دانشمندان ایرانی دوران باستان

شامل ایرانیان مهندس ، ستاره شناس ، شیمیدان ، ریاضیدان ، فیزیکدان ، صنعتگر ، پزشک ، جغرافیدان ، فیلسوف ، طبیعی دان ، مخترع ، مکتشف و نظریه پرداز
● قبل از حمله اعراب و دوره اسلامی :
ـ اسکیلاس- دوره هخامنشی (زمان حکومت داریوش از سال ۴۸۶- ۵۲۱ ق.م.) دریا نورد و مکتشف و مهندس سازنده قنات
ـ ستاسپ- دوره هخامنشی ( زمان حکومت خشایار شاه ۲۴۶۶-۴۸۶ ق.م.) دریا نورد و مکتشف
بوبراندا-دوره هخامنشی (زمان خشایار شاه)
ـ مهندس آرتاخه-دوره هخامنشی (زمان خشایار شاه) مهندس و سازنده کانال آتوس
ـ استانس- دوره هخامنشی شیمیدان و استاد دموکریتوس
ـ برازه- دوره ساسانی (زمان فرمانروائی اردشیر( ۲۴۱-۲۲۶ م) مهندس و احیا کننده شهر فیروز آباد
ـ برانوش- دوره ساسانی- سازنده شادروان شوشتر
ـ فرغان- دوره ساسانی- سازنده تاق کسرا
ـ جهن برزین- دوره ساسانی - سازنده تخت (تاقدیس)
ـ شیده- دوره ساسانی - سازنده کاخ خورنق
ـ ابولؤلؤ(فیروز) - قاتل عمربن خطاب (خلیفه اعراب و متجاوز به ایران) - هنرمند ، صنعت کار و سازنده آسیاهای بادی
● بعد از حمله اعراب و دوره اسلامی :
ـ روزبه- دوره خلافت عمربن خطاب - طراح شهرهای بصره و کوفه
ـ یعغوب بن طارق- (مرگ در ۷۹۶ م / ۱۸۰ ه )احتمالا از نژاد ایرانی ستاره شناس
ـ نوبخت - ( مرگ ۷۷۰۷۷۶ م / ۱۷۱-۱۷۰ ه) ستاره شناس و مهندس ایرانی که تحت سر پرستی خالد بن برمک که وی نیز ایرانی بود طرح بغداد را انجام داد
ـ ماشاءالله (مناسه) - ( مرگ در ۸۱۵ یا ۸۲۰ م ) یهودی ایرانی الاصلی که در پروژه شهر بغداد با نوبخت همکاری میکرد
ـ ابوسهل فضل بن نوبخت - ( مرگ در ۸۱۶-۸۱۵ م / ۲۰۱-۲۰۰ ه)از خاندان نوبختی ستاره شناس و کتابدار هارون الرشید
ـ ابو موسی جابرین حیان - در ۱۶۰ هجری قمری در کوفه بر آمد - اهل توس ، شیمیدان و کانی شناس و ستاره شناس
ـ بنو موسی ( محمد ، احمد و حسن ) - سده سوم هجری - خراسانی الاصل ، مهندس مکانیک ، هندسه دان ، و ریاضی دان
ـ ابو سعید ضریر جرجانی (گرگانی ) مرگ در ( ۸۴۶-۹۴۵ م /۲۳۲-۲۳۱ ه) ستاره شناس و ریاضی دان
سهل طبری - در اوایل سده نهم میلادی ( سده سوم هجری ) بر آمد - اهل طبرستان ( تبرستان ) ستاره شناس وپزشک
ـ احمدبن محمد نهاوندی ( مرگ در ۸۳۵ تا ۸۴۵ م / ۲۲۱ تا ۲۳۱ ه) - در جندی شاپور بر آمد - ستاره شناس م مؤلف زیج
ـ یحیی بن ابی منصور ( مرگ در ۸۳۱ م / ۲۱۶ ه ) از نژاد ایرانی که در بغداد بر آمد ستاره شناس و مؤلف زیج، نوه اش هارون بن علی هم ستاره شناس و مؤلف زیج بود
ـ خالد بن عبدالملک مرورودی - اهل مرورود در خراسان بزرگ - در زمان مامون خلیفه عباسی بر آمد - ستاره شناس بود و پسرش محمد و نوه اش عمر هم منجم بودند
ـ ابوالعباس احمد بن محمد بن کثیر فرغانی - اهل فرغانه در ماوراء النهر (ورا رود ).در زمان مامون برآمد - ستاره شناس و نظریه پرداز نجومی
ـ عمربن فرخان طبری - ( مرگ در ۸۱۵ م / ۲۰۰ ه) از مردم طبرستان - ستاره شناس و معمار
محمد بن عمربن فرخان طبری - پسر شخص بالا درآغاز سده نهم میلادی ( سده سوم هجری ) بر آمد . ستاره شناس و مؤلف نجوم
ـ ابو معشر جعفر بن محمد بن عمر بلخی - ( ۲۷۲ - ۱۷۲ ه ) ( ۸۸۶- ۷۸۶ م ) اهل بلخ در خراسان بزرگ - ستاره شناس و نظریه پرداز در نجوم .
ـ سهل بن بشر ( یا سهل بن حبیب بن هانی ) - در نیمه اول سده نهم میلادی ( سده سوم هجری ) در خراسان بر آمد . ستاره شناس و منجم
ـ علی بن سهل بن طبری- ( سده نهم میلادی / سده سوم هجری ) مؤلف فردوس الحکمه در طب و هوا شناسی ، نجوم
ـ محمد بن عیسی ماهانی ( مرگ در ۸۷۴ تا ۸۸۴ میلادی / ۲۶۱ تا ۲۷۱ ه ) اهل ماهان کرمان ، ریاضی دان و ستاره شناس و مهندس .معادله درجه سوم موسوم به معادله ماهانی از اوست
ـ فضل بن حاتم نیریزی -( مرگ در ۹۲۲ م / ۳۱۰ ه ) ریاضی دان ، هندسه دان و ستاره شناس
ـ ابوبکر حسن بن خصیب - در اواخر سده نهم میلادی ( سوم هجری ) بر آمد . ستاره شناس از نژاد ایرانی بود
ـ ابوبکر زکریای رازی - ( مرگ در ۹۲۴- ۹۲۳ م / ۳۱۲ - ۳۱۱ ه ) فیزیک دان ، شیمی دان و پزشک و مهندس و فیلسوف - کاشف الکل
ـ احمد بن داوود دینوری ( ۲۱۰ / ۲۰۰ تا ۲۸۲ ه ۸۲۵ - ۸۱۵ تا ۸۹۵ م ) در دینور اصفهان بر آمد . ستاره شناس ، مورخ ، ریاضی دان ، گیاه شناس و لغت نویس
ـ ابو نصر محمد فارابی .(۳۴۰/۳۳۹- ۲۵۸/۲۵۷ ه۵۱/۹۵۰-۷۱/۸۷۰ م) زاده فاراب ترکستان -فیزیکدان،موسیقی شناس،فیلسوف ایرانی
ـ احمدبن سهل بلخی(۹۳۴م/۳۲۳ه) زاده شاستیان بلخ ،ریاضیدان وجغرافی دان
ـ مطهر بن طاهرمقدسی-(۳۵۶ه ۹۶۶م) دربست سیستان برآمد- دایره المعارف نویس وبازگوکننده اعداد بزرگ هندی
ـ یقبوب بن محمد رازی-که ابن ندیم وی رااز مهندسان و محاسبان دانسته است
ـ استخری(اصطخری)- وی را نیزابن ندیم از محاسبان ومهندسان بشمار آورده است
ـ محمد بن لره- اهل اصفهان بوده ودر فهرست ابن ندیم در زمره مهندسان و محاسبان بشمار آورده شده است
ـ محمد بن احمد کاتب خوارزمی- از دایره المعارف نویسان سده چهارم هجری است.کاتب مفاتیح العلوم وی شامل مباحثی در حساب،هندسه،نجوم،موسیقی،مکانیک و شیمی
ـ اخوان الصفا- گروه از مهندسان و دانشمندان و فیلسوفان که در سده دهم میلادی( سده چهارم هجری) بر آمدند. بعضی از اعضای این گروه مخفی مثل ابو سلیمان محمد بن بشیر بستی مقدسی، ابو الحسین علی بن هارون زنجانی و محمد بن احمد نهرجوری ایرانی بوده اند آنان دایره المعارفی شامل کلیه شعب معرفت پدید آوردند
ـ ابو جعفر خازن-زاده خراسان( مرگ در ۳۵۰/۳۶۰/ه۹۶۱/ ۹۷۱ م) ریاضی دان و ستاره شناس
ـ ابو الفتح اصفهانی- ریاضیدان سده چهارم هجری
ـ ابو سهل ویجی بن رستم کوهی-(سده چهارم هجری) اهل طبرستان ، ریاضی دان،مهندس، ستاره شناس. وی رهبر ستاره شناسان در رصد خانه ای بود که شرف الدوله دیلمی ساخته بود
ـ ابو سعید احمد سنجری- (۴۱۵-۳۴۰ه)(۱۰۲۴-۹۵۱م) ریاضی دان
عبدالرحمن بن عمر صوفی رازی،زاده ری(۳۷۶-۲۹۱ه)(۹۸۶-۹۰۳م) ستاره شناس
ـ ابو نصر محمد بن عبدالله(کلو اذانی)- از دودمان اردشیر بابک کلواذانی(تولدش پیش از سال سیصد هجری) از جمله ریاضی دانان
ـ ابو حامد احمد بن محمد صاغانی-(مرگ در ۳۸۰ه ۹۹۰ م) از مردم صاغان مرو ، ریاضیدان- ستاره شناس، مخترع و سازنده اسطرلاب و دیگر ابزارهای نجومی
ـ ابو الرضا عباس بوزجانی- ( ۳۸۸/۳۸۷-۳۲۹ه)(۹۹۸/۹۹۷-۹۴۰م) زاده بوزجان در حوالی نیشابور ، ریاضیدان، هندسه دان، مهندس، ستاره شناس و نظری پرداز در نجوم
ـ ابو منصور موفق-(سده چهارم هجری) شیمی دان و دانشمند و علم مواد
ـ ابو نصر اسمعیل بن حماد جوهری-(مرگ در ۳۹۳ه ۱۰۰۲م) زاده فاراب و مقیم نیشابور. لغت نویس و مبتکراندیشه های پرواز
ـ فارابی،ابو نصر(مرگ در ۳۴۰/۳۳۹ هجری یا ۹۵۱/۹۵۰م) دانشمند و فیلسوف ، در طبقه بندی علوم و در تبیین قوانین صوت و در تعریف دانش ها نقش عمده ای داشت
ـ ابوریحان محود بن احمد بیرونی- ( ۴۴۰-۳۶۳ هجری)(۱۰۴۸-۹۷۳ م) ایرانی نژاد زاده خوارزم، ریاضیدان،زمین شناس، جغرافی دان،جهانگرد، فیلسوف،و نظریه پرداز در علوم طبیعی ودانشمند علوم تجربی
ـ ابو علی حسین بن عبدلله بن سینا- (۴۲۷-۳۷۰ هجری)(۱۰۳۷-۹۸۰ م) زاده افشنه در بخارا که در همدان درگذشت. ریاضیدان،زمین شناس،فیزیکدان،پزشک، فیلسوف
ـ ابوبکر محمدبن حسن حاسب کرجی-( مرگ در ۴۲۱/۴۲۰ هجری ۱۰۳۰/۱۰۲۹ م) ریاضیدان ایرانی صاحب کتاب نسوی نامه
ـ عمر بن ابراهیم خیامی (عمر خیام)(۵۱۷/۵۱۶-۴۴۰/۴۳۰هجری)(۱۱۲۴/۱۱۲۳-۱۰۴۸/۱۰۳۸ میلادی) زاده نیشابور ،ریاضیدان،ستاره شناس،شاعر و فیلسوف
ـ عبدالرحمن خازنی-فیزیک دان و مخترع برآمده در خراسان بزرگ در ابتدای سده ششم هجری
ـ ابوبکر علی بن محمد خراسانی - شیمیدان ایرانی که بقول ابن ندیم و بگفته کیمیاگران به کیمیا دست یافت
ـ بدیع اسطرلابی(مرگ در بغداد در ۱۱۴۰/۱۱۳۹ م) اهل اصفهان- ستاره شناس و سازنده اسطرلاب
ـ محمد بن احمد خرقی-(مرگ در مرو در ۱۱۳۹/۱۱۳۸م) ستاره شناس، جغرافی دان ایرانی که نظریه ای در باب چگونگی حرکت ستارگان نیز ارائه داده است
ـ موید الدین طغرانی(مرگ در ۱۱۱۲/۱۱۱۱م) زاده اصفهان - شاعر و شیمیدان ایرانی
ـ عبدالملک بن محمد شیرازی- ریاضیدان و ستاره شناسی که در نیمه دوم سده دوازدهم میلادی(ششم هجری) برآمد
ـ محمد بن ابوبکر فارسی-ریاضیدان و ستاره شناس ایرانی نیمه دوم سده سیزدهم میلادی(هفتم هجری)
ـ المظفر-(سده ششم هجری) اهل توس ،مخترع گونه ای از اسطرلاب خطی
ـ نصرالدین طوسی-( ۶۷۲-۵۹۸ هجری) اهل توس ، ریاضیدان، ستاره شناس،دانشمند علم مواد
ـ قطب الدین شیرازی-(۱۲۳۶-۱۳۱۱م)-ریاضیدان،ستاره شناس، نور شناس، پزشک، فیلسوف ایرانی
ـ محمد ابن اشرف شمس قندی- ریاضیدان و ستاره شناس سده سیزدهم میلادی (هفتم هجری)
ـ شمس الدین محمد بن ایوب دینسری-(سده هفتم هجری)- دایره المعارف نویس و نگارنده کتاب نوادر التبا در لتحفه البهادر که شامل مباحثی از علوم طبیعی است
ـ غیاث الدین جمشید محمد طبیب ( الکاشی) - (۷۹۰-۸۳۲ هجری قمری) از مردم کاشان، ریاضیدان و محاسب
ـ محمد حافظ اصفهانی (نتیجه الدوله) سده دهم هجری ، مولف رساله هایی در انواع دستگاههای مکانیکی
ـ حسین معمار-معمار بقعه هارون در سال ۹۱۸هجری
ـ بهاالدین عاملی-(۱۰۳۱-۹۵۳هجری) ریاضیدان، معمار، فیلسوف
ـ احمد معماری لاهوری و برادرش استاد حمید لاهوری- سده یازدهم هجری معماران ایرانی سازنده تاج محل در هندوستان

ارسال شده توسط عظیمی

منبع : شبکه فیزیکی هوپا