بوئنا ویستا سوسیال کلوب - BUENA VISTA SOCIAL CLUB

سال تولید : ۱۹۹۹
کشور تولیدکننده : آلمان
محصول : اولریک فلسبرگ، رُزا بوش و ویم وندرس
کارگردان : وندرس
فیلمنامه‌نویس : وندرس
فیلمبردار : یورگ ویدمر، روبی مولر و لیزا رینتسلر
هنرپیشگان : رای کودر، کومپای سگوندو، الیادس اوچوئا، ابراهیم فرر، اومارا پورتوندو، روبن گونسالس و اورلاندو لوپس
نوع فیلم : رنگی، ۱۰۱ دقیقه، مستند


رای‌ کودر، نوازنده گیتار و آهنگ‌ساز و ویم وندرس، دو دهه‌ای است هم‌کاری دارند؛ هم‌کاری آنان از وقتی آغاز شد که آهنگ‌ساز بااستعداد آمریکائی، موسیقی متن پاریس، تکزاس (۱۹۸۴) را برای وندرس ساخت. موقع کار بر روی پایان خشونت (وندرس، ۱۹۹۷)، کودر با شور و اشتیاق از سفر خود به کوبا و از قطعاتی که با نوازنده‌های پیر کوبائی ـ که به‌دست فراموشی سپرده شده‌اند ـ ضبط کرده، صحبت به میان می‌آورد. سس در سال ۱۹۹۶ صفحهٔ ̎بوئنا ویستا سوسیال کلوب̎ به بازار آمد و با استقبال زیادی در دنیا روبه‌رو شد. میلیون‌ها نسخه فروش کرد و جایزهٔ گرامی و غیره را برد. در آغاز ۱۹۹۸، کودر دوباره به کوبا رفت تا آلبومی با ابراهیم فرر ـ و باز به اتفاق تمامی نوازنده‌های آلبوم ̎بوئنا ویستا سوسیال کلوب̎ که در کوبا به ̎سوپر پدربزرگ‌ها̎ معروفند ـ ضبط کند. این‌بار وندرس با یک گروه فنی کوچک کودر را هم‌راهی کرد و از هنرنمائی‌ها و قطعه‌نوازی‌هایشان در داخل و خارج از استودیوی ضبط، فیلم گرفت و زندگیشان را در هاوانا مورد بررسی قرار داد. فیلم‌برداری در سال بعد نیز ادامه یافت و ماجراهایشان در آمستردام و کنسرت موفقشان در سالن معروف ̎کارنگی هال̎ نیز بر روی فیلم ضبط شد.
● سندی از یک سنت هنریِ شورانگیز پشت درهای بسته. وندرس زندگی و گذشتهٔ قهرمانان پا به سن گذاشته‌اش را از موسیقی غنی آنان جدا نمی‌کند. تک‌تک آنان از نحوهٔ ورود به این عرصه و خاطراتشان از آن روزهای خوش سخن می‌گویند و بعد قسمت‌هائی از هنرنمائی فردی آنان در اجرای تاریخی و استثنائی آلبوم‌های بوئنا ویستا سوسیال کلوب (ابتدا در آمستردام و سپس در کارنگی هال نیویورک) را می‌بینیم. محیط شکل‌گیری و نشو و نمای این استعدادها با خود خلاقیت هنری، پیوند می‌خورد. ارزش‌های فردی در هارمونی جمعی متبلور می‌شوند. بوئنا ویستا سوسیال کلوب به شکار شخصیت‌هائی جالب می‌پردازد. موسیقی‌دانان کوبائی افسانه‌ای و اینک تقریباً فراموش شده‌ای که در نهایت حیرت هنگام بازگشت به صحنه اصلاً معذب یا بیگانه جلوه نمی‌کنند. وندرس به‌درستی فیلم را به آنان، خوش‌مشربیشان و نغمه‌هایشان می‌سپارد. ابراهیم فرر با صدای روح‌نوازش، اومارا پورتوندو تنها زن گروه و ̎ادیت پیاف کوبا̎، روبن گونسالس، پیانیست حیرت‌انگیز... صدای درخشان ضبط شدهٔ فیلم (که با ویدئو گرفته شده است ـ مدرک سازش وندرس با رسانهٔ مقتدر روز)، می‌گذارد تا در شور و لطفِ گیرای این نواهای احیاشده غرق شویم. وقتی مثلاً فرر و پورتوندو در استودیوی ضبط صدا، ترانهٔ عاشقانهٔ دونفره‌ای را اجرا می‌کنند، گوئی گذشته و حال، احساس درونی و مهارت هنرمند، بی‌هیچ تحمیل و اضافه‌ای، پیش چشم‌های ما در هم می‌آمیزند. فیلم مدیون کودر یار قدیمی وندرس و جست‌وجوی آگاهانهٔ او به دنبال نواهای تازه و مکاشفه‌برانگیز است. او نقش راوی را هم دارد و ضمن هم‌دلی و هم‌راهی گام به گام با این حرفه‌ای‌های جان‌سخت، از بخت بلند و عجیب خویش در یافتن و گرد آوردن این گروه هنوز زنده‌دل در شگفت است. برای کنجکاوی دربارهٔ نظر وندرس دربارهٔ کوبائی که وقف آرمان‌ها شد و آمریکائی که رویای دیرین او بود، باید به تصاویر کنایه‌آمیز و هوشمندانه‌ای که او در اواخر فیلم از هاوانا نشان می‌دهد ـ اتومبیل‌هائی که گوئی از گذرگاه زمان عبور نکرده‌اند و امواجی که خیابان‌هایش را می‌نوازند ـ و مؤخره‌ای که کوبائی‌ها را در حال گردش در نیویورک نشان می‌دهد، رجوع کرد. فاصله‌های ایدئولوژیک غبار می‌گیرند، ولی هنر جلایش را حفظ می‌کند.