آموختن یک زبان جدید ورود به یک دنیای تازه

کارت اینترنت در دست به اتاقش رفت. صدای شماره‌گیری و پس از آن پیغام متصل شدن به شبکه یکی از محبوب‌ترین لحظات زندگی‌اش بود. با باز شدن صفحه جستجو آدرس موردنظرش را تایپ کرد. مستطیل پائین صفحه به آرامی با خطوط سبزرنگ پر می‌شد. با اشتیاق به مانیتور کامپیوتر چشم دوخت، مستطیل تا نیمه پر شده بود که پیغام Error روی صفحه آمد. با بی‌حوصلگی دوباره تلاش کرد ولی فایده‌ای نداشت. به پیغام Error نگاهی انداخت ردیف کلمات انگلیسی که از هر ده کلمه معنای یک تا دو تای آن‌را به سختی می‌فهمید. دوباره روی قسمت جستجو کلیک کرد. باز هم همان پیغام، صفحه جستجو را بست و با وارد کردن ID خود رفت تا باز هم ساعت‌ها در چت‌روم‌های ایرانی کلمات فارسی را حروف انگلیسی تایپ کند.
ورود اینترنت و ماهواره به ایران و افزایش روزافزون برنامه‌ها، اطلاعات و مطالبی که به زبان انگلیسی ارائه می‌شود، نیاز به دانستن این زبان و ناتوانی ایرانی‌ها در این بخش را روزبه‌روز آشکارتر می‌کند. ناتوانی که بیشتر مردم کشور را به Userهای همیشگی چت‌روم‌ها و تماشاچیان بی‌انگیزه برنامه‌های تفریحی و نه علمی و خبری ماهواره تبدیل کرده است.
با این‌که از کلاس اول راهنمائی تا پایان دوره پیش‌دانشگاهی درس زبان یکی از دروس همیشگی مدرسه است، تعداد بسیار کمی از افراد پس از پایان دوران مدرسه و گرفتن دیپلم قادرند به زبان انگلیسی صحبت کنند. تعداد بسیار کمی که این دانش را نه از طریق دروس مدرسه بلکه با شرکت در کلاس‌های آموزش‌گاه‌های زبان یا معلمان خصوصی کسب کرده‌اند.
شاید بتوان روش نادرست تدریس در کنار جلسات کم کلاس‌های زبان و توجه خاص کتاب‌های زبان مدرسه به گرامر نه مکالمه را از جمله دلایل اصلی این ناتوانی دانست. اما آنچه در این میان اهمیت دارد. این است که برای از میان بردن این مشکل و رسیدن به‌حد مطلوب چه باید کرد؟ به عقیده بیشتر کارشناسان آموزشی بهترین راه، مراجعه به آموزش‌گاه‌های زبان استاندارد و بهره‌گیری از روش‌های صحیح تدریس است.
احتمالاً شما هم مانند بسیاری دیگر تا به‌حال حداقل یک‌بار در دوره‌های آموزش زبان شرکت کرده و با گذشت یکی دو ترم و نرسیدن به نتیجه دلخواه و به قولی در جا زدن از ادامه راه صرف‌نظر کرده باشید.
مهمترین عامل این دل‌زدگی روش‌های نادرست تدریس و بی‌توجهی به استانداردهای آموزشی است. برای آشنائی با این استانداردها و دانستن این مسئله که بهترین راه آموزش یک زبان خارجی کدام است، به سراغ شهلا آذرینوش معلم زبانی که حدود ۱۴ سال سابقه تدریس دارد رفتیم.
آذرینوش در رابطه با کیفیت کادر آموزشی متعدد است، کیفیت کادر آموزشی یعنی بهره‌مندی از معلمان با تجربه، فضای مناسب آموزشگاه‌، مجهز بودن آن به وسایل کمک آموزشی، تشکیل کلاس‌های کم‌جمعیت با حداکثر ۱۲ زبان‌آموز، حضور هیئتی متخصص در آموزشگاه‌ها برای کنترل کیفیت کار و تدریس کتاب‌هائی که براساس آخرین روش‌های تدریس تدوین شده است.
وی با بیان اینکه مهمترین اصل در تشخیص میزان موفقیت یک آموزشگاه زبان کادر آموزشی مجموعه است می‌گوید: به‌کارگیری اساتیدی که دانش کافی و دانشگاهی دارند و به لحاظ تجربه و توان انتقال مطالب به زبان‌آموزان در حد مطلوبی قرار دارند، سطح کیفی تدریس را بالا می‌برد.
آذرینوش ادامه می‌دهد: البته آموزگار زبان در درجه اول باید توانائی جذب زبان‌آموز را داشته باشد. زیرا با شکل‌گیری یک رابطه نزدیک و صمیمانه میان این دو، زبان‌آموز انگیزه بیشتری برای یادگیری داشته و مطالب را علاقه بیشتری پی‌گیری می‌کند.
وی اعتمادبه‌نفس، لهجه، صدا، سن و ظاهر مناسب آموزگار را از عوامل مؤثر در روند یادگیری دانسته می‌گوید: در نهایت می‌توان گفت بهره‌گیری از آموزگاران خبره و آشنا به علم روانشناسی و فراهم آوردن محیطی مناسب برای شکل‌گیری یک فرایند صحیح آموزش که در آن مهارت‌های چندگانه (خواندن، نوشتن، شنیدن و صحبت کردن) تقویت شود و رکن اساسی آموزش زبان است.
●چگونه بیاموزیم؟
در کنار محیط مناسب آموزشی و استفاده از آموزگاران خوب، نکته مهم دیگر کتاب‌های آموزش زبان است. این کتاب‌ها براساس رده سنی و سطح معلومات زبان‌آموزان اشکال متفاوتی دارد. علاوه بر این برخی از کتاب‌ها به بحث گرامر توجه دارد و بعضی دیگر مکالمه را تقویت می‌کند.
این‌که کدام کتاب با تأکید بر کدام مبحث در چه سطحی تدریس شود؟ سؤال بعدی ما از خانم آذرینوش است، او در پاسخ می‌گوید: بهترین کتاب، کتابی است که با آخرین روش‌های تدریس در دنیا و و سن یا سطح معلومات زبان‌آموز متناسب باشد. به‌عنوان مثال در حال حاضر مجموعه کتاب‌های New Interchange و در ادامه کتاب‌های مهارت‌های چهارگانه را همزمان با هم تقویت می‌کند و مناسب گروه سنی بزرگسال است. وی مجموعه کتاب‌های American Headway را برای آموزش رده سنی نوجوان توصیه می‌کند.
آذرینوش با اشاره به اهمیت مدت زمان تدریس ادامه می‌دهد: مدت زمان مطلوب برای کلاس‌های زبان یک‌ساعت و سی‌دقیقه است. براساس نظریه یادگیری بهتر، مدت زمان مناسب برای تدریس در هر جلسه ۲۰ دقیقه است و آموزگار باید با در نظر گرفتن این اصل، سایر فعالیت‌های آموزشی را زمان‌بندی کند.●چند نکته دیگر
همانطور که گفته شد، کادر آموزشی مجرب و فضای آموزشی مناسب دو رکن اساسی یادگیری بهتر زبان انگلیسی است. اگر به فکر ثبت نام در یکی از آموزشگاه‌های زبان هستید علاوه بر در نظر داشتن این دو رکن، به این نکات هم توجه کنید.
▪نکته اول: هر چه سن شروع به یادگیری زبان کمتر باشد سرعت یادگیری بالاتر می‌رود. براساس اصول روش تدریس بهترین سن برای یادگیری زبان دوم از دو سالگی تا سن بلوغ است. چنانچه فردی از سن ۵ یا ۶ سالگی فراگیری زبان را آغاز کند، در صورت تداوم یادگیری در مدت چهارسال به زبان انگلیسی تسلط پیدا خواهد کرد. مدت زمان یادگیری و تسلط به زبان دوم در بزرگسالان هم با توجه به آهسته بودن فرآیند یادگیری و مشغله‌های این گروه سنی در صورت تداوم دوره آموزشی حدود ۵ تا ۶ سال خواهد بود.
▪نکته دوم: از لحاظ روانشناسی یادگیری، برخی افراد (MorningPeople) هستند یعنی یادگیری آنها در روز بیشتر از شب است و در مقابل افرادی هستند که اوج یادگیری آنها در شب است. (NightPeople) پس با توجه به این مسئله که در چه زمانی یادگیری مطلوب‌تری دارید زمان کلاس خود را انتخاب کنید.
▪نکته سوم: مناسب‌ترین رقم شهریه کلاس‌های زبان، برای یک ترم آموزشی شامل ۱۸ تا ۲۰ جلسه تدریس، ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان است. بنابراین از پرداخت شهریه‌هائی که بی‌دلیل بالا هستند بپرهیزید زیرا علاوه بر ضرر مالی ممکن است پرداخت این مبالغ در طول زمان خارج از توان شما باشد و به این ترتیب نتوانید دوره آموزشی خود را به‌طور کامل بگذرانید.
▪نکه چهارم: بهترین دوره‌های آموزش زبان، دوره‌هائی است که کلاس‌های آن سه‌روز در هفته باشد زیرا هر چه زبان‌آموز بیشتر در معرض دروس و آموزش‌های زبان قرار گیرد، سریع‌تر به حد مطلوب می‌رسد.
▪نکته پنجم: بیشتر دانش‌آموزان تنها سه ماهه تعطیلات تابستان را به کلاس زبان می‌روند و با آغاز سال تحصیلی به‌علت تداخل میان دروس مدرسه و برنامه‌های کلاس زبان از ادامه راه باز می‌مانند. پس اگر به فکر ثبت‌نام فرزندتان هستید توجه کنید برنامه آموزشی مؤسسه زبان با برنامه درسی و امتحانی او تداخلی نداشته باشد.
●نکته آخر: دیدن فیلم و برنامه به زبان اصلی و گوش دادن به موسیقی انگلیسی موجب آشنائی بیشتر شما با این زبان و تسریع فرایند یادگیری می‌شود.