جمعه, ۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 26 April, 2024
مجله ویستا
آنماری شیمل
پروفسور خانم آن ماری شیمل، اسلامشناس و شرقشناس معاصر آلمانی، در ۷ آوریل ۱۹۱۲ در شهر ارفوت متولد شد. خانم شیمل از دوران كودكی به شرق علاقهمند بود. در پانزده سالگی تصمیم گرفت زبان عربی را فرا گیرد. معلمش خود را محدود به آموزش عربی نمیكرد، بلكه میكوشید شاگرد خود را با فرهنگ عربی و اسلامی نیز آشنا نماید. (۱) وی در سال ۱۹۴۱ موفق به اخذ درجه دكترا در رشته «فارسی و تركی» و در سال ۱۹۵۱، موفق به اخذ درجه دكترا در رشته تاریخ ادیان گردید.
وی مدتی در دانشكده الهیات آنكارا به تدریس تاریخ ادیان پرداخت. در این دانشكده، دانشجویان نه تنها در زمینه علوم اسلامی تحصیل میكردند، بلكه با افكار معاصر غربی نیز آشنا میشدند; یعنی هم قرآن، حدیث، اصول فقه و عربی میآموختند و هم فلسفه اروپایی و جامعهشناسی دینی و تاریخ تطبیقی ادیان میخواندند. (۲) وی در تركیه، كتاب «مقدماتی در تاریخ ادیان» را به رشته تحریر درآورد. وی همچنین در دانشگاههای آلمان و ایالات متحده آمریكا، درسهای «زبانهای اسلامی» و «تاریخ ادیان» را تدریس نموده است.
خانم شیمل را باید در مقام نوع خاصی از اسلامشناسان آلمانی كه منحصر به فردند، مورد اعتنا قرار داد. زبان خانم شیمل، زبانی است كه در مقام تحقیق، از تمجید واقعیات و حقایق تاریخی دریغ نمیكند. او در شمار آن دسته از اسلامشناسانی محسوب نمیشود كه خواسته باشند تمایل قلبی خود را با وقایع حقیقی وفق دهند. اگر از باب مثال، خانم شیمل در برخورد خود با مسلمانان به این نتیجه رسیده باشد كه رسیده است - كه آنها از اطلاق «محمدی» به جای مسلمان ابا میكنند - نه تنها سعی مینماید حتیالمقدور از استعمار چنین لفظی در كتابهای خود اجتناب ورزد، بلكه متذكر این نكته نیز میشود كه پیروان اسلام را نباید «محمدی» خطاب كرد. (۳)
وی جزء نوادر كسانی است كه در حوزههای مختلف دانشگاهی كشورهای جهان اعم از حوزههای غربی یا شرقی، از حرمت و احترام و اعتباری برخوردار است. تعلق خاطر او به مباحث عرفانی اسلام سبب شهرت وی شد. تسلط او به زبانهای مختلف شرقی باعث گردید تا او قادر باشد بدون زبان واسطه به منابع اصلی موضوع تحقیق و پژوهش خود رجوع كند و این امر بیش از پیش بر اعتبار علمی او افزوده است. (۴)
اسلامشناسان آلمان به عرفان اسلامی یا به عبارت دیگر، به اسلام با گرایش عرفانی نوعی محبت میورزند. شاید علت این امر، وجه اشتراكی باشد كه میان «تصوف اسلامی» و «رهبانیت مسیحی» وجود دارد. از این حیث، خانم پروفسور شیمل خود در رده سردمداران اسلامشناس صوفیگرا قرار دارد. او اگر به تاریخ نیز نظر میكند و تاریخ یك كشور اسلامی را به نقد و تحلیل میكشد، همه جا به عنوان گواهی صادق در تعقیب گرایشهای عرفانی است، حتی اگر موضوع اساسا به عرفان ارتباطی نداشته باشد. (۵)
● آثار
خانم شیمل بیشتر آثار خود را به زبان انگلیسی و آلمانی تحریر میكند. وی در مباحث اسلامی به موضوعات عدیدهای توجه كرده است. علاوه بر آثاری كه در قالب كتاب از خانم شیمل منتشر شده، مقالات فراوانی نیز از او چاپ شده است. از جمله آثار وی میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
۱) خلیفه و قاضی در مصر در اواخر قرون وسطی (رساله دكترا) (۱۹۴۳)، [Kalif Und Kadi im Spaetmittelalterlichen Aegypten]
[Die Religionen der Erde]
۲) ادیان روی زمین (۱۹۵۵)
۳) بال جبرئیل، تحقیقی در آرای دینی محمد اقبال (۱۹۶۳)، [Gabriel|s Wing, A Study in to the Religion Ideas ofMuhammad Iqbal]
۴) الحلاج، شهید حبالله (۱۹۶۸)
[Al - Halladsch, Maertyrer der Gottesliebe]
۵) اسلام در شبه قاره هند (۱۹۸۰)
[Der Islam im Indischen Subkontinent]
۶) باغهای دانش و معرفت (متون عرفان اسلامی) (۱۹۸۲) [Gaerten der Erkenntns]
۷) اسلام در هند و پاكستان (شمایلنگاری ادیان) (۱۹۸۷)، [Islam in Indo - Pakistan (Iconography ofReligions,)]
۸) ابعاد عرفانی اسلام، تاریخ تصوف(۱۹۸۵)(این كتاب توسط آقای دكتر عبدالرحیم گواهی به فارسی ترجمه شده و توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامی به چاپ رسیده است.)
[My Stische Dimensianen des Islam - DieGeschichte des Sufismus]
۹) و محمد پیامبر اوست (۱۹۸۹)
[Und Muhammad ist Sein Praphet]
۱۰) اسامی اسلامی (۱۹۹۰)، [Islamic Names]
۱۱) اسلام، جلد سوم (۱۹۹۰)، [Der Islam]
۱۲) درآمدی بر اسلام(۱۹۹۰)(این كتاب نیز توسط آقای دكتر عبدالرحیم گواهی به فارسی ترجمه شده و توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامی به چاپ رسیده است.
[Der Islam, Eine Einfuhrung.]
علاوه بر آثار فوق، خانم شیمل آثار متعدد دیگری نیز در زمینه عرفان اسلامی، بخصوص آثار مولوی، شعر و ادبیات، بخصوص آثار اقبال و مولوی به رشته تحریر در آورده است.
● نظرات
خانم شیمل بیشتر آثار خود را در زمینه عرفان و هنر اسلامی به رشته تحریر در آورده است. از خصوصیات خانم شیمل آن است كه در حوزه سیاست جنجالی ورود نمیكند. دور ماندن از جنجالهای سیاسی روز كشورهای اسلامی، فواید فراوانی برای برخی اسلامشناسان به بار آورده است; زیرا آنها بیآنكه حساسیتی برانگیزند، در تمامی عرصههای مورد تحقیق خویش فرصت پژوهش مییابند. علاوه بر آنكه جایگاه و پایگاه خوبی در كشور خود پیدا میكنند، در كشورهای مورد تحقیق نیز از علومكانی برخوردارند.۶
به نظر خانم شیمل، از میان همه ادیانی كه مسیحیتبا آن مواجه بوده و الزاما سر و كار داشته، دین اسلام را بیش از همه، مورد سوءتفاهم و در نتیجه حمله شدید قرار داده است. برای مدت بیش از هزار سال، چنین به نظر میرسید كه اسلام یكی از تهدیدات عمده - اگر نگوییم عمدهترین تهدید - برای مردم اروپاست، احساسی كه منجر به این واقعیتشده كه اسلام و معتقدین به این دین آسمانی، یعنی مسلمانان، سرسختترین دشمنان مسیحیت و تمدن غربی هستند. در جبهه سیاسی، این تهدید زمانی آغاز شد كه اعراب در اوایل قرن هشتم میلادی، اسپانیا را فتح كردند و زمانی پایان یافت كه تركان عثمانی در سال ۱۶۸۳ میلادی، وین را محاصره كردند.
اما ترس اروپای مسیحی، تنها به دلایل سیاسی نبود. اسلام تنها دین جهانی است كه پس از دین مسیحیت، به وجود آمده است و از همین بابت نیز [از ناحیه مسیحیان] یك دین حقیقی و قابل پذیرش نبود; غالبا آن را به صورت بدعتی صرف در دین مسیحیت میدانستند، طرز تفكری كه نخستین بار در نوشتههای دفاعی اولیه بیزانس دیده میشود كه برای مدت قرنها ادامه یافت. (۶)
به اعتقاد پروفسور شیمل، تصویری كه اروپای قرون وسطی از اسلام و پیامبر آن [حضرت] محمد (ص)، در ذهن دارد، حقیقتا مخدوش و تحریف شده است. آن ماری شیمل معتقد استبنیادگرایی هیچگونه ارتباطی با اسلام ندارد. این عبارت در مسیحیت، به گرایش خاصی در آمریكا اطلاق میگردد و محافل تبلیغاتی غرب آن را برای افراطگرایان مسلمان بكار میبرند. (۷) به اعتقاد وی، ظهور روحیه و نگرشی كه با برچسب «بنیادگرایی» مشخص میشود، قابل فهم و درك بوده و نزد متخصصین رشته تاریخ ادیان، تقریبا منطقی است. چنین به نظر میرسید كه كل نظام ارزشی [اسلامی] ارزش خود را از دست داده و با ارزشهای كاملا متفاوت دیگری كه در اثر نفوذ غرب به وجود آمده، جایگزین شده است. در چنین شرایطی، امید و آرزوی افراد این است كه از دست چنین تمدن غربی و یا بهتر بگوییم، كاریكاتور آن كه در وسایل ارتباط جمعی عرضه و تبلیغ میشود، با مراجعه به ارزشهای حاكم بر روزهای خوش گذشته، دوران حیات رسول اكرم (ص) كه در آنها همه چیز همان طور كه شاید و باید بود، خلاص شوند. (۸)
علاوه بر این، به اعتقاد خانم شیمل، در بین مسلمانان، افكار و عقاید بورژوازی لیبرال هرگز به صورتی تدوین و بیان نشده بودند كه بتوانند تودههای مردم را به خود جذب كرده، برای آنها راهنمایی و هدایت قابل اعتمادی را به وجود آورند، در حالی كه تعالیم روشن و مشخص بنیادگراها چنین كاری را انجام میداد. توده مردم در بسیاری از كشورهای اسلامی با این حقیقت تلخ و تاسفانگیز مواجه بود كه نه لیبرالیسم و نه سوسیالیسم هیچ یك قادر نبود تا مسائل جدید سیاسی و اجتماعی آنها را حل كنند. (۹)
خانم شیمل نظر خود را بعضا به كنار از ملاحظات سیاسی ابراز میكند. او در جدیدترین اظهارنظری كه پیرامون جنجالبرانگیزترین موضوع فرهنگی - سیاسی جهان، یعنی حكم و فتوای قتل رشدی ابراز داشت، موجب شد حملات بسیاری متوجه او شود. وی در مصاحبه مورخ چهارم ماه می ۱۹۹۵ با شبكه اول تلویزیون (آ.ار.د) كه به مناسبت دریافت جایزه صلح «اتحادیه كتابفروشان آلمان» صورت پذیرفته بود، اعلام داشت: «تهدید به مرگ طبیعتا همواره قدری ترسناك و دهشتناك است. اما در شیوه و طریق و سبك بسیار بدی، رشدی احساسات مسلمانان مؤمن را جریحهدار كرده است. او شخصا مردان برومند را دیده است كه بعد از آگاهی از مضمون كتاب آیههای شیطانی، گریستند.» (۱۰)
او بدون آنكه حكم و فتوای راجع به رشدی را مورد تایید قرار داده باشد، از جانب دیگری به قضیه نگریسته است; جانبی كه معمول نحو تفكر اسلامشناسان و خاورشناسان آلمان نیست و به همین جهت، موجب اعتراضات فراوانی را فراهم كرده است. (۱۱)
نوشتههای خانم شیمل بیشتر با ذوق و هنر توام است تا سیاست. او از زمانی كه دستبه قلم برده استبا سیاستبیگانه بوده است. از چنین شخصیتی البته ورود در سیاست انتظار نمیرود. نهایت آنكه اگر به پرسشی سیاسی پاسخی غیرسیاسی میدهد و جهت اندیشه خود را متوجه استقلال نظر خویش میكند، تعجبی ندارد. (۱۲)
مهدی شوشتری
پینوشتها:
۱. آن ماری شیمل، ابعاد عرفانی اسلام، ترجمه عبدالرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۴، ص ۹.
۲. همان، ص ۱۱.
۳. سیدحسن موسویان، آراء و افكار اسلامشناسان معاصر آلمان، تهران: مركز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، ۱۳۷۵، ص ۱۲۹. ۴. همان.
۵. همان، ص ۱۳۱.
۶. همان، صص ۱۳۴-۱۳۳.
۷. آن ماری شیمل، درآمدی بر اسلام، ترجمه عبدالرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۵، ص ۱۱.
۸. ارنست تسبیندن، بیداری اسلامی و غرب، ترجمه صالح واصلی، ماهنامه اسلام و غرب، دفتر تحقیقات اسلامی وزارت امور خارجه، سال اول، شماره ۵ و ۶، دی و بهمن ۱۳۷۶، ص ۱۰۵.
۹. آن ماری شیمل، درآمدی بر اسلام، منبع پیشین، صص ۲۴۲-۲۴۱.
۱۰. همان، ص ۲۴۲.
۱۱. سیدحسین موسوی، منبع پیشین، ص ۱۳۵.
۱۲. همان، ص ۱۳۶.
ماهنامه اسلام و غرب ، شماره ۲۰
پینوشتها:
۱. آن ماری شیمل، ابعاد عرفانی اسلام، ترجمه عبدالرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۴، ص ۹.
۲. همان، ص ۱۱.
۳. سیدحسن موسویان، آراء و افكار اسلامشناسان معاصر آلمان، تهران: مركز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، ۱۳۷۵، ص ۱۲۹. ۴. همان.
۵. همان، ص ۱۳۱.
۶. همان، صص ۱۳۴-۱۳۳.
۷. آن ماری شیمل، درآمدی بر اسلام، ترجمه عبدالرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۵، ص ۱۱.
۸. ارنست تسبیندن، بیداری اسلامی و غرب، ترجمه صالح واصلی، ماهنامه اسلام و غرب، دفتر تحقیقات اسلامی وزارت امور خارجه، سال اول، شماره ۵ و ۶، دی و بهمن ۱۳۷۶، ص ۱۰۵.
۹. آن ماری شیمل، درآمدی بر اسلام، منبع پیشین، صص ۲۴۲-۲۴۱.
۱۰. همان، ص ۲۴۲.
۱۱. سیدحسین موسوی، منبع پیشین، ص ۱۳۵.
۱۲. همان، ص ۱۳۶.
ماهنامه اسلام و غرب ، شماره ۲۰
منبع : بلاغ
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران رئیس جمهور دولت سیزدهم رئیسی گشت ارشاد افغانستان توماج صالحی سریلانکا دولت پاکستان رهبر انقلاب مجلس شورای اسلامی
تهران حجاب سیل هواشناسی آتش سوزی سازمان سنجش شهرداری تهران پلیس سلامت کنکور اصفهان فراجا
قیمت خودرو قیمت طلا خودرو بازار خودرو دلار قیمت دلار ارز بانک مرکزی کارگران مسکن ایران خودرو قیمت سکه
موسیقی ترانه علیدوستی تلویزیون مهران مدیری سینمای ایران سحر دولتشاهی سینما کتاب بازیگر تئاتر
کنکور ۱۴۰۳ عبدالرسول پورعباس
آمریکا اسرائیل رژیم صهیونیستی غزه جنگ غزه فلسطین روسیه حماس چین اوکراین طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال استقلال بازی بارسلونا جام حذفی فوتسال تیم ملی فوتسال ایران لیگ برتر انگلیس باشگاه استقلال باشگاه پرسپولیس تراکتور
تیک تاک همراه اول ناسا رونمایی اپل فیلترینگ وزیر ارتباطات
مهاجرت مالاریا کاهش وزن زوال عقل سلامت روان داروخانه