آن دوران - ۲۳۰ میلیون سال گذشته - قاره‌های کنونی به یکدیگر پیوسته بودند و طی ۱۶۵ میلیون سال رفته‌رفته از یکدیگر فاصله گرفته‌اند. دورانی که دایناسورها در آن می‌زیستند دوران میان‌زیوی (Mesozoic) نامیده می‌شود که شامل سه دوره گوناگون به نام‌های تریاسه و ژوراسیک و کرتاسه نامیده می‌شود. سه دوره نامبرده بترتیب مربوط به ۲۱۵، ۱۵۰و ۷۰ میلیون سال پیش بود است. تمامی دایناسورها در تمام دوره‌هایی که از آنها یاد کردیم نمی‌زیستند، بعنوان نسل مثال گونه‌ای دایناسورها بنام استگوسور (Stegosaurus) که در دوران ژوراسیک می‌زیستند حدود ۸۰ میلیون سال پیش از آغاز دوران کرتاسه از بین رفته است. نامگذاری به ظاهر عجیب دایناسورها معمولا" از ترکیب دو واژه لاتین یا یونانی صورت می‌گیرد که به یافتگاه سنگواره، وضع ظاهری و نوع بدن، شیوه تغذیه و بسیاری موارد دیگر مربوط می‌شود. امروزه زیستشناسان دقیقا" از همین روش نامگذاری برای نامگذاری جانوران بهره میگیرند. برای نمونه نام استگوسور از دو بخش یونانی و لاتین تشکیل یافته و به معنای مارمولکِ پوشیده است. شاید بتوان در فارسی این جانور را "پوشمولک" نام گذاشت. کاربرد پسوند -مولک به عنوان برابر saurus در فارسی می‌تواند کمک بسیاری در درست کردن یک سیستم نامگذاری فارسی برای این دسته از جانوران باشد.

منبع : مطالب ارسال شده