غار جعیتای لبنان کجا و غار علیصدر کجا

طبیعت یگانه کتابی است که کلیه صفحاتش پرمعنی است (گوته)
در این کوتاه سخن سر آن نداریم که این دو غار را به مقایسه درکشیم که هر دو بشر را هدیه‌ای است زیبا و عبرت‌آموز از خلقت پروردگار و از دیدار هر کدام می‌توان لذت برد، تعجب کرد، لختی در خود فرو رفت، از نظم طبیعت و فلسفه هستی به قدر درک خود چیزی آموخت و در تسبیح خالق یکتا آرام زمزمه کرد، بلکه قصد داریم شرحی از مدیریت غار جعیتا برآوریم و آن را با مدیریت خودمان در غار علیصدر و دیگر جاها و بناها مقایسه کنیم تا در این راه مدیران ما صادقانه و منصفانه گوشه‌ای برگیرند و از ضایع‌شدن حقوق مردم بیش از این جلوگیری شود.
جمهوری لبنان پس از جنگ جهانی اول در پی شکست و فروپاشی امپراتوری عثمانی پدید آمد. لبنان ۴/۱۰ هزار کیلومتر مساحت دارد، یعنی حدود ۱۵۰ برابر از ایران کوچک‌تر است. این کشور در سواحل خاوری دریای مدیترانه واقع است و جمعیت پنج میلیونی آن از مسلمانان اعم از سنی و شیعه و مسیحی و کرد و چرکسی و غیره تشکیل شده است.
غار جعیتا در حومه بیروت، پایتخت لبنان قرار دارد و از دو بخش خشک و آبی با دو ورودی جداگانه تشکیل یافته است. این غار در دامنه کوهی پوشیده از درخت در نزدیکی مدیترانه واقع است.
با حدود نیم ساعت راندن در جاده‌ای فرعی و مسیری مارپیچ‌وار در دامنه کوه‌های مشرف به دریا به دره‌ای می‌رسیم که راهمان بن‌بست می‌شود، آنجا غار جعیتا است، با این مشخصات:
۱) در نقطه پایانی جاده تله‌کابینی بازدیدکنندگان را به مقابل ورودی غار خشک می‌رساند.
۲) ورودیه غار برای هر نفر ۱۲ دلا‌ر آمریکا است.
۳) در جایی که بازدیدکنندگان از تله‌کابین پیاده می‌شوند، ایستگاهی ساخته شده است که دارای دستشویی و توالت کافی و بسیار تمیز، فروشگاه‌های فروش اجناس تبلیغاتی و محل نظارت بلیت بازدیدکنندگان است. امتیاز دیگر این ایستگاه در این است که بازدیدکنندگان در مسیری که طراحی شده است، به راحتی به ورودی غار هدایت می‌شوند.
۴) در مدخل غار قفسه‌های فراوانی تعبیه شده است تا مردم دوربین عکاسی و فیلمبرداری خود را قبل از ورود به غار داخل آن امانت بگذارند.
۵) ورود دوربین عکاسی و فیلمبرداری به داخل غار ممنوع است. لمس‌کردن دیواره‌ها و قسمت‌های مختلف و سیگارکشیدن ممنوع است.
۶) از لحظه ورود به غار تا نقطه پایانی معبر کلیه مسیر از بتون دست‌ساز ساخته شده است. عرض مسیر حدود دو متر و در حاشیه نرده فلزی از پرت‌شدن مردم در پرتگاه و خروج مردم از راه به محوطه غار در جاهای هم‌سطح جلوگیری می‌کند.
۷) راه ساخته‌شده جدا از بدنه غار و مانند پل است و تنها با پایه و شفت‌هایی به بدنه غار متصل شده است.
۸) در طول مسیر به فواصل کوتاه، سطل زباله تعبیه شده است.
۹) در طول مسیر در محل‌های مناسب مامورین نظارت غار با لباس متحدالشکل مردم را هدایت می‌کنند.
۱۰) در نقطه‌ای از غار که مسیر وسیع‌تر شده است، تابلویی بزرگ و ویترینی شیشه‌ای که در داخل تکه‌ای برش خورده از استلا‌کمیت دارد، اطلا‌عاتی از غار و رسوبات تشکیل شده به مردم می‌دهد.
۱۱) ضخامت بتون مسیر حدود ۸ سانتی‌متر است و پله‌های راه حدود ۱۴ سانتی‌متر است، به طوری که صعود از آنها خسته‌کننده نیست. پله‌های محدب و مقعر هلا‌لی با لبه فلزی از بتون ساخته شده است.
۱۲) اعماق پنهان پشت رسوبات در ارتفاع یا قعر غار با نورپردازی‌های زیبا آشکار شده و جلوه‌های باشکوهی را به نمایش گذاشته است.
۱۳) طول غار بلند است، اما در مسیر کوتاهی مردم مجاز به ورود هستند.
۱۴) در مسیر مردم تابلوهای متعددی آنان را از سیگارکشیدن و لمس غار برحذر می‌دارد.
۱۵) در خروج از غار صاحبان دوربین‌ها آنها را از قفسه‌ها برمی‌گیرند.
۱۶) مسیر برگشت مردم با لکوموتیوی که شبیه قطارهای شهربازی بچه‌ها است، انجام می‌شود.
۱۷) در محل پایانی لکوموتیو میدان کوچکی است که مجسمه بزرگی از مردی غارنشین در وسط آن تعبیه شده است.
۱۸) از این مسیر به قسمت دوم غار که آبی است، وارد می‌شویم.
۱۹) در غار آبی سه قایق برقی بدون آلودگی برای محیط، بازدیدکنندگان را حدود ۲۰۰ متر داخل غار گردش می‌دهند، در حالی که مسیر آب گویا ۱۲ کیلومتر است.
۲۰) آب غار در خروج از آن وارد کارخانه بسته‌بندی آب آشامیدنی می‌شود و برای فروش آماده می‌شود.
۲۱) هنگام خروج مردم از غار در فروشگاه محل مشخصات علمی غار و عکس‌های آنجا را به صورت کتاب، سی‌دی و غیره خریداری می‌کنند.
۲۲) پیش از رسیدن مردم به توقفگاه خودروها در طول راه در فضای سبزی که با مجسمه‌های سنگی تزئین شده است، استراحت می‌کنند و از قفس پرندگان رنگارنگ و زیبا دیدن می‌کنند.
حال که توصیفی از غار <جعیتا> و شرحی از مدیریت آنجا یافتیم. مروری بر وضعیت غار علیصدر می‌کنیم و مدیریت اجرایی آن را یادآور می‌شویم:
۱) سبب اهمیت موضوع خارج از ترتیب به قهوه‌خانه داخل غار علیصدر اشاره می‌کنیم که به‌طور وحشتناک برای غار مخرب است و به‌قدری این عمل غیرعلمی و غیرعقلا‌نی است که ادامه حیات آن قطعا به وجهه ملی ما در مجامع علمی بین‌المللی لطمه خواهد زد. در این قهوه‌خانه پخت و پز می‌شود که برای غار زیان‌آور است و زباله و فاضلا‌ب و... هم در جای خود تخریب‌کننده خواهد بود.
۲) مسیر طولا‌نی غار علیصدر جاده‌ای است بد و فاقد ایستگاه رفاهی.
۳) ایستگاه پایانی جاده در جوار غار برای چنین مکانی طراحی شده، بلکه بازار مکاره‌ای است که در هر گوشه‌ای از آن کلبه‌ای، اتاقکی و بنایی بی‌هیچ همگنی با یکدیگر ساخته شده است که هر کدام به فعالیت صنفی خاصی مشغول است و به وجهه این مکان طبیعی لطمه می‌زند.
۴) دستشویی و توالت‌ها تکاپوی خیل بازدیدکنندگان را نمی‌دهد، به طوری که مدت زیادی مردم را وامی‌دارد در فضا به آنجا در صف بایستند و از نظر بهداشت بسیار آلوده و کثیف است.
۵) مقابل ورودی غار سالن بسیار بزرگی ساخته شده که در تابستان‌ها با گنجایش جمعیت زیاد فاقد تهویه و خنک‌کننده مناسب است.
۶) مردم آزادند نه‌تنها عکس بگیرند و فیلم‌بردارند که با چاقو یا وسیله‌ای دیگر تکه‌ای از رسوبات را جدا کنند و با خود ببرند.
۷) مردم مجازند که مسیر بسیار طولا‌نی را بپیمایند و در انتها با قایق راه طولا‌نی‌تری را سپری کنند، طوری که زمان ورود و خروج هر نفر شاید حدود یک ساعت و نیم طول می‌کشد که حتما باید این مسیر کوتاه شود تا مدت توقف مردم داخل غار بسیار کم شود.
۸) غذاخوری‌های ایستگاه مجاور غار به لحاظ بهداشت و کیفیت غذا و قیمت نظارت مستمر و پیگیری را طلب می‌کند.
به‌طور قطع کاستی‌ها در این فهرست خلا‌صه نمی‌شود. بدین سبب مدیریت این هدیه خداوندی را وظیفه‌ای است تا مشاوره و همکاری کارشناسان خبره را به مشارکت طلبد تا از کاروان علم و تمدن جهانیان عقب نمانیم.

داریوش شهبازی

منبع : روزنامه اعتماد ملی