چشم انتظار باران حمایت ها

امسال با تدابیر ویژه دولت، چایکاران در فروش محصولات خود با مشکلات کمتری نسبت به سال های گذشته روبه رو بوده اند.
تاکنون دور دوم بهره برداری و برداشت مزارع چای به پایان رسیده و به نظر می رسد در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوایی و با توجه به سطح زیر کشت چای در سال جاری، امسال برداشت از مزارع به چهار دوره نیز برسد.
در این میان، رئیس اتحادیه چایکاران شمال در گفت و گو با خبرنگار آتیه، گفت: در دور اول بهره برداری برگ سبز چای ۶۴ هزار تن برگ سبز چای استحصال شد که به علت بارندگی های مناسب، در دور دوم نیز حدود ۵۰ هزار تن برگ سبز چای برداشت شد البته باید توجه داشت برگ سبز برداشته شده در دور اول نسبت به دور دوم از لطافت بیشتری برخوردار است.
وی افزود: البته برگ سبز دور دوم امسال نسبت به سال گذشته از مرغوبیت بیشتری برخوردار بود چراکه سال گذشته دور دوم برداشت برگ سبز چای با خشکسالی مصادف شده و بهره برداری ضعیف بود.
وی در خصوص پرداخت مطالبات کشاورزان در سال جاری، گفت: تا پایان تیرماه، ۶۴ هزار تن محصول از کشاورزان شامل ۲۷ درصد برگ درجه یک و بقیه درجه دو خریداری شده و قسمت عمده مطالبات کشاورزان نیز پرداخت شده است، اما در عین حال به رغم اینکه قرار شده مطالبات کشاورزان به صورت روزانه پرداخت شود، ولی با گذشت زمان زیادی از بهره برداری دور دوم برگ سبز چای هنوز ریالی به چایکاران پرداخت نشده است.
وی با اشاره به اینکه مجموع تولید برگ سبز چای در دور اول و دوم حدود ۱۱۰ هزار تن است، ادامه داد: در دور اول ۲۷ درصد و در دوم ۹ تا ۱۰ درصد برگ سبز درجه یک برداشت شده است که پایین بودن قیمت تضمینی برگ سبز چای از دلایل کاهش برگ سبز درجه یک در دور دوم بهره برداری است.
هوسمی با یادآوری قیمت تضمینی برگ سبز چای، خاطرنشان کرد: در حالی که طبق مصوبه شورای اقتصاد قیمت تضمینی برگ سبز درجه یک ۳۴۰ تومان و برگ سبز درجه دو ۱۹۸ تومان اعلام شده است، اما با توجه به بالا بودن هزینه ها، افزایش نرخ تورم، بالا بودن هزینه دستمزد کارگران و هزینه های ضروری باغات این قیمت نمی تواند پاسخگوی نیاز کشاورزان باشد.
افزایش بودجه خرید
در حالی که پایین بودن قیمت خرید برگ سبز چای از کشاورزان توسط دولت موجب سهم پایین فروش چای درجه یک به دولت شده است، براساس لایحه ای که از سوی دولت به مجلس ارائه می شود مبلغ خرید برگ سبز چای به میلیارد ریال افزایش می یابد.
بر اساس بند "ز" تبصره سه قانون بودجه سال مبلغ یکصد میلیارد ریال به منظور خرید برگ سبز چای درنظر گرفته شده است که صرفاً جوابگوی خرید حدود هزار تن برگ سبز چای است. ولی از آنجا که پیش بینی می شود با توجه به شرایط مساعد جوی کشاورزان حدود هزار تن برگ سبز چای برداشت کنند، مبلغ مذکور کفاف خرید تضمینی کل برگ سبز چای را ندهد؛ ازاین رو دولت برای جلوگیری از ایجاد مشکل برای کشاورزان لایحه اصلاح بند "ز" تبصره سه قانون بودجه سال را تصویب کرده که بر اساس مفاد این لایحه، مبلغ یکصد میلیارد ریال بابت خرید برگ سبز چای از طرف دولت به میلیارد ریال افزایش می یابد و به این ترتیب احتمال افزایش قیمت خرید تضمینی نیز وجود دارد.
پرداخت پول به کشاورزان با کشاورز کارت
امسال دولت کارت بانک هایی را با عنوان "کشاورز کارت" در اختیار چایکاران قرار داد تا رقم خرید محصول توسط دولت به حساب این کارت ها واریز شود اما به نظر می رسد برخی چایکاران برای دریافت وجه برگ سبز چای خود از طریق کشاورز کارت به دلیل کم سوادی و بی سوادی با مشکلات جزئی روبه رو هستند.
در این رابطه رئیس اتحادیه چایکاران شمال، گفت: استفاده از "کشاورز کارت" بدون زیرساخت های فرهنگی به درد چایکاران نمی خورد.
هوسمی با بیان اینکه استفاده از کشاورزکارت چایکاران را برای دریافت بهای برگ سبز خود دچار مشکل کرده است، افزود: استفاده از این کارت ها که یک پدیده علمی است برای کشاورزانی که بیشتر آنها سواد مناسبی ندارند، یا اصلاً سوادی ندارند اقدام مناسبی نیست و گاهی دیده می شود که از بی سوادی آنها افرادی سوءاستفاده می کنند.
وی با تاکید بر اینکه قبل از اجرای این شیوه برای دریافت برگ سبز باید فرهنگ این کار پیاده می شد، ادامه داد: بیشتر کشاورزان ناچارند برای پرداخت مزد کارگران و هزینه های باغ چای، تمام بهای برگ سبز خود را دریافت کنند، در حالیکه سقف برداشت از این کارت ها روزانه تا ۲۰۰ هزار تومان است که همین امر نیز کشاورزان چایکار را با مشکلاتی روبه رو کرده است.
واردات و انحلال مشکل ساز
مشکل چایکاران تنها به قیمت خرید و پرداخت مطالبات دولتی محدود نمی شود، بلکه در این میان قاچاق چای، نبود فرهنگ سازی برای مصرف داخلی و... دیگر مشکلات چایکاران است.
در این رابطه، رییس اتحادیه چایکاران شمال با تاکید بر اینکه عمده ترین دلیل آشفتگی در صنعت چای واردات و قاچاق است، افزود: اقدامی که برای انحلال حساب نشده سازمان چای انجام دادند نیز از دیگر دلایل نابسامانی های ایجاد شده و در تولید برگ سبز چای خشک در طول سال های گذشته است.
وی احیای سازمان چای را ضروری دانست و تصریح کرد: برای رفع مشکل چایکاران باید سازمان چای با مقررات و ساز و کارش احیا شود چرا که قانون سازمان چای برای اداره چای جامع بود و در هیج جای دنیا منطقه چایکاری بدون سازمان چای وجود ندارد.
پیش از این معاون توسعه بازرگانی داخلی وزارت بازرگانی نیز در این خصوص گفته بود: مشکل چای از زمانی آغاز شد که سازمان چای به طور نادرست و با پیگیری های بعضی از نمایندگان وقت و جوسازی در آن زمان، از وزارت بازرگانی منتزع شد.
محمدصادق مفتح افزود: اشتباه دیگران بود که تولید و بازرگانی چای از هم جدا شد تا وزارت کشاورزی و وزارت بازرگانی به ترتیب هر کدام کار تولید و کار بازرگانی را انجام دهند که با این کار سازمان چای را منفک از هم کرده و تولیت متمرکز آن برداشته و مشکل چای هم شروع شد.
وی تاکید کرد: مشکل چای ریشه در مصوبه اشتباه آن زمان دارد که باعث شده تا یکی از بزرگ ترین منابع درآمد ما آسیب ببینید.
مفتح افزود: دولت حمایت های خود را از محصول چای شروع کرده و مصمم به حمایت از صنعت چای است به گونه ای که آمارهای رو به رشد تولید چای نشان از ساماندهی آن دارد.
تشکیل اتحادیه چایکاران ایرانی
در این میان رئیس هیات مدیره و مدیر عامل سازمان مرکزی تعاون روستایی و معاون وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرد: در راستای حل مشکل چایکاران، اتحادیه چایکاران ایرانی به زودی تشکیل می شود.
محمدعلی شم آبادی در خصوص اهداف ایجاد سازمان تعاون روستایی گفت: دلیل ایجاد این سازمان، ساماندهی، نظارت، هدایت، حسابرسی و کمک به تشکل ها است.
شم آبادی گفت: برای تاسیس اتحادیه چایکاران ۴۱ شرکت تعاونی اعلام آمادگی کرده اند و ما بنا داریم برای محصولات ضروری این تشکل ها را راه اندازی کنیم .
کارخانه های چای در آستانه ورشکستگی
مشکلات تولید چای فقط به چایکاران محدود نمی شود بلکه کارخانه های فرآوری چای نیز با مشکلات عدیده ای مواجه شده اند.
هوسمی در این خصوص به آتیه گفت: با پایان یافتن برداشت چای کارخانه های نیز به سمت تعطیلی پیش می روند. کارخانه های چای سازی به دلیل اینکه تکلیف آنان مشخص نشده و حساب سنواتی آنان باقی است، در بلاتکیفی به سر می برند.
در این میان، مدیر اتحادیه چای سازان شهرستان املش از تعطیلی ۱۸ کارخانه چای خشک شهرستان املش در آغاز دور دوم برداشت برگ سبز چای خبر داد.
محسن پیل بالا خاطرنشان کرد: به کارخانه های تعطیل شده در دور اول بهره برداری تا ۱۵ خرداد ماه فرصت داده شده بود که بدهی خود را پرداخت کنند ولی هیچ یک از آنها نتوانستند در این فرصت بدهی خود به سازمان تعاون روستایی پرداخت کنند، چراکه در این فرصت زمانی کوتاه نمی توانستند بدهی ۶۰ تا ۷۰ میلیون تومانی خود را که در طول یکسال ایجاد شده بود، بپردازند.
وی افزود: با تعطیلی مجدد تعدادی از کارخانه های شهرستان املش، کشاورزان برای تحویل برگ سبز خود با وضعیت اسفباری مواجه شدند و ناچارند برگ سبز خود را به کارخانه های دوردست حمل کنند.
پیل بالا ادامه داد: به دلیل سهمیه بندی بنزین حمل چای به نقاط دوردست برای چای کاران مشکل مضاعفی را ایجاد کرده است و در عین حال برای بسیاری از ماشین های این شهرستان هنوز کارت سوخت صادر نشده است.
مدیر اتحادیه چای سازان شهرستان املش ادامه داد: در حال حاضر حدود ۱۸ کارخانه در این شهرستان فعال هستند که این مقدار در حد نیاز چایکاران نیست و به همین دلیل برخی از کارخانه دارها داخل کارخانه خود شعبات بسیار قرار داده اند.
در شرایطی که کارخانه های چای سازی با مشکلاتی از جمله کمبود نقدینگی و بدهی های هنگفت به دلیل شرایط بازار مواجه هستند، رئیس مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور اعلام کرد که ۱۷۰ کارخانه چای سازی که در گیلان در زمینه فراوری چای فعالیت می کنند، فاقد استاندارد هستند.
محمد ناظمی اردکانی در گفت و گو با خبرنگار آتیه تصریح کرد: تنها چهار واحد تولیدی و بسته بندی چای در استان دارای استاندارد تشویقی هستند.
وی با بیان این که چای محصول عمده و استراتژیک استان گیلان محسوب می شود، معتقد است که در کلیه مراحل تولید این محصول کشاورزی از جمله مراحل کاشت، داشت و برداشت آن تا فرآوری و بسته بندی چای استانداردها رعایت شود.
رئیس مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور درباره علت نداشتن استاندارد اجباری برخی از کالاها در کشور از جمله چای، گفت: تاکنون درخواست و اعلام نیازی از طرف تولیدکنندگان، مصرف کنندگان و سازمان های متولی این کار برای استاندارد اجباری کردن این محصولات نبوده است.
وی با بیان این که بر استاندارد بودن چای های صادراتی و وارداتی کنترل و نظارت می شود، افزود: این درحالی است که کنترل مبادی ورودی کشور برای جلوگیری از ورود چای بدون استاندارد با کمترین هزینه ای انجام می شود اما چای های داخلی کشور که فاقد استاندارد هستند در هر مکانی و در بازارهای محلی به فروش می رسند که نظارت بر توزیع و عرضه نوع این چای ها سخت است.
ناظمی اردکانی با تاکید براین که واردات چای تحت استاندارد اجباری است، تصریح کرد: امروزه در چای های خارجی که وارد کشور شده و بازار ملی ما را هم تحت پوشش قرارداده از اسانس استفاده می شود به همین جهت به دلیل وجود اسانس های مختلف که گاهی قابل شناسایی نیستند، کنترل و نظارت بر چای وارداتی الزاماً صورت می گیرد.
به رغم اقدامات مؤثری که دولت نهم برای کاهش معضلات و مشکلات صنعت چای کشور انجام داده است، اما به نظر می رسد حلقه مفقوده مشکلات یاد شده، همان سازمان چای است. وجود سازمانی که به طور تخصصی به مشکلات بخش چای توجه کند تنها راه خروج از بن بست حل مشکلات چایکاران است.

محمد معدلت

منبع : هفته نامه آتیه