کیلیت یا تورم لب

در خشکی ساده‌ی لب، تورم و التهاب جزیی و میکروسکوپی است اما وقتی این التهاب شدت یابد به طور ماکروسکوپی هم دیده می‌شود که آن را کیلیت یا تورم لب می‌نامند و برحسب علت آن را به اسامی مختلف نامگذاری می‌کنند مانند کیلیت حاصل از آفتاب که آن را کیلیت آکتینیک می‌نامند و یا کیلیت دراثر اگزمای سبوره‌ئیک و یا اگزمای آتوپیک و یا اگزمای کنتاکت (اگزمای کنتاکت در روی لب به مراتب شایع‌تر ازاگزمای کنتاکت در مخاط دهان می‌باشد و برعکس انواع اگزمای لب هم همیشه با خشکی و ترک و التهاب همراه می‌باشد) ویا پسوریازیس ولیکن پلان ولپوس اریتماتو و یا بیماری شوگرن که نمونه‌های دیگر کیلیت هستند.
اگزمای آلرژیک لب در خانمها خیلی ‌بیشتر از آقایان شایع است به طوری که نسبت آن در خانمها ۹۰ و در آقایان ۱۰ می‌باشد. بیشترین عامل اگزمای آلرژیک در خانمها ماتیک و روژ لب است. پیدا کردن عامل حساسیت به کمک تستهای پوستی فقط در ۲۰ تا ۳۰ درصد موارد موفق است و از هر ۵ بیمار ۱ نفر به ماده‌ی آرایشی مورد مصرف خود در آزمایش پوستی واکنش حساسیتی نشان می‌دهد.
علاوه بر ماتیک و روژ لب و روژ و برق لب سایر فرآورده‌های بهداشتی مانند کرمهای ضد آفتاب و یا مواد پیلینگ کننده و ضد جوش و یا خمیر دندان و دهان‌شویه و آدامس و بعضی انواع میوه مانند مانگو و مواد لاستیکی مثل بادکردن بادبادک و یا دمیدن در وسایل موسیقی بادی مانند نی‌ و ساکسیفون.... و بالاخره فلزات مانند آنچه در ارتودنسی برای بستن دندانها مصرف می‌شود ممکن است ایجاد آلرژی نماید.
کیلیت گاهی به علت مصرف داروهایی مانند آکوتان واترتینیت و سایر انواع ویتامینهای Aی سنتتیک وگاهی بر اثر مصرف داروهای خشک کننده‌ی بزاق مانند داروهای آنتی‌کولینرژیک و داروهای اعصاب وآنتی‌هیستامین پیش می‌آید.
این داروها سبب خشکی لب شده و لب را تحریک پذیر می‌نمایند که بیماران هم با تحریک بیشتر از طریق خیس کردن و لیس زدن لبها و یا کندن پوسته‌ها به این خشکی دامن زده و سبب تورم و التهاب بیشتر آن می‌گردند.
بعضی افراد هم دچار تیک هستند و به طور ناخود آگاه و مکرر لبهای خود را لیسیده و یا گاز می‌گیرند. خشکی لب و کیلیت گاهی ثانوی به عفونتهای قارچی مانند کاندیدا و یا عفونتهای میکربی است که در این صورت بیشتر گوشه‌های لب گرفتار می‌شود که آن را کیلیت آنگولار یا پرلش می‌نامند.
کیلیتها گاهی به علت کمبودهای غذایی ویتامینی است مانند کیلیت بر اثر فقر آهن (گلوسیت مولر هونتر) و اسید فولیک وویتامین B ۱۲ یعنی آنمی وخیم یا مگالوبلاستیک (بیماری پلومروینسون) کیلیت براثر کمبود ویتامینهای ب ۱ و ب ۲ و ب ۶ و ب ۱۲ .
خشکی لب وکیلیت گاهی نشانه‌‌ی سندرم خشکی مخاط موسوم به سندرم شوگرن است. کیلیت گاهی نشانه‌ی بیماری ایدز می‌باشد که علت آن کاهش ایمنی و ایجاد ضایعات قارچی مقاوم به خصوص درگوشه‌ی لب می‌باشد. علت دیگر کیلیت در بیماری ایدز مصرف داروهای معالج ویروس ایدز موسوم به مهارکننده‌های پروتئازمی‌باشد.
سایر بیماریهای توام با نقص ایمنی هم ممکن است سبب کیلیت باشند.
در درمان کیلیت‌ها اگر خفیف باشند مواد نرم کننده مانند وازلین و اکسید‌دوزنگ کافی است اما اگر این مواد مؤثر نشوند استعمال پمادهای کورتن ضعیف و یا پمادهای تاکرولیموس والیدل یاپمادهای کورتن ضعیف همراه با ضد قارچ ویا استعمال پماد موپیروسین در صورت عفونت میکروبی ضرورت می‌یابد.
در هر صورت عواملی را که سبب اگزمای کنتاکت تحریکی یا اگزمای کنتاکت آلرژیک شده‌اند باید حتماً قطع کرد.

دکتریزدانبخش‌نجفیان
پوست

منبع : هفته نامه پزشکی امروز