جوانان از اینترنت چه می خواهند

روند رو به گسترش دسترسی جوانان به فناوری‌های نوین اطلاع‌رسانی طی سال‌های اخیر و پذیرش اینترنت به عنوان دومین رسانه مورد اعتماد جوانان در کشور بعد از صدا و سیما، اهمیت فراوان این فناوری را در میان جوانان و روند توسعه کشور نشان می‌دهد؛ به گونه‌ای که ۸۰ درصد از ۴/۶ میلیون کاربر اینترنت در کشور ‌را جوانان تشکیل می‌دهند.
جوانان امروزه بزرگ‌ترین تولیدکنندگان دانایی و اطلاعات در جامعه و همچنین بیش‌ترین مصرف کنندگان آن هستند، این در حالی است که جوانان ایرانی از احساس عقب ماندگی در رنج بوده و به دنبال پیشرفت و توسعه از طریق کسب دانش هستند.
از سوی دیگر آمارها نشان می‌دهد که ضریب نفوذ اینترنت در کشور ۹/۹ درصد و برای کاربران جوان اینترنت ۳/۱۹ درصد است که پیش‌بینی شده این ضریب نفوذ تا پایان سال ۸۸ به ۵۷ درصد افزایش خواهد یافت.
براساس برنامه ارتقا و توانمندسازی جوانان در حوزه فناوری اطلاعات، تعداد رایانه‌ها به ازای هر ۱۰۰ جوان در کشور در سال ۸۳ تعداد ۲۷ رایانه بوده که در سال ۸۴ به ۳۲ رایانه و در سال ۸۸ به ۶۰ رایانه افزایش خواهد یافت که این امر حاکی از دسترسی ۳ میلیون و ۸۵ هزار خانوار و به عبارتی ۲۴ درصد خانواده‌های ایرانی به رایانه است.
از سوی دیگر و با توجه به اهمیت کاربرد اینترنت در توسعه کشور گفته می‌شود که با افزایش ضریب نفوذ اینترنت در میان جوانان، تهدیدات این قشر نیز در به‌کارگیری این وسیله افزایش می‌یابد؛ افزایش مراجعه به سایت‌های غیراخلاقی، استفاده از امکان چت کردن و تبعات ناشی از آن و... از جمله مواردی است که استفاده‌های نادرست از این فناوری نه چندان ناشناخته، جوان را در دام انواع مفاسد گرفتار می‌کند.
دکتر گرانمایه استاد دانشگاه در این‌باره می‌گوید:‌ در حال حاضر در کشور ما بحث اینترنت و جوانان وجود دارد، اما متاسفانه هنگامی‌که بحث ورود یک تکنولوژی جدید در کشور مطرح می‌شود به همراه آن توهم خطر و توطئه نیز به وجود می‌آید.
به گفته وی زمانی که تلویزیون وارد کشور شد تصور بر این بود که این ارمغان دنیای مدرن می‌خواهد بنیان خانواده‌ها را از بین ببرد، هنگام ورود رادیو نیز دولت فکر می‌کرد که رادیو وسیله‌ای برای سرنگونی دولت است، بنابراین، این مشکل به فرهنگ اجتماعی یا برداشت متفکرین و کارگزاران اجتماعی و فرهنگی کشور بر می‌گردد.
این استاد دانشگاه با اشاره به استفاده جوانان ایرانی از اینترنت می‌گوید: متاسفانه در زمینه ورود اینترنت و استفاده جوانان از آن گفته می‌شود که «ای داد و بی داد که چرا نشسته‌اید و کجایید که اینترنت جوانان را فاسد می‌کند»، در حالی که هنگام ورود یک تکنولوژی جدید ما ابتدا باید زمینه‌های ورود آن به کشور را فراهم کنیم.
دکتر گرانمایه می‌افزاید:‌ ما هرگز مثل اروپا عمل نکردیم که به‌عنوان مثال اول اقدام به جاده‌سازی کنیم بعد ماشین بیاوریم، بلکه اول ماشین را آوردیم و بعد نبود اتوبان و جاده را احساس کردیم؛ وضعیت اینترنت نیز همین‌گونه است؛ چه بخواهیم و چه نخواهیم ضریب نفوذ آن بیش‌تر خواهد شد و هرچه‌ پیش می‌رود اشکال متنوعی از آن مثل اینترنت بی‌سیم، پرسرعت و... ارایه می‌شود و کسی هم قادر به ممانعت در برابر آن نیست.
این استاد دانشگاه معتقد است که باید به‌صورت بی‌پرده و باتوجه به ساختارهای فرهنگی ـ اجتماعی ابتدا خانواده‌ها را آموزش دهیم و بعد سراغ جوانان برویم و یا این آموزش‌ها را به صورت همزمان به خانواده و جوانان ارایه دهیم، از این رو باید بدانیم که منع دایمی‌جوانان و‌ ترساندن آنها که به سمت اینترنت و یا هر چیزی دیگری نروید هیچ فایده‌ای ندارد؛ چرا که جوانان آنقدر باهوش و راغب هستند که به کنه یک قضیه پی می‌‌برند.
تحقیقات سازمان ملی جوانان در زمینه استفاده از اینترنت نشان می‌دهد که بیش‌ترین زمان گذران اوقات فراغت جوانان تهرانی به استفاده از کامپیوتر و اینترنت در منازل و اماکن عمومی اختصاص دارد؛ این در حالی است که بر اساس این تحقیقات ۲۷ درصد جوانان امکان دسترسی به اینترنت دارند.
دکتر گرانمایه در این زمینه می‌گوید: با توجه به ساختار اجتماعی و وضعیت ضعیف اوقات فراغت جوانان که دیگر همچون گذشته زمین فوتبال و یا تفریح نیمه رایگانی ندارند، بنابراین تنها چیزی که برای آنها وجود دارد و عمدتا خانواده‌ها نیز به آن دلگرم هستند استفاده از کامپیوتر و اینترنت است؛ این درحالی است که خانواده‌های این جوانان نیز می‌گویند که با توجه به محیط جامعه راضی هستند که یک کامپیوتری باشد و خط تلفنی اشغال شود ولی فرزندانشان در کنار خود آنها به تفریح بپردازند.
وی با اشاره به گرایش جوانان به استفاده از اینترنت، خاطرنشان می‌کند: یکی از دلایلی که جوان به سمت اینترنت گرایش پیدا می‌کند نبود یک سرگرمی ‌مشابه برای جوان و یا گران‌بودن سایر سرگرمی‌ها است؛ چرا که زمانی استفاده از زمین‌های خاکی بهترین راه گذران اوقات فراغت بود، اما در حال حاضر یا زمین چمنی وجود ندارد و یا اگر وجود دارد باید برای استفاده از آن پول پرداخت.
به گفته وی بنابراین همه عوامل دست به دست هم داده‌اند تا اینترنت تبدیل به ارزان‌ترین و راحت‌ترین راه برای گذران اوقات فراغت شود.
طبق نتایج تحقیقات سازمان ملی جوانان ۴۳ درصد از جوانانی که به اینترنت دسترسی دارند در منزل از این وسیله استفاده می‌کنند، بنابراین «منازل» با ۲/۶۹ درصد و «کافی‌نت‌ها» با ۱۶ درصد بیش‌ترین مکان‌های بهره‌برداری از اینترنت و کامپیوتر است.
دکتر گرانمایه با اشاره به ذهن جست‌وجوگر جوانان و قابلیت اینترنت برای بردن جوان به فضا و جامعه‌ای دیگر، اظهار می‌کند: علاوه بر این موضوع نتایج برخی تحقیقات نشان می‌دهد که مباحث «پورنوگرافی» یکی از موارد گرایش جوانان به اینترنت است؛ بنابراین با توجه به بافت سنتی جامعه و تغییرات سریع آن و از سوی دیگر محدودیت‌های رفتاری و اجتماعی موجود مسلما می‌توان اینگونه برداشت کرد که مباحث «پورنوگرافی» یکی از جذاب‌ترین و بیش‌ترین استفاده‌های جوانان از اینترنت است، ولی در این زمینه نمی‌توان رای قطعی صادر کرد.
وی با بیان اینکه این امر نه تنها در میان جوانان ایرانی بلکه در تمام کشورها نیز به چشم می‌خورد، می‌افزاید: تحقیق صورت گرفته در این زمینه نشان می‌دهد که بسیاری از سایت‌های بین‌المللی حدود ۶۰ درصد درآمد خود را از طریق تبلیغات، لینک‌ها و موارد پورنوگرافی به‌دست می‌آورند.
نتایج تحقیقات بیانگر آن است که یک چهارم تمام جست‌وجوهای وب در جهان مربوط به سایت‌های « پورنوگرافی » است؛ این در حالی است که درآمد سالانه صنعت پورنوگرافی در جهان ۵۷ میلیارد دلار است.
دکتر گرانمایه با اشاره به ورود ویدیو به کشور در دهه ۶۰ و ۷۰ و وجود استدلال‌هایی مبنی بر استفاده جوانان از این دستگاه برای دیدن فیلم‌های پورنوگرافی
اظهار می‌کند: در حال حاضر دیگر صحبتی از استفاده از این دستگاه مطرح نمی‌شود، در حالی که هنوز هم احتمال می‌دهیم که همه نوع استفاده‌ای از این وسیله شود، بنابراین کارگزاران ما به‌جای حل مساله صورت آن را پاک می‌کنند، در حالی‌که اینترنت یک تکنولوژی وارداتی است اما جوانان ما که وارداتی نیستند، بنابراین می‌توانیم آنها و خانواده‌هایشان را در زمینه استفاده از این وسیله آموزش دهیم.
به گفته وی کشور چین از سال ۲۰۰۲ آموزش اینترنت را از مقطع ابتدایی تا دانشگاه اجباری کرده که یکی از مواد درسی آن «اخلاق دراینترنت» است، بنابراین تا زمانی که ما به دنبال مانع‌تراشی و محدودسازی باشیم به نتیجه مثبتی دست نخواهیم یافت.
این استاد دانشگاه با اشاره به صرف هزینه‌های فراوان برای کنترل اینترنت می‌گوید: در این زمینه نیز بسیاری از کارشناسان فیلترشکن‌هایی را طراحی می‌کنند که استفاده و دسترسی به اینترنت را آسان می‌کند، بنابراین با افزایش موانع جذابیت برای کاربران بیش‌تر هم می‌شود.
وی در ادامه بیان می‌کند: زمانی که رسانه ملی ما برنامه‌ای پخش می‌کند و محتوایی تولید می‌کند که با انتظارات جوان و سایر افراد جامعه فاصله دارد در نتیجه این فاصله توسط اینترنت، ماهواره، سی دی و شبکه‌های مختلف پر می‌شود، از سوی دیگر ایران در چهار راه تنوع فرهنگی دنیا قراردارد و هر محصولی که در گوشه‌ای از دنیا تولید می گردد در کشور ما نیز پیدا می‌شود که این امر نشان می‌دهد ما همانگونه که دارای واردات اقتصادی هستیم واردات فرهنگی هم داریم.
وی تصریح می‌کند: در حال حاضر برنامه‌ها، دیدگاه‌ها و برنامه‌های سنتی اوقات فراغت پاسخگوی جوانان عصر اینترنت نخواهد بود.
دکتر گرانمایه با اشاره به گرایش جوانان ایرانی به برنامه‌های متنوع فرهنگی سایر کشورها تصریح می‌کند: همانگونه که جوانان ما شلوار جین و پیراهن‌ متنوع اروپایی می‌پوشند باید بدانیم که به محصولات فرهنگی هنری آنها نیز گرایش دارند، از این رو کارگزاران فرهنگی و اجتماعی ما باید به فکر چاره‌ای در این زمینه باشند.
این استاد دانشگاه درباره برنامه‌های ماهواره‌ای می‌گوید: در رابطه با ماهواره بهترین راه «بازپخش» است، به عبارتی برنامه‌ها را دریافت کرده و با سانسور و اصلاح بخشی از آن مجدد آن را پخش کنیم؛ این روشی است که کشورهای عربی هم برگزیده‌اند و هم‌اکنون دارای ۱۲۰ کانال ماهواره‌ای هستند که برای جوانان برنامه‌های متنوعی پخش می‌کند

منبع : مرکز توسعه و تبادل دانش فناوری اطلاعات