چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
مجله ویستا
اژدههای خفته
طرحهای برق خصوصی ایران سالی به هم آمیخته را پشتسر گذاشت. از یك سو نخستین قراردادمهندسی، تداركات و ساختمان (EPC) برای نخستین نیروگاه مستقل (IPP) در »رودشور« و یكقرارداد تبدیل انرژی (ECA) برای واحدی دیگر در جنوب اصفهان امضاء شد. از سوی دیگر نخستینمناقصه پیشنهادی شركت دولتی توانیر برای یك طرح نیروگاه مستقل كه بر پایه ساخت ـ تملك ـبهرهبرداری (BOO) ایجاد میشد، پس از خودداری مناقصهدهندگان بالقوه به حال تعلیق درآمد.برنامه فروش اموال و تاسیسات نیز پس از آنكه شركت هایی معدود برای خرید نیروگاه خویدرخواست دادند، معلق ماند و با دردسر روبرو شد. شایسته است كه مشكلات از ریشه ملاحظه شود. منابعی در صنعت برق میگویندچارچوب قانونی مربوط به مالكیت پروژه در ایران به اندازه كافی محكم نیست. نبوداعتماد در زمینه بازپرداخت در درازمدت نیز وجود دارد و محیط سرمایهگذاری ایرانیاز نظر بسیاری شركتهای خارجی ریسكی است.
هر یك از این مسایل در شكست طرحهای BOO زنجان ۱ و ۲، فروش نیروگاه خویو گسست مذاكرات مربوط به »پرهسر« نخستین IPP ایران منعكس است.
داستان پرهسر به امتحانش میارزد. یك قرارداد ECA (تبدیل انرژی) در تابستان۲۰۰۱ بین شركت توسعه برق ایران (IPDC) وابسته به توانیر و »شركت برق پرهسر«ـ متشكل از دیلینجر اشتال (DSD) آلمان، سوندل، ایتالیا و »مپناـ بینالملل«ـ منعقد شد.
نهایی شدن طرح تامین مالی برای تابستان ۲۰۰۲ برنامهریزی شد اما به دلیل مشكلاتمربوط به تضمین پرداخت ـ كه در قانون جلب و حمایت سرمایهگذاری خارجی FIPPAمورد نظر قرار نگرفته بود ـ با تاخیر روبه رو گشت.
در دوران این بحثهای طولانی بود كه بازار بینالمللی توسعه در نتیجه سقوطكمپانی Enron دچار تجزیه شد. توسعهگران بینالمللی به بازارهای اصلی خود دراروپا و ایالات متحده بازگشتند. سپس »سوندل« خریداری شد. »ادیسون« مالك جدیدآن با شركت پیشین یكپارچه شد و تصمیم گرفت از مشاركت ۵۰ درصدی خود در»پرهسر« بیرون بیاید. منابع پروژه میگویند بزودی شریكی جدید تمام سهام»سوندل« را به خود اختصاص خواهد داد اما زمان ارزشمند و اعتماد از بین رفته است.
●درسهای سخت
درسها سهمگین اما مهم است ـ اما همچنان مشخص نیست كه مفهوم شده باشد.مسایل یك سال پیش همچنان مشهود است. وقتی نیروگاه خوی به معرض فروشگذاشته شد، توانیر استقبالی گسترده را پیشبینی كرد. اما تنها دو شركت درخواستنامه را تكمیل كردند و توانیر آن را به نشانه ریسك سیاسی ناشی از هراسهای جنگعراق تعبیر كرد.
در ماه سپتامبر برنامه توسعه BOO به نقاط بحرانی یعنی به زمانی رسید كه هیچپیشنهاد مناقصهای را توانیر برای نیروگاههای زنجان ۱ و ۲ دریافت نكرد. ریشهمساله در مستندات است. اگر چه این دو نیروگاه بر پایه BOO به مناقصه گذاشتهشدند اما پیشنهاد دهندگان احتمالی متن را مبهم و بیشتر شبیه مدل BOT (ساخت،بهرهبرداری، انتقال) دانستند. همچنین چالشهای بالقوه قانونی در زمینه مالكیتخارجی وجود داشت كه قانون FIPPA (جلب حمایت سرمایهگذاری خارجی) آن را در برنگرفته بود اما دولت همچنان در تلاش هموارسازی است. انتظار میرود در پایان ماهفوریه (۲۰۰۴) مناقصه جدیدی برای این دو نیروگاه اعلام شود. اما خبرهای خوبی هم به گوش میرسد. كار روی طرح BOT جنوب اصفهان شروعشده و »رود شور« نیز در آستانه آغاز است. یك قرارداد ECA برای طرح جنوباصفهان اوایل تابستان امضا شد و كار تاكنون ۲۰ درصد پیشرفت داشته است. گروهپروژه به سرپرستی مپنا بینالملل و شامل ایهاگ Ihag آلمان است. اگر چه كار بهخوبی در جریان است اما كمپانیها هنوز به نهایی كردن بخش مالی نرسیدهاند.
یك طرح BOT دیگر در شیروان بین »شركت توسعه برق ایران«، مپنا و شركتژاپنی »سومیتومو« در جریان است كه هنوز در مرحله ECA (توافق تبدیل انرژی)بوده و مذاكرات معطوف ساختار تضمین پرداخت شده است.
اما خبر بزرگ ماههای اخیر امضا قرارداد ECA برای نیروگاه »رودشور« است كه بهشیوه BOT ساخته خواهد شد. شركت »یونیت اینترنشنال« كه در بلژیك به ثبترسیده و مقر آن در تركیه است كارهای EPC (مهندسی، تداركات، ساختمان) را انجامداده بخش عمده تامین مالی را بر عهده میگیرد. شركت »آرین ماهتاب گستر« شریكمحلی آن پروژه را به پیش میبرد. این شركت توسط مقامات پیشین وزارت صنایع ووزارت نیرو برای بهرهبرداری از آزادسازی در مقیاس خصوصی تاسیس گشته است. منابع صنعت میگویند این نخستین كار بزرگ »یونیت« در ایران است و موفقیت آندر كسب قرارداد، نشانه علاقه اندك سازندگان بزرگتر است. ظرفیت نهایی نیروگاه۲۰۰۰ مگاوات طی ۳ مرحله است. توربین نیروگاه توسط »زیمنس« عرضه میشود كههزینه آن عمدتٹ از طریق خطهای اعتباری آلمان و بلژیك تامین میگردد.
پیاده سازی و ترویج مفهوم آزادسازی در بخش برق همواره با دشواری توام بودهو ایران نیز آن را كار آسانی نیافته است. به هر شكل مقامات رسمی وزارتخانهمیگویند كه انتظار ندارند تمام طرحها یكباره به جریان افتد. اگر توانیر و شركتتوسعه برق ایران بتوانند از اشتباههای رخ داده در »طرح« »پرهسر« درس بگیرند،(طرحهای) زنجان و خوی در موقعیتی قوی قرار خواهند گرفت تا بتوانند برنامه(صنعت) برق را برای سازندگان بزرگ بینالمللی جذابتر جلوه دهند.
پس از این موارد (باید گفت كه) مصرف برق در ایران با رشد دهدرصدی معین ازمیزانی برخوردار است كه منابع دولت برای طرحهای توسعه (ظرفیت) آن كافینیست. به هر تقدیر بخش خصوصی تنها گزینه عملی است و با وجود تقاضای بالا وسوخت ارزان عناصر اساسی فرمول برنده وجود دارد.
طرحهای برق خصوصی در ایران (ظرفیتها به مگاوات)
● طرحهای BOT توانیر
نام طرح ظرفیت وضعیت فعلی
زنجان ۵۰۰۱مناقصه مجدد در فوریه ۲۰۰۴
زنجان ۵۰۰۲ مناقصه مجدد در پایان فوریه ۲۰۰۴
خرمآباد ۱۰۰۰۲پس از مناقصه مجدد زنجان به مناقصه گذاشته میشود.
خرمآباد ۱۰۰۰۲پس از مناقصه مجدد زنجان به مناقصه گذاشته میشود.
مشهد ۱۰۰۰پس از مناقصه مجدد زنجان به مناقصه گذاشته میشود.
كاشان۱۰۰۰پیش از مناقصه مجدد زنجان به مناقصه گذاشته میشود.
●طرحهای BOO شركت توسعه برق ایران
پرهسر۱۰۰۰قرارداد ECA در ۲۰۰۱ امضا شده شركای جدیدی جایگزین سوندلمیشوند كه در پایان فوریه ۲۰۰۴ انتخاب خواهند شد.
رودشور۲۰۰۰قرارداد EPC در نوامبر (۲۰۰۳) بین شركت توسعه برق ایران با»یونیت اینترنشنال« و آرین ماهتابگستر امضا شده است كهمربوط به نخستین واحد ۷۵۰ مگاواتی است كه به موجب برنامهدر اوایل ۲۰۰۶ تكمیل میشود.
جنوب اصفهان۹۰۰»مپنا« و »ایهاگ« قرارداد ECA را در تابستان ۲۰۰۳ امضا كردهاند وبه رغم شكست مذاكرات نهایی مالی، كار ساختمانی ۲۰ درصد بهپیش رفته است.
شیروان۱۰۰۰مپنا و شركت سومیتومو در حال كار برای نهایی كردن قرارداد ECA باشركت توسعه برق ایران هستند.
علی آباد ۱۰۰۰شركت اوجر oger سعودی در حال مذاكره برای ECA است.
خراسان۱۰۰۰در جستجوی سازنده
جلال ۱۰۰۰در جستجوی سازنده
●فروش داراییها توسط توانیر
زرگانمشخص نیستدر حال مذاكره با بنیاد مستضعفان و جانبازانخوی ۳۵۰ پس از ارائه پیشنهاد خرید از سوی دو كمپانی در تابستان ۲۰۰۳بررسی ادامه دارد. سهند۶۴۰پس از موفقیت در فروش خوی، به مزایده گذاشته خواهد شد.
نشریه ریفوكاس - نوامبر - دسامبر ۲۰۰۳
مترجم:رهام واقعی
مترجم:رهام واقعی
منبع : مجله بولتن بین الملل
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست