مروری بر الزامات عملکرد شرکت‌های کارگزاری در آمریکا

توسعه بازارهای مالی از بعد کمی و کیفی، بی‌توجه به بررسی، بازبینی و تکامل واسطه‌های مالی امری امکان‌ناپذیر است. طراحی و عرضه ابزار مالی جدید، افزایش سطح فرهنگ و دانش عمومی بازار اوراق بهادار، اتخاذ تدابیر بازدارنده تقلب و سوء استفاده در این بازار، افزایش شفافیت و بهبود اطلاع‌رسانی همگی از پارامترهای تعیین کننده پیشرفت هر بازار مالی به شمار می‌روند لکن واسطه‌های مالی به‌عنوان واسط میان خریداران و فروشندگان اوراق بهادار نقشی بی‌بدیل در عرصه بازار سرمایه‌ یافته‌اند و هرگونه اصلاح، توسعه و پیشرفتی را به چگونگی عمل‌کرد خود مرتبط ساخته‌اند.
بدین ترتیب بررسی الزامات سازوکار عملکرد شرکت‌های واسطه‌گری مالی و به‌طور مشخص شرکت‌های کارگزاری در بورس‌های پیشرفته، اهمیت خود را به رخ بازارهای مالی در حال توسعه می‌کشد و نیاز به استفاده از تجارب و الگوبرداری با حفظ معیارهای بومی سازی را به‌دست اندرکاران این بازارها گوشزد می‌کند. تحقیق پیش‌رو با نظر به اهمیت موضوع پیش گفته به بررسی الزامات قانونی عملکرد کارگزاری در آمریکا و مالزی پرداخته و امید می‌رود که دست مایه در خوری برای بهسازی واسطه‌های مالی در ایران فراهم آورده باشد.
● راهنمای عملکرد کارگزاری بورس اوراق بهادار در آمریکا
▪ تعریف کارگزار (Broker) و معامله‌گر (Dealer)
هر فردی که در امور تجاری مرتبط با دادوستد اوراق بهادار و به‌حساب دیگران فعالیت کند کارگزار است. تشخی کارگزار در مواردی به سادگی صورت نمی‌پذیرد. بازاریابان (Finders) که خریداران، فروشندگان و سرمایه‌گذاران را برای کارگزار - معادمله‌گران می‌یابند، مشاوران سرمایه‌گذاری (Investment Advisor) و مالی و افرادی که خدمات پشتیبانی (Support Serises) کارگزار - معامله‌گران را مهیا می‌کنند نیز، ممکن است ملزم به اخذ مجوز کارگزاری باشند.
هر فردی که به خرید و فروش اوراق بهادار به‌حساب خودش و از طریق یک کارگزار یا به هر صورت دیگر، بپردازد معامله‌گر است. بازارسازان به‌طور مشخص معامله‌گر محسوب می‌شوند.
▪ اشخاص معاف از دیرافت مجوز کمیسیون
بخش ۱۵ قانون ۱۹۳۴ استفاده از پست الکترونیک (mail) یا هر نوع وسیله ارتباطی تجاری بین ایالتی که بر معاملات هرگونه اوراق بهادار اثر می‌گذارد را توسط هر کارگزار و معامله‌گری که مجوز کمیسیون بورس اوراق بهادار را ندارد،غیر قانون اعلام کرده است. در این میان چند استثناء به قرار زیر وجود دارد:
▪ افراد مرتبط با کارگزار - معامله‌گر
اشخاص حقیقی (Individuals) که برای کارگزار - مامله‌گر ثبت شده کار می‌کنند، افراد مرتبط خواننده می‌شوند. این افراد هرچند از ثبت در کمیسیون اوراق بهادار معافند اما ملزم به کسب مجوز فعالیت از تشکل خود انتظامی هستند که در حوزه آن فعالیت می‌کنند.
▪ کارگزار - معامله‌گر درون ایالتی
کارگزار - معامله‌گرانی که صرفاً در یک ایالت فعالیت می‌کنند ملزم به دریافت مجوز از کمیسیون نیستند. تمامی معاملات آنها باید در یک ایالات صورت گیرد به این معنی که چنین کارگزار - معالمه‌گری قادر به شرکت در معاملات بورس‌های ملی (National Securities Exchange) یا سیستم قیمت‌گذاری انجمن ملی معامله‌ گران اوراق بهادار (Nasdaq) نخواهد بود. در این بین استثنائی برای کارگزار - معامله‌گرانی که اوراق قرضه شهرداری یا دولتی (Municipal or) را داد و ستد می‌کنند وجود ندارد و این اشخاص ملزم به ثبت به‌عنوان کارگزار معامله‌گر اوراق قرضه شهرداری یا دولتی هستند.
▪ معافیت ناشر
شرکت می‌تواند بدون داشتن مجوز کارگزاری یا معامله‌گری مستقیماً اقدام به عرضه اوراق خود به عموم کند. کارکنان یا افرادی که در امر فروش اوراق به ناشر کمک می‌کنند ممکن است ملزم به اخذ مجوز مزبور باشند.
▪ مقررات کارگزاران و معامله‌گران اوراق قرضه شهرداری و دولتی
کارگزار - معامله‌گرانی که فعالیت خود را به خرید و فروش اوراق قرضه شهرداری و دولتی منحصر کرده‌اند ملزم به اخذ مجوز کلی فعالیت (General - Purpose) نیستند. این اشخاص در صورتی که مؤسسه مالی (Financial Institution) (بانک، بانک خارجی و مؤسسه پس‌انداز) نباشند ملزم به اخذ مجوز کارگزار - معامله‌گری اوراق قرضه شهرداری و دولتی هستند. مؤسسات مالی که به معاملات فوق می‌پردازند ملزم‌اند مقام ناظر مربوط به حوزه فعالیت خود را از انجام فعالیت مزبور آگاه سازند.
▪ مقررات مؤسسات مالی
بانک‌ها با توجه به آن‌که تعریف قانون کارگزار یا معامله‌گر نیستند، شامل مقررات کمیسیون بورس اوراق بهادار نمی‌شوند، اما افراد مرتبط به بانک‌ها که به خرید و فروش اوراق بهادار می‌پردازند ملزم به اخذ مجوز تحت قوانین کمیسیون مزبور هستند. استثنائات مربوط به بانک الزماً به دیگر مؤسسات وام و پس‌انداز مالی همچنین مؤسسات وام و پس‌انداز و اتحادیه‌های اعتباری تصری نمی‌یابد.
▪ چگونگی اخذ مجوز کارگزار معامله‌گری
مراحل دریافت مجوز کاگزار - معامله‌گری با تکمیل فرم مخصوص که توسط کمیسیون بورس اوراق بهادار در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد، آغاز می‌شود. این فرم برای تقاضای عضویت در نهادهای خود انتظام نظیر اتحادیه ملی معامله‌گران اوراق بهادار (NASD) یا بورس‌های اوراق بهادار ملی، آگاه ساختن نهاد ناظر از فعالیت روی اوراق قرضه دولتی و تقاضا برای مجوز فعالیت کارگزار - معامله‌گری در ایالتی خاص نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. فرم مبور در بردارنده سؤالاتی از پیشینه، افراد اصلی و کمترل کننده ، کارکنان و سرمایه متقاضی است. SEC در مرحله ثبت متقاضی هزینه‌آی دریافت نمی‌کند، اما نهادهای خود انتظام ایالتی ممکن است چنین هزینه‌ای مطالبه نمایند. متقاضی با پر کردن فرم مخصوص در بایگانی ثبت مرکزی (Central Registration Depository (CRD) که توسط کانون معامله‌گران اوراق بهادار نگهداری می‌شود، ثبت نام می‌کند. کمیسیون بورس اوراق بهادار در صورت وجود نقص در فرم آن را به متقاضی برمی‌گرداند. ۴۵ روز پس از ارسال فرم تکمیل شده، کمیسیون پاسخ خود را مبنی بر اعطای مجوز یا شروع مذاکرات برای رد یا قبول درخواست، اعلام می‌کند. محدودیت زمانی ۴۵ روزه برای نهادهای خود انتظام وجود ندارد.
به‌طور خلاصه یک کارگزار - معامله‌گر نمی‌تواند فعالیت خود را آغاز کند تا زمانی که:
۱) کمیسیون بورس اوراق بهادار مجوز فعالیت وی را صادر کند؛
۲) عضو یک نهاد خود انتظام و همچنین به‌طور معمول عضو شرکت محافظت از سرمایه‌گذاران اوراق بهادار (Securities Investor Protection Corporation) شود؛
۳) مقررات ایالت مربوط به حوزه فعالیت خود را برآورده کند؛
۴) افراد مرتبط با وی معایارهای صلاحیت موجود در مقررات را دارا باشند.
● عضو در نهاد خود انتظام
کارگزار - معامله‌گر پیش از آغاز فعالیت خود باید به عضویت یک نهاد خود انتظام درآید. کانون معامله‌گران اوراق بهادار و کلیه بورس‌های اوراق بهادار ثبت شده، نهاد خود انتظام محسوب می‌شوند. نهادهای خود انتظام، کمیسیون را در تنظیم و نظارت بر فعالیت کارگزار - معامله‌گران یاری می‌دهند در صورتی که کارگزار - معامله‌گری منحصراً در یک بورس فعالیت کند تنها ملزم به عضویت در آن بورس است و اگر در فرابورس (Over The Counter) دادوستد کند باید به عضویت کانون درآید و در صورتی که در هر دو بازار معامله کند می‌بایست عضویت هر دو را کسب کند.
در صورتی که کارگزار - معامله‌گر به دادوستد اوراق قرضه شهرداری بپردازد باید فعالیت خود را با مقررات هیئت قانون‌گذاری اوراق قرضه شهرداری (Municipal Securities Rulemaking Board (MSRB) تطبیق دهد. هیأت پیش فته نیز یک نهاد خود انتظام است که نظارت به اجراء مقررات آن توسط کانون معامله‌ران اوراق بهادار صورت می‌گیرد.
● عضویت در شرکت محافظت از سرمایه‌گذاران اوراق بهادار (PIPC)
هرکارگزار - معامله‌گر ثبت شده ملزم به عضویت در شرکت محافظت از سرمایه‌گذاران اوراق بهادار است مگر آن که فعالیت اصلی آن در خارج از آمریکا باشد یا تنها شامل فروش و توزیع سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری و بیمه گردد. هر عضو شرکت مزبور باید سالانه مبلغی را به این نهاد بپردازد. این شرکت باید اطمینان یابد که در صورت انحلال شرکت کارگزاری هر مشتری تا مبلغ ۵۰۰،۰۰۰ دلار دریافت خواهد کرد.
● مقررات ایالتی
هر ایالتی قوانین داخلی خود را در مورد الزامات فعالیت کارگزار - معامله‌گران دارد که باید توسط آنان مراعات شود.
● افراد مرتبط
هر یک از شرکاء مدیران، مسئولان، مدیران شبعه، و کارکنان یا هر شخصی کنترل کننده کارگزار - معامله‌گر - یا کنترل شونده توسط کارگزار - معامله‌گر افراد مرتبط محسوب می‌شوند. کارگزار - معامله‌گر افراد مرتبط محسوب می‌شوند. کارگزار - معامله‌گر باید مشخصات افراد وابسته‌ای را که ممکن است رفتارشان بر دادوستد اوراق بهادار تأثیر داشته باشد به سازمان خود انتظام اعلام کند. صلاحیت این افراد باید مورد تأئید قرار گیرد. این افراد باید آزمون‌های را پشت سر بگذارند. چنانچه فردی قرار باشد. روی فعالیت به‌خصوصی متمرکز شود، مانند فروش برخی اوراق خاص نظیر اوراق قرضه شهرداری، طرح مشارکت مستقیم (مشارکت محدود) یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، کافی است آزمون همان رشته خاص را بگذراند. برای انجام فعالیت‌های مرتبط با داد و ستد قراردادهای اختیار معامله و مانند آن، فرد مرتبط ملزم است علاوه بر آزمون جامع آزمون اختصاصی را هم پشت سربگذارد.
● مجوز فعالیت کاگزار - معامله‌گر جانشین (Successor Broker - Dealer)
جانشین کارگزار - معامله‌گر، در واقع، همه دارائی‌ها و تعهدات کارگزار - معامله‌گر پیشین را به‌عهده می‌گیرد و به فعالیت او ادامه می‌دهد. و به فعالیت او ادامه می‌دهد. این شخص باید ظرف ۳۰ روز فرم مخصوص و پیوست آن را تکمیل و ارائه کند. در این فرم باید قید شود که درخواست کننده، جانشین کارگزار - معامله‌گر قبلی است.
● پایان فعالیت کارگزار - معامله‌گر
هرگاه کارگزار - معامله‌گر تصمیم به پایان فعالیت خود بگیرد مؤظف است فرم مخصوص پایان فعالیت کارگزار - معامله‌گر را به کمیسیون بورس و اوراق بهادار و سازمان خود انتظامی که عضویت آن را در اختیار دارد، ارایه کند. در این فرم از کارگزار - معامله‌گر خواسته‌ شده است مبلغ دقیق وجه یا اوراق بهاداری که به مشتریان بدهکار است،و این که آیا این مبلغ مورد نظر موضوع هرگونه پرونده قضائی، حکم پذیرفته شده دادگاه، حق تأمین طلب، یا ادعای مشتریان هست یا خیر، را اعلام کند.
● مسئولیت مالی کارگزار - معامله‌گر
وضعیت مالی کارگزار - معامله‌گر باید قابل اطمینان (Sounl) باشد. این مسئله در قوانین مرتبط با مسئولیت مالی کارگزار - معامله‌گر که اهداف ذیل را دنبال می‌کند، در نظر گرفته شده است:
▪ تأمین امنیت وجوه و اوراق بهادار مشتری که در اختیار کارگزار - معامله‌گر است؛
▪ اطمینان نگهداری مناسب (Accountability) سوابق وجوه و اوراق مزبور؛
▪ الزامات دقت و صحت گزارش‌ها و دفاتر
این قوانین کارگزار - مامله‌گر را ملزم می‌کنند مقدار مشخصاتی از دارائی‌های با نقدیندگی بالا نگهداری کند که در صورت لزوم بتواند آنها را نقد کند.
قانون مربوط به سرمایه خالص (Net Capital)
هدف از این قانون الزام کارگزار - معامله‌گر به نگهداری میزان مشخصی دارائی نقدپذیر (Liquid Asset) به‌طور مداوم است تا در صورت ادعای مشتری کارگزار - معامله فوراً قادر به پاسخگوئی باشد. براساس این قانون کارگزار - معامله‌گر ملزم است تا نسبت‌های مشخص و سطح معینی از حداقل سرمایه را نگهداری کند. حداقل سرمایه را نگهداری کند. حداقل سرمایه‌ کارگزار - معامله‌گر با توجه به فعالیت وی تعیین می‌شود، به‌عنوان مثال کارگزار - معامله‌گری که حساب مشتریان را نیز نگهداری می‌‌کند ملزم به داشتن حداقل ۲۵۰،۰۰۰ دلار سرمایه خالص است
● استفاده از حساب مشتری
کارگزار معامله‌گری که از مانده بستانکار (Credit Balance) مشتری استفاده می‌کند باید رویه‌ای اتخاذ کند تا اطلاعاتی از قبیل موارد زیر را به وی ارائه دهد:
▪ میزان موجودی مزبور؛
▪ اطمینان از این که این وجوه توسط کارگزار - معامله‌گر استفاده نمی‌شود؛
▪ اطمینان از قابل پرداخت بودن وجوه در زمان در خواست مشتری.
● قانون حمایت از مشتری
این قانون از وجوه و اوراق بهادار مشتری که در اختیار کارگزار - معامله‌گر است، حمایت می‌کند. مطابق این قانون کارگزار - معامله‌گر باید کنترل و تصرف اوراق بهاداری که چه به‌صورت کامل و چه اعتباری به‌حساب مشتری خریداری شده است را در اختیار داشته باشد و گزارش روزانه آن را ارائه دهد. کارگزار - معامله‌گر ملزم است در گزارش‌های ادواری میزان وجوه مشتری را که در اختیار دارد، تعیین کند. در صورتی که وجوه مزبور از میزان مشخصی فراتر رود کارگزار - معامله‌گر مؤظف است آن را در حساب بانکی جهت انتفاع مشتری سپرده کند.
● دفاتر، سوابق و گزارش‌های لازم
کارگزار - معامله‌گر مؤظف است دفاتر و سوابق خاصی را که حاوی جزئیات معاملات اوراق بهادار و وضعیت وجوه و اوراق بهادار مشتریان هستند، تهیه و نگهداری کند. کارگزار - معامله‌گر ملزم است تا کپی سوابق مورد درخواست SEC را به‌صورت ادواری تهیه و ارسال کند. این سوابق، گزارش‌های مالی فصلی و سالانه را در بردارد. گزارش‌های مالی فصلی و سالانه را در بردارد. گزارش‌های مالی سالانه باید به تأئید حسابرسان مستقل عمومی برسد. کارگزار معامله‌گر همچنین ملزم است تا وضعیت خالص سرمایه‌، نگهداری سوابق (Recordkeeping) و مشکلات اجرائی را به کمسیون بورس اوراق بهادار و نهاد خود انتظام حوزه فعالیت خود اطلاع دهد.
نظارت و بازرسی
کارگزار - معامله‌گران مورد بازرسی کمیسیون بورس اوراق بهادار و نهاد خود انتظام حوزه فعالیت خود قرار می‌گیرند. نهاد خود انتظام طی شش ماه پس از اعطاء مجوز، کارگزار - معامله‌گر را به‌منظور اطمینان از رعایت قوانین مربوط به مسئولیت امور مالی، مورد بازرسی قرار می‌دهد و این کار را تا ۱۲ ماه پس از اعطای مجوز در مورد رعایت کلیه قوانین به انجام می‌رساند. هر کارگزار - معامله‌گری ملزم است دفاتر و اسناد خود را در هر وقت مقتضی در اختیار کمیسیون قرار دهد.
● اوراق بهادار دزدیده و مفقود شده
به‌طور کلی تمامی کارگزار - معامله‌گران ملزم هستند تا در ”برنامه اوراق بهادار دزیده و مفقهود شده“ (Lost and Stolen Securities Program) ثبت نام کنند. تنها استثنا شامل کارگزار - معامله‌گرانی است که فعالیت معاملاتی خود را محدودبه داد و ستد اوراق بهادار در تالار بورس می‌کنند و به اوراق مشتریان خود دسترسی ندارند.
● الزامات انگشت‌نگاری
به‌طور عمومی هر شریک، مدیر یا کارمند کارگزار - معامله‌گر باید الزامات انگشت‌نگاری آمریکا را رعایت کند.
● اخلاق حرفه‌ای کارگزار - معامله‌گر
کارگزار - معامله‌گر نیز مانند دیگر فعالان بازار اوراق بهادار مؤظف است همه ضوابط عمومی مبارزه با کلاهبرداری مندرج در قانون فدرال اوراق بهادار و دیگر الزام‌های اخلاق حرفه‌ای صنعت اوراق بهادار را به دقت رعایت کند. قانون مبارزه با کلاهبرداری هرگونه افشای اطلاعات نادرست یا حذف اطلاعات مهم و اساسی که منجر به گمراهی افراد شود، همچنین هرگونه عمل قریب کارانه یا اقدام به دستکاری بازار خرید و فروش اوراق بهادار را ممنوع اعلام کرده است.
● رعایت انصاف در دادوستد (Fair Dealing)
کارگزار - معامله‌گر مؤظف است در انجام دادوستد شرط انصاف را مطابق بخش مبارزه با کلاهبرداری قانون اوراق بهادار به‌طور کامل رعایت کند. براین اساس، کمیسیون بورس اوراق بهادار و دادگاه‌ها وظایف مشخصی از جمله، سرعت در انجام سفارش، افشای اطلاعات مهم و اساسی، دریافت منطقی هزینه‌ها، و افشای کامل هرگونه تضاد منابع را برای کارگزار - معامله‌گران در نظر گرفته‌اند.
● انجام سفارش مشتری به بهترین شکل
کارگزار - معامله‌گر ملزم است با توجه به شرایط مندرج در سفارش مشتری بهترین موقعیت ممکن را برای وی فراهم کند. مقررات سازمان خود انتظام نیز به این موضوع توجه داشته‌اند. به‌عنوان مثال، اعضای کانون معامله‌گران اوراق بهادار باید بهترین بازار را برای خرید یا فروش اوراق بهادار مشتری فراهم کنند به شکلی که قیمت دادوستد انجام شده در شرایط بازار تا حد ممکن دلخواه مشتری باشد.
● قانون تأئید مشتری (Customer Conformation)
کارگزار - معامله‌گر باید پیش از انجام دادوستد یا به هنگام انجام آن، اطلاعات مشخصی را به شرح زیر در اختیار مشتری قرار دهد:
▪ تاریخ، زمان، مشخصات، قیمت، و تعداد سهام قابل معامله؛
▪ هزینه‌های قابل پرداخت شامل کارمزد و سایر هزینه‌ها؛
▪ سایر اطلاعات عمومی و اختصاصی، مانند میزان بازدهی در معاملات اوراق بدهی.
● اعلام میزان اعتبار مشتری
در هنگام خرید اعتباری اوراق بهادار، کارگزار - معامله‌گر مؤظف است وضعیت اعتبار و موقعیت حساب مشتری را برای او شرح دهد. این اقدام باید پیش از انجام خرید اعتباری صورت گیرد. کارگزار - معامله‌گر باید اطلاعات مورد نظر را به هنگام گشایش حساب در اختیار مشتری قرار دهد. همچنین ارائه صورت وضعیت حسبا اعتباری مشتری، حداقل هر سه ماه یک‌بار، ضروری است.
● محدودیت‌های فروش استقراضی
فروش استقراضی به‌گونه‌ای از فروش اوراق بهادار اطلاق می‌شود که در آن فروشنده مالک اوراق نیست، فروش استقراضی اوراق بهادار را در شرایط نزولی بازار محدود کرده است. قانون به‌طور عمومی، فروش اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس را که متعلق به خود شخص نیست، تنها به قیمت بالاتر از یا برابر با آخرین قیمت معاملاتی اوراق مزبور مجاز دانسته است. به همین ترتیب، برساس مقررات کانون معامله‌گران اوراق بهادار، فروش استقراضی در بازارهای فرابورس ممنوع است.
● دادوستد در خلال عرضه (Offering) اوراق بهادار
قوانین موجود، مواد خاصی را برای جلوگیری از دستکاری قیمت اوراق عرضه شده توسط دست‌اندرکاران عرضه این اوراق در نظر گرفته است. در قانون ۱۰۱، پذیره‌نویس، کارگزار - معامله‌گر و دیگر دست‌اندرکاران عرضه اوراق بهادار از هرگونه خرید اوراق مزبور در حال عرضه، در طول دوره سکون (Quite Period)، منع شده‌اند دوره سکون از یک یا پنچ روزکاری (بسته به ارزش حجم دادوستد اوراق) . ترزش عمومی شناور (Public Feroat Value) ناشر، پیش از قیمت‌گذاری آغاز می‌شود و تا پایان عرصه عمومی ادامه خواهد داشت.البته استثناهائی مانند دادوستد اوراق ناشران بزرگ (اوراقی با متوسط ارزش دادوستد روزانه یک میلیون دلار یا بیشتر و ارزش عمومی شناور ناشر حداقل ۱۵۰ میلیون دلار) توسط پذیره‌نویسان وجود دارد. همچنین، فعالیت زیر نیز در خلال عرضه و در شرایط خاص، مجاز شناخته شده است:
▪ افشای گزارش‌های پژوهشی؛
▪ انجام سفارش‌های توصیه نشده؛
▪ خرید یک گروه یا یک سبد مرکب از ۲۰ نوع یا بیشتر اوراق بهادار؛
▪ اجرای اختیار معامله، حق تقدم، گواهی تشویق خرید اوراق قرضه (Warrant)، و اوراق بهادراقابل تبدیل؛
▪ معاملات کمتر از ۲% متوسط ارزشدادوستد روزانه؛
▪ فروش اوراق بادار به خریداران نهادی شناخته شده (Qualified Institutional Buyers).
در قانون ۱۰۲، ناشر اوراق بهادار، دارندهاوراق قابل فروش (Selling Security Holder) و خریداران وابسته به آنها از هرگونه پیشنهاد قیمت، یا خرید این نوع اوراق و دیگر اوراق وابسته به آن در طول دوره سکون منع شده‌اند.
قانون ۱۰۴ شرایط خاص افشای اطلاعات، بایگانی سوابق، انتشار اطلاعیه و قیمت‌گذاری را با هدف تثبیت قیمت اوراق عرضه شده در سطح دلخواه و تسهیل عرضه عمومی به کارگزار معامله‌گران گوشزد می‌کند.
ممنوعیت دادوستد مبتنی بر اطلاعات نهلی کمیسیون بورس و اوراق بهادار و دادگاه‌ها از قانون ۵ - ب ۱۰ برای ممنوعیت استفاده اشخصا از هرگونه اطلاعات مهم غیر عمومی در خری یا فروش اوراق بهادار و در نتیجه زیر پا گذاشتن اعتماد و اطمینان طرف ثالث استفاده کرده‌اند. بخش ج ۱۵ کارگزار - معامله‌گران به تدوین و اجرای سیاست‌ها و رویه‌های خاص به‌منظور جلویگری از سوء استفاده کارکنان از هرگونه اطلاعات مهم و اساس غیر عمومی ملزم کرده است. از آنجا که کارکنان بخش عملیات بانک سرمایه‌گذاری (Investment Banking) کارگزار - معامله‌گر به‌طور معمول به اطلاعات اساسی غیر عمومی دسترسی دارند،مؤسسه‌های کارگزاری باید روش‌هائی را برای محدود کردن جریان این گونه اطلاعات و جلوگیری از دادوستد اوراق بهادار توسط کارکنان خود معامله‌گر می‌تواند در قبال هرگونه ادعائی مبنی بر انجام دادوستد مبتنی بر اطلاعات نهانی از خود دفاع کند اقدامات زیر به منظور جلوگیری از انجام دادوستد متکی بر اطلاعات نهانی توسط کارکنان کارگزار - معامله‌گر توصیه می‌شود:
▪ آموزش کارکنان برای آگاهی از ممنوعیت‌ها؛
▪ ممنوعیت دادوستد توسط کارکنان ایجاد موانع فیزیکی (Physical Barriers)؛
▪ مجزا کردن برخی از بخش‌های اداری؛
▪ محدود کردن دادوستد کارکنان بخش بانک سرمایه‌گذاری.
● دادوستد اعضاء بورس‌ها، کارگزاران و معامله‌گران
کارگزار - معامله‌گرانی که عضو بورس‌های ملی اورا بهادار هستند ملزم به رعایت مقررات تکمیلی در خصوص دادوستد در بور هستند. برای مثال،دادوستد در بورس برای خود و به حساب خود آنها، و حساب افراد وابسته آنها ممنوع است. البته در این مورد نیز استثناهائی از جمله دادوستد بازار گردان‌ها و دادوستد از طریق دیگر اعضاء وجود دارد.
● اعطای اعتبار برای خرید اوراق تازه منتشر شده
کارگزار - معامله‌گری که دست‌اندر کار توزیع اوراق تازه منتشر شده است، برای دادن اعتبار به مشتری خود برای خردی این نوع اوراق باید مقررات خاصی را رعایت کند. این دسته از کارگار - معامله‌‌گران باید به هنگام انجام هر دادوستد یا پیشاز آن ظرفیت معاملات خود را به‌طور کتبی به اطلاع مشتری برسانند.
● تعهدات انجام سفارش
کارگزار - معامله‌گرانی که بازارگردان (Market Maker) فرابورسی یا بازارگردان ویژه (Specialist) در بورس هستند ملزم به رعایت مقررات خاص انتشار قیمت‌ها و انجام سفارش‌های مشتری هستند. این دو نوع کارگزار - معامله‌گر با توجه به توانائی انجام معامله به حساب خود و همچنین در دست داشتن سفارش مشتریان، دارای وظایف ویژه‌ای در بازارهای اوراق بهادر هستند. رعایت این دسته از مقررات، در نهایت، به افزایش اطلاعات در دسترس مردم در زمینه قیمت‌های مناسب خرید و فروش مورد نظر سرمایه‌گذاران می‌انجامد. بازارگردان و بازارگردان ویژه باید اطلاعات قیمت‌های پیشنهادی را منتشر کنند. این اطلاعات باید بهترین قیمتی باشد که او مایل به انجام دادوستد است. (پائین‌ترین قیمتی که معامله‌گر برای فروش اوراق بهادار از مشتری قبول می‌کند و بالاترین قیمتی که برای خرید اوراق بهادار حاضر به پرداخت به مشتری است). سفارش محدود به سفارش‌هائی گفته می‌شود که دارای قیمت مشخص هستند. طبق قانون، بازارگردان و بازارکردان ویژه باید برخی سفارش‌های محدود دریافتی خود را به‌طور علنی اعلام کنند. از جمله، در صورتی که سفارش محدود به قیمتی بهتر از قیمت پیشنهادی بازار‌گردان یا بازارگردان‌گردان ویژه بوده باشد.

رضا کیانی
محمد حسنی‌طاهری

منبع : مجله بورس