برگ‌هائی از دفتر شیطان - LEAVES FROM SATAN'S BOOK

سال تولید : ۱۹۲۱
کشور تولیدکننده : دانمارک
محصول : نوردیسک
کارگردان : کارل تئودور درایر
فیلمنامه‌نویس : درایر و ادگار هویر
فیلمبردار : گئورگ شنی وویت
هنرپیشگان : هلگا نیسن، هالوارد هوف، یاکوب تکسیه‌ره، هالاندر هله‌مان، هلگه نیسن و ابون استراندین
نوع فیلم : سیاه و سفید، ۷ حلقه. صامت


ـ چنین است حکایت شیطان که مرتکب گناه شد و خداوند او را از درگاهش راند تا.. هر که به وسوسه‌هایش تن داد. پنجاه سال از سرگردانی او کاسته شود و هر که اغوایش نشد هزار سال به سرگردانی او اضافه شود... یک ـ شیطان (نیسن) در دوره رم باستان، "یهودا" (تکسیه‌ره) را وادار می‌کند تا به "مسیح" (هوف) خیانت کند. دو ـ شیطان در دوره اسپانیای قرون وسطا، کشیشی را وادار می‌کند تا به لباس مفتشان عقاید در بیاید. سه ـ شیطان در دوره انقلاب فرانسه زنی را وادار می‌کند تا به ولینعمتش و دخترش و نیز "ماری آنتوانت" جفا کند. چهار ـ اما شیطان در دوره جنگ روسیه و فنلاند در سال ۱۹۱۸، نمی‌‌تواند دختری را به پشت کردن به میهن خود وادار کند. به این ترتیب از سرگردانی شیطان کاسته می‌شود، اگرچه مدت سرگردانی او ابدی است.
ـ درایر مثل هر نقاش تازه‌کاری که رمز و راز هنرش را با بازسازی از آثار استادان کشف می‌کند و می‌آموزد، طبعاً برای کارگردانی این فیلم (که دومین اثرش به‌شمار می‌آید)، تعصب دیوید وارک گریفیث را نمونه قرار می‌دهد. البته با تفاوت‌هائی جزئی که از فرهنگ سنتی مذهبی اروپا ناشی می‌شود. بعضی از منتقدان پیشنهاد می‌کنند به‌دلیل وجود مایه‌های درایری (تعصب، تفتیش عقاید، نیروهای ماوراءالطبیعی و شهادت)، استاد از این فیلم "خودش" را پیدا می‌کند. اما او اینجا نگرشی "خام" به قهرمانانش دارد، فیلمنامه ضعیف است و در پایان که به ملودرام می‌رسد، شیوهٔ آن در منزلت فیلمسازی او نمی‌گنجد. بازی‌ها نیز قابل توجه نیستند و در تعصب، چهار قسمت فیلمش را با هم پیش نمی‌برد و می‌کوشد با اهمیت بخشیدن به ریتم، آنان را به یکدیگر مربوط کند. به شکلی که در داستان آخر (و معاصر فیلم) این ریتم چنان شتاب می‌گیرد که هر نما، به‌طور متوسط، سه ثانیه بیش‌تر روی پرده نمی‌ماند و بازیگران فرصت "بازی" کردن پیدا نمی‌کنند.