تاریخ نافع

تاریخ نشر : ۸۴۱۲۱۷
تیراژ : ۱۰۰۰
تعداد صفحه : ۱۵۶
نوبت چاپ : ۱
شابک : ۹۶۴-۳۶۱-۳۲۸-۳
رده دیویی : ۹۵۵.۸۷۱
نوع اثر : گردآوری
زبان کتاب : فارسی
قطع : رقعی
جلد : شومیز
محل نشر : تهران
نویسنده : بلجوانی - محمدعلی
نویسنده : مختار - احرار

کتاب حاضر یکی از منابع دست اول تاریخ فرارود (ماوراءالنهر) در دوران سقوط روسیه و غلبه‌ی بلشویک‌ها در اوایل قرن بیستم میلادی است. نویسنده که از مشاهیر علما و نزدیکان امیر بخارا بوده، بسیاری از رویدادهای مربوط به سقوط امیر عالم خان، حاکم بخارا را شاهد بوده است. مطالب کتاب از نظر آگاهی بر تاریخ امارت بخارا، نظام اداری آن، وظایف منصب‌داران امیری و مانند این‌ها، هم‌چنین رویدادهای انقلاب بخارا، وضعیت این شهر در سال‌های نخست غلبه حاکمیت شوروی، نخستین اقدامات این دولت، مبارزه با مخالفان و دشمنان داخلی (باسمچیان) حائز اهمیت است. این کتاب را مکمل آثار صدرالدین عینی، صدرضیاء و دیگر نویسندگان فرارود درباره‌ی امارت بخارا دانسته‌اند. کتاب در فاصله‌ی سال‌های 1923 تا 1927 م. نوشته شده است. مطالب کتاب در پانزده فصل ('مقصود') تنظیم یافته و موضوع هر فصل به این قرار است: 1- در فضیلت بخارا، 2- در فضیلت سمرقند، 3- درباره‌ پادشاهان بخارا، 4- در بیان سلطنت سید عالم بهادرخان، 5- درباره‌ی سرگذشت امیر عالم‌خان و مهاجرین بخارا بعد از انقلاب کالیسوف و گریختن او به ولایت افغانستان، 6- غلبه‌ی حکومت شوروی بر بخارا و گریختن امیر عالم‌خان به افغانستان و سرنوشت مردم بخارا، 8- بازسازی و تغییرات بخارا پس از انقلاب کمونیستی، 9- درباره‌ی برخی دولتمردان و سرکردگان بخارا، 10- درباره‌ی سرگذشت برخی از دولتمردان و نزدیکان امیر عالم‌خان، 11- درباره‌ی باسمه‌چیان و اقدامات و سرنوشت آن‌ها پس از فرار امیر عالم‌خان، 15- فهرست اسامی و تاریخ سلطنت امیران بخارا و سمرقند. گفتنی است کتاب فاقد فصل‌های دوازدهم تا چهاردهم است.