دانتون - Danton

سال تولید : ۱۹۸۲
کشور تولیدکننده : لهستان و فرانسه
محصول : مارگارت منه‌ژوز و باربارا پتس - سلسیتسکا
کارگردان : آندری وایدا.
فیلمنامه‌نویس : ژان کلود کاری‌یر، برمبنای نمایش‌نامه ماجرای دانتون نوشته استانیسلاوا پرسیبیشِفسکا.
فیلمبردار : ایگور لوتر.
آهنگساز(موسیقی متن) : ژان پرودرومیده.
هنرپیشگان : ژرار دوپاردیو، وویچک پشونیاک، آن آلوارو، رولان بلانش، پاتریش شرو، امانوئل دوبوِر، کریشتف گلوبیش، رانلد گاتمن، ژرار هاردی و آلن ماس.
نوع فیلم : رنگی، ۱۳۶ دقیقه.


نوامبر سال 1793. «ژرژ دانتون» (دوپاردیو)، عضو کمیته امنیت عمومی و یکی از بنیان‌گذاران حکومت «ترور»، همراه دوستش، «ماکسیمیلیان دو روبسپیر» (پشونیاک)، پس از تبعیدی کوتاه و خودخواسته به پاریس قحطی‌زده باز می‌گردد. او که دیگر از خون‌ریزی خسته شده، پیشنهاد مذاکره با دشمنان برون‌مرزی فرانسه را برای دست‌یابی به صلح می‌دهد، و برای ایجاد دوباره فضای بردباری و تساهل در درون مرزهای کشورش تلاش می‌کند. این بحث باعث نگرانی دیگر اعضای کمیته، به رهبری «روبسپیر»، می‌شود که خواستار پیروزی مطلق فرانسه و حکومت انقلابی‌اش هستند. با وجود آنکه «روبسپیر» امیدوار است «دانتون» و هوادارانش را به پیروی از اصولی که روزی آنان را متحد می‌کرد، بازگرداند، ولی با توقیف روزنامه «کامی دمولن» (شرو) - از همپیمانان «دانتون» - توسط رئیس منفور پلیس مخفی، «هرون» (ماس)، موافقت می‌کند. در عوض، «دانتون» هم برای دستگیری «هرون» تلاش می‌کند، و دیدارش با «روبسپیر» - که با مستی «دانتون» همراه است - تنها تفاوت‌های انکارناپذیر این دو مرد را ثابت می‌کند. «روبسپیر» که موفق نشده همدلی «دمولن» را جلب کند و زمزمه‌هائی درباره توطئه «دانتون» (که در واقع کار دیگر اعضای کمیته است) روی او تأثیر گذاشته، با دستگیری «دانتون» و یارانش موافقت می‌کند. «دانتون» که ابتدا به قدرت سخنوری و هم‌پیمانان سیاسی‌اش در کنگره - که بر کار کمیته نظارت می‌کند - دل‌خوشی است، متوجه می‌شود که به او اجازه حرف زدن در کنگره را نمی‌دهند، جریان محاکمه ثبت نمی‌شود، و خبرنگارها هم حق حضور در آن را نخواهند داشت. «دانتون» و یارانش که حتی ار فرار خواندن شهود به دادگاه هم محروم شده‌اند، به‌عنوان اعتراض آنجا را ترک می‌کنند و غیابی محکوم می‌شوند. در حالی که سر بریده «دانتون» را به مردم نشان می‌دهند، «روبسپیر» ناامیدانه این پیشنهاد را که خود را حاکم‌تام‌الاختیار فرانسه را اعلام کند، رد می‌کند.
* دانتون شخصیت تاریخی دراماتیکی است متعلق به یک مقطع تاریخی بسیار دراماتیک یعنی انقلاب فرانسه. ایده‌آلیستی در جبهه انقلابیون قاطع و خشونت‌گرا که می‌خواهد آنان را به ملایمت دعوت کند: «مردی در وسط» که وایدا به‌عنوان شخصیت اصلی فیلم خود برمی‌گزیند. انتخابی که تماشاگر را به یافتن شباهت‌هائی میان تفسیر وایدا از جناح‌های سیاسی دوره انقلاب فرانسه و جناح‌های درونی جنبش هم‌بستگی لهستان، وطن او و موضوع اکثر فیلم‌هایش، فرا می‌خواند. دانتون شرح دقیق و موثقی از حوادث سال‌های 1793 و 1794 نیست و در واقع در زمان نمایش، اعتراض تعدادی از منتقدان و مورخان را برانگیخت ولی در القای شور آتشین و ناسازگاری‌های توفانی ملازم یک انقلاب، موفق است و به فرآیند پیچیده رقابت و حذف می‌پردازد که هر انقلابی خواه‌ناخواه دربردارد. در نتیجه، فیلم به‌رغم لباس (کار ایوون ساسنو دو نسله) و دکور (کار آلن استارسکی و ژیل واسته) و بازسازی چشم‌گیر پاریس قرن هجدهم، طنینی معاصر دارد. «دانتون» و «روبسپیر» هم‌فکرانی هستند که در طول زمان راه‌های‌شان جدا می‌شود. دوپاردیوی فرانسوی به فوران احساسات «دانتون» جلوه‌ای ملموس می‌بخشد و پشونیاکِ لهستانی «روبسپیر» را اصول‌گرائی خود محور می‌نمایاند. دوئل عقاید و انگیزه‌ها میان این دو، تماشاگر را درگیر می‌کند و جمله‌ها، مثل اعترافاتی قلبی به‌نظر می‌رسند، نه خطابه‌هائی سرد و بی‌روح.