جغرافیای طبیعی و اقلیم استان ، استان گیلان

استان گیلان از استان‌های شمالی كشور است. ناهمواری‌های آن از غرب به شرق شامل: تالش، ماسوله، پشته كوه و رشته كوه البرز است كه از سه بخش غربی، مركزی و شرقی تشكیل شده است. البرز غربی مانند حصاری استان گیلان را در بر گرفته است و بلندترین قله‌آن فك یا دلفك (آشیانه‌عقاب) نام دارد. جلگه‌های استان گیلان در میان دریا و كوهستان، تا ارتفاع یكصد متری سطح دریا، گسترده‌اند. مساحت این جلگه‌ها به بیش از پنج هزار كیلومترمربع (نزدیك به یك سوم زمین‌های استان) می‌رسد. این زمین‌ها به سه قسمت عمده‌ تالش، گیلان غربی و گیلان شرقی تقسیم می‌شوند.
اقلیم سرزمین گیلان به آب و هوای معتدل خزری معروف است. كوهستان تالش با جهت شمالی،‌ جنوبی و كوهستان البرز با امتداد غربی - شرقی،‌ مانند سدی از عبور بخار آب دریای مازندران و بادهای مرطوب شمال غربی به داخل ایران جلوگیری می‌كند و به علت ارتفاع زیاد، موجب بارندگی‌های فراوان در استان گیلان می‌شود. تبخیر فراوان دریای مازندران ضمن افزایش رطوبت هوا (به ویژه در ماه‌های گرم سال تا 93 درصد)، به تعدیل دمای هوا در تابستان و كاهش آن در زمستان، به ویژه در نواحی جلگه‌ای نزدیك به دریا، می‌انجامد. از این رو، یخ‌بندان زمستانی در نزدیكی كناره‌های دریا بسیار كم گزارش شده است. براساس گزارش ایستگاه‌های هواشناسی استان متوسط حداقل مطلق دمای رشت 6/3 و متوسط حداكثر مطلق آن 29/8 درجه سانتی‌گراد، متوسط حداقل مطلق دمای آستارا 7/3 و متوسط حداكثر مطلق دمای آن 25/4 و متوسط حداقل مطلق دمای بندر انزلی 9/8 و متوسط حداكثر مطلق دمای آن 23/7 و متوسط حداقل مطلق دمای منجیل 7/2 و متوسط حداكثر مطلق دمای آن 31/1 درجه سانتی‌گراد گزارش شده است. میزان بارندگی در استان گیلان به بادهای مرطوبی بستگی دارد كه در زمستان از شمال غرب، در بهار از شرق و در تابستان و پاییز از غرب می‌وزند. این بادها، هوای مرطوب دریا را به سوی جلگه گیلان می‌رانند. این توده‌های هوایی بر اثر برخورد با توده‌های هوای مرطوبی كه از سوی دریای مدیترانه به سوی فضای دریای مازندران می‌آیند، موجب بارندگی‌های فراوان و طولانی می‌شوند. بادهای استان گیلان، هر یك تأثیری ویژه بر طبیعت منطقه می‌گذارند كه مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
باد بیرون‌وا، باد خزری، باد سَرتُوك، باد دشنه‌وا، باد گیله‌وا، باد گرمش (گرمیش)، باد منجیل، خشك دشنه‌وا، كنار گیله‌وا، بیرون گیله‌وا، آفتاب بوشه، سیاه‌وا، كویتم‌وا و باد سَمام.