بازیگران به جای خبرنگاران

تأسیس یک شبکه تلویزیونی خبری به ظاهر مستقل از سوی دولت انگلستان به نام BSIV بهانه‌ای گردیده که دیوید میلر به بررسی نقش دولت‌ها در تبلیغات روانی رسانه‌ای در دنیای امروز بپردازد. انتشار اخبار جعلی و دروغین و جهت دار، ارائه مصاحبه‌های هدایت شده، پرداخت رشوه به روزنامه نگاران و خودداری از هرگونه انتقاد از دولت‌های متجاوز به استثنای چند انتقاد محدود، از ویژگی‌های این رسانه‌های وابسته به شمار می‌رود.
به دنبال افشای رسوایی‌های ایالات متحده در خاورمیانه، کاخ سفید سرمایه گذاری‌های گسترده‌ای را در بخش سازمان‌های رسانه‌ای و روابط عمومی در جهت تولید «اخبار دروغین» انجام داده است. در برنامه‌های تولیدی این مراکز، بازیگران به جای روزنامه نگاران، به ایفای نقش می‌پردازند. این اتفاق در عراق نیز در حال روی دادن است؛ جایی که به روزنامه‌ها جهت ارائه اخبار جهت دار، پول پرداخت می‌شود. همه این وقایع در حالی روی می‌دهد که شهروندان بریتانیایی با شنیدن این حقایق و دموکراسی دروغین به وجود آمده از سوی آمریکا در دنیا شگفت زده می‌گردند. البته اوضاع در کشور ما به نسبت ایالات متحده، کمی بهتر است. نخست وزیر ما (تونی بلر) در سال ۲۰۰۴ میلادی گفته بود: «ارزش‌هایی که اقدامات ما را در سراسر دنیا راهبری می‌نمایند، همان ارزش‌هایی عدالت ‌جویانه‌ای هستند که پیشرفت‌های کنونی کشور ما را رقم زده اند.» اما به هر حال، در سال ۲۰۰۲ میلادی، دولت بریتانیا به صورتی مخفیانه نسبت به راه اندازی یک شبکه تلویزیونی برای ارائه تبلیغات همسو با سیاست‌های خویش، اقدام نمود که به نظر می‌رسد، این کار، دنباله روی از دولت ایالات متحده در انتشار اخبار جعلی و جهت دار به مخاطبان است.
در وب سایت این شبکه (BSN) اعلام گردیده که «ما یک تلویزیون آزاد ارائه اخبار و گزارش‌های مختلف به مخاطبان هستیم.» وب سایت این شبکه در اینترنت، شبیه یک وب سایت معمولی خبررسانی است که فقدان حمایت‌های مربوط به کپی رایت در استفاده از اخبار و مطالب این وب سایت، برای روزنامه نگاران سؤال برانگیز می‌باشد. به علاوه، سایر شبکه‌های تلویزیونی نیز می‌توانند «به صورت مستقیم از برنامه‌های شبکه BSN » بهره برداری کنند. البته در واقع، شبکه BSN از سوی شرکت(Wirld Television) تأسیس گردیده است که فعالیت اصلی آن، ساخت و تولید فیلم‌های ویدیویی و اخبار جهت دار برای ابر شرکت‌هایی نظیر گلاسکو اسمیت کلین، بریتیش پترولیوم و نستله است. همچنین این شرکت در راه اندازی و مدیریت شبکه تلویزیونی دولتی «به سوی آزادی» نیز مشارکت می‌نماید. شبکه به سوی آزادی، پس از اشغال عراق برای مردم این کشور برنامه تبلیغاتی نیروهای ائتلاف را در راستای عملیات روانی آنان به ویژه در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ میلادی، پخش می‌نمود. تلاش‌ها و اقدامات شرکت «ورلد تلویژن»، با حمایت مالی وزارت خارجه بریتانیا و کمک سالانه ۳۴۰ میلیون دلاری این وزارتخانه در سال ۲۰۰۱ میلادی، صورت می‌گیرد تا بدین وسیله، فعالیت‌های مربوط به تبلیغات روانی دولت بریتانیا، ارائه شود. البته به نظر می‌رسد، پس از حوادث ۱۱ سپتامبر، حجم این کمک‌ها با افزایش قابل توجهی همراه شده باشد. بر اساس گزارش‌های منتشر شده از سوی ورلد تلویژن در نوامبر سال ۲۰۰۳ میلادی، اخبار تولیدی شبکه BSN به صورت منظم مورد استفاده ۱۴ کشور از ۱۷ کشور منطقه خاورمیانه قرار می‌گیرد.
ستون فقرات برنامه‌های ارائه شده شبکه BSN را مجموعه‌ای بی پایان از سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های وزرای دولتی و سخن گویان مقامات رسمی دولت انگلستان، تشکیل می‌دهد. البته مدیران دولتی بریتانیا نیز با جهت دهی به مباحث و گفت وگوهای سیاسی شبکه، در برنامه‌هایی با عنوان «روان شناسی تروریسم» همراه با کارشناسان و متخصصان دیگر مدعو شرکت می‌نمایند. در همه این جلسات، هیچ گونه پرسشی در مورد ماهیت اشغال عراق مطرح نمی‌گردد، هرچند تعدادی از منتقدان، در صحبت‌های خود انتقاداتی را نسبت به سیاست‌های ایالات متحده مطرح می‌کنند. در یک توجیه غیرقابل قبول ارائه شده از سوی شبکه، در مورد اشغال نظامی عراق از سوی انگلستان در سال ۱۹۲۰ میلادی، می‌خوانیم: «برای اولین بار نیست که یک قدرت خارجی می‌خواهد دولتی مدرن و دمکرات و لیبرال در کشور عراق بنا نماید. چرا که دولت بریتانیا در همین راستا، در سال‌های دهه بیست میلادی، اقداماتی را در کشور عراق انجام داده بود. البته امروزه نیز ائتلاف نیروهای حاکم در عراق به رهبری ایالات متحده، نظیر اشغالگران سلطنتی ۸۵ سال پیش، به دنبال آن هستند که دولتی آزاد را در عراق بنیان نهند تا وضعیت امنیتی و حکومتی این کشور از فساد و سوء رفتار تهی شود.»
البته همان گونه که بر همگان آشکار شده است، استراتژی ناشیانه ایالات متحده در عراق با مشکلات و ناکامی‌های فراوانی روبرو بوده است. لذا این سؤال به وجود می‌آید که چه درس‌های مفیدی را می‌توان از تجارب بریتانیا برای امروز، به دست آورد. در واقع، اشغال نظامی عراق در سال ۱۹۲۰ میلادی، به سرعت اشغالگران را با یک شورش سراسری روبه رو نمود که به شدت سرکوب گردید. سپس قوانین حالت فوق العاده در خاک عراق حکمفرما شد که هیچ یک از این اقدامات با ادعای ایجاد دولتی «مدرن» و «دموکراتیک» از سوی اشغالگران انگلیسی همخوان نبود.
به نظر می‌رسد که استراتژی شبکه BSN ، اتکا بر تنوع فرهنگی موجود در بریتانیا می‌باشد. در گزارش‌های منتشر شده این شبکه، همواره به مسایلی نظیر اعطای کمک‌های خیرخواهانه دولت به اقلیت‌های نژادی اشاره شده و مصاحبه با مسلمانان میانه روی ساکن در خاک انگلستان نیز جزء برنامه‌های متداول این شبکه محسوب می‌گردد. البته ما در مواردی محدود، انتقاداتی ملایم را از این شبکه در مورد دولت اسرائیل، می‌شنویم. نکته شایان توجه دیگری نیز که باید به آن اشاره گردد، این است که بسیاری از دروغ‌هایی که به اتاق فکر «مرکز سیاست خارجی بریتانیا» (FPC) ارائه شده، از سوی سردبیر این شبکه یعنی مارک لئونارد بوده است. وی که در گذشته نیز در پاره‌ای از مناصب مهم دولتی در بریتانیا مشغول به کار بوده است، در سال ۲۰۰۲ میلادی، چنین نوشته بود:
«اگر پیامی به پیدایش عدم اعتماد در جامعه منجر شود و آن پیام از کشوری خارجی نیز آمده باشد، دولت حاکم باید تا حد ممکن، از انتشار و افشای آن خودداری نماید.»
در یکی دیگر از تحلیل‌های مرکز سیاست خارجی (FPC) آمده است: «باید مرزها و تفاوت‌های موجود بین سیاست‌ها، موضع گیری‌ها و موقعیت دولت‌های ایالات متحده و انگلستان، دقیقاً مطرح و مورد بررسی قرار گیرد.» استراتژی مبتنی بر انتقاد از ایالات متحده که در راستای حمایت بیشتر از این کشور ارزیابی می‌گردد، می‌تواند استراتژی‌های گسترده دولت بلر را در عراق مورد تأیید قرار دهد. هرچند از خلال اسناد منتشر شده در سال گذشته نیز می‌توان دریافت که در طرح کلی مورد نظر بریتانیا، استفاده از «سازمان ملل متحد» به عنوان وسیله‌ای در جهت مشروعیت بخشی به اشغال نظامی عراق، مورد تأکید قرار گرفته است. و البته همه این موارد را باید به عنوان دروغین بودن ادعاهای مطرح شده از سوی تونی بلر در جهت استقرار و تحکیم ارزش‌های پیشرفت گرایانه و توسعه‌جویانه دولت انگلستان در کشور عراق، به شمار آورد.

مترجم:محسن داوری
دیوید میلر
منبع: www.Commondreams.org
David Miller، دوید میلر، استاد جامعه شناسی دانشگاه «استراتکلید» انگلستان.
منبع :ماهنامه سیاحت غرب،شماره ۴۶