دهستان قم‌رود (استان قم) ، ورامین

پارك ملی و منطقه‌ حفاظت‌ شده كویر با وجود وسعت زیاد فاقد راه‌های كافی و مناسب است و تنها یك راه اصلی دارد كه از طریق جاده‌ای آسفالته از تهران به ورامین و پیشوا (امام‌زاده جعفر) می‌رسد، سپس از طریق یك راه شوسه در كناره راه‌آهن، از ایستگاه راه‌آهن پیشوا تا یك كیلومتری ایستگاه راه‌آهن اَبَردژ ادامه می‌‌یابد.
از منطقه اَبَردژ جاده‌ شنی نسبتاً خوبی پس از گذشتن از راه‌آهن و روستاهای قلعه بلند، عسگرآباد و حصار گلی، به مباركه می‌رسد، آن‌‌گاه وارد منطقه می‌شود و تا كاروان‌سرای شاه‌‌عباس (قصر بهرام) ادامه می‌یابد.
به جز این راه، راه‌های دیگری نیز وجود دارد كه از مسیرهای مختلف وارد منطقه می‌شود كه مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از :
راه‌بند علی‌خان، راه سیاه پرده، راه مسیله، راه مرنجاب، راه ابوزید آباد و راه كهك. راه‌های كویری دیگری نیز وجود دارند كه در گذشته بر اثر رفت و آمد با كاروان و موتورسیكلت و احتمالاً جیپ به وجود آمده و هموار شده‌اند. استفاده از این راه‌ها نیاز به راهنما دارد. مهم‌ترین آن‌ها راه مهاباد، راه زواره، راه شهر آشوب و راه انارك است.
همه این راه‌ها از طریق شمال، شمال غرب، غرب، جنوب غرب،‌ جنوب و جنوب شرقی وارد منطقه پارك می‌شوند. شرق پارك متصل به دشت كویر است و هیچ راه شناخته‌شده‌ای در این سمت وجود ندارد.
پارك ملی و منطقه‌ حفاظت ‌شده كویر، مجموعه‌ای است از دشت‌‌ها كه كوه‌های كم ارتفاع آن‌ها را از هم جدا كرده‌اند. در این منطقه، چشم‌اندازهای طبیعی از قبیل كوه‌‌ها، تپه‌ماهورها، دشت‌ها، شورها و دق‌ها دیده می‌شود كه هر یك به نوبه‌ خود زیست‌گاهی مناسب برای وحوش منطقه است. مهم‌ترین این عوارض طبیعی عبارت‌اند از :
- كوه‌ها؛ كه سیاه‌كوه، نخجیر، سفیدآب، دوازده امام، چخماقیه، عربیه، كافركوه و ... را تشكیل می‌دهد.
- دشت‌ها؛ همواری‌های نسار سیاه‌كوه، سینه شكرآب، سیاه پرده، مسیله، باغوی زاغ‌آب، باغوی شاه‌نشین و سینه كافر كوه معروف‌ترین دشت این حوضچه‌اند.
- ریگ‌ها؛ كه ریگ چاه قرقره، ریگ میش سمت، ریگ علی كرمانی، ریگ طلحه، ریگ بلند و ریگ‌جن است و در شرق پارك قرار دارد و دست‌رسی به آن‌ها بسیار مشكل است و شاید تعداد اندكی از مردم توانسته‌اند آن‌ها را از نزدیك ببینند.
- دق‌ها؛ كه شامل زمین‌های رُسی است و انتهای مسیله را تشكیل می‌دهند. این زمین‌ها پس از تبخیر آب هموار و صاف می‌شود و شكاف‌ها و ترك‌هایی در آن ایجاد می‌شود؛ دق‌های معروف این منطقه عبارت‌اند از :
دق كشكولی، دق پره‌زرد، دق سرخ، دق دم‌ دزدان، دق علی، دق پلویی و دق حج محب علی.
- معادن؛ شامل معدن باریت نره خركو، معدن استرونسیم نخجیر، سرب نخجیر، سرب‌ گدار سبز، سرب شكرآب، سرب چخماقیه و معدن زاج چهل گدار هستند. بهره‌برداری از این معادن مغایر با قوانین و هدف‌های پارك وحوش است. زیرا رفت و آمد كامیون ها، صدای انفجار و مته‌های كوه‌بری آرامش منطقه را به هم می‌زند و موجب تهدید حیات وحش می‌شود.
- چشمه‌‌ها؛ شامل چشمه‌های نسار سیاه‌ كوه، كوه نخجیر، كوه سفیدآب و كوه دوازده امام است و معروف‌ترین آن‌ها چشمه شاهی سیاه ‌كوه است؛ به جز این چشمه، متجاوز از 15 چشمه دیگر نیز شناسایی شده‌اند.
علاوه بر چشمه‌ها، تعداد زیادی چاه در منطقه وجود دارد. بیش‌تر این چاه‌ها نتیجه زحمات دام‌دارانی است كه در این منطقه به دام‌‌داری اشتغال داشتند. آب برخی از چاه‌ها شیرین و یا نسبتاً شیرین است. بر روی برخی از این چاه‌‌ها تلمبه‌های بادی نصب گردیده است.
پوشش گیاهی : ناحیه پارك كویر اگرچه در منطقه‌ خشك و داخل دشت كویر قرار گرفته است، ولی به علت قرق بودن چند ساله از پوششی نسبتاً خوب برخوردار شده است.
این پارك علاوه بر داشتن مجموعه گیاهی بیابانی و نیمه بیابانی در برخی از مناطق آن، جوامع گیاهی خاك‌های شور نیز دارد و در بخش‌های كوهستانی نیز دارای جوامع گیاهی استپی است. به طور كلی گیاهان آن به دو قسمت گرزوفیت‌ها (خشكی پسندها) و هالوفیت‌ها (شورپسندها) تقسیم می‌شوند. مهم‌ترین گیاهان شناخته شده در منطقه عبارت است از : شكر تیغال، شور، اشنان، تاغ، گرگ تیغ، سورا، گز، قیچ، اسپند، گون و اسكنبیل.
حیات وحش : پارك ملی به علت داشتن فضای مناسب زیست، برای بسیاری از وحوش زیست‌گاه مطلوبی به حساب می‌آید. در منطقه‌ پارك در دهه 50-1340 به علت محافظت شدید محیط زیست، جمعیت وحوش افزایش یافت و از سال 1357 تا سال 1362 به علت شكار بی‌رویه، تعداد بسیاری از وحوش تقلیل یافت و می‌رفت كه گونه‌هایی از آن‌ها به كلی منقرض گردد. خوشبختانه در سال‌های اخیر با تلاش مأموران پاسگاه‌های شكاربانی مجدداً برخی از گونه‌های وحش تجدید حیات یافته‌اند.
از مشهورترین جانوران پستان‌دار منطقه می‌توان گورخر را نام برد. این حیوات تحت طبقه‌بندی یكی از پنج گونه‌ گورخر آسیایی قرار دارد و احتمالاً مشهورترین آن‌هاست. این جانور در گذشته به تعداد زیادی در منطقه وجود داشت كه در حال حاضر از بین رفته و یا كوچ كرده‌اند.
دیگر جانوران پستان‌دار پارك عبارت‌اند از : قوچ و میش، كل و بز، یوزپلنگ، قره‌كل، جبیر، آهو (غزال ایرانی)، گربه شنی، كفتار، گرگ، شغال، روباه شنی، روباه معمولی، خرگوش، جوجه تیغی و سمور سنگی.
در پارك ملی به علت وجود كوه‌ها، صحرای خشك، پوشش استپی، دشت‌ها و تالاب‌ها، پرندگان بومی و مهاجر نیز وجود دارند كه مهم‌ترین آن‌ها حواصیل، فلامینگو، غار، اردك و عقاب (از انواع مختلف)، قرقاول، درنا، میش مرغِ‌‌سانان ‌‌(میش مرغ هوبره، بوقلمون وحشی و زنگوله بال) و دیگر پرندگان هستند.