تأثیر هویج در رشد و سلامتی حال و آینده کودکان

سبزیجات در پیشرفت رشد و سلامتی کودکان نقش به‌سزائی دارند به‌طوری‌که برای کودکان ۲ تا ۶ ساله روزانه ۴ تا ۵ سروینگ سبزیجات کامل که معادل چند تکه کوچک سبزیجات خام یا ۳ قاشق غذاخوری سبزیجات پخته می‌باشد پیشنهاد می‌شود. سبزیجاتی که انتخاب می‌شوند بهتر است از نوع تیره رنگ، سبز تیره یا زرد رنگ باشند مانند اسفناج، هویج، کلم بروکلی، کدو حلوائی و ... که این گروه غنی از ویتامین A هستند.
هویج به‌عنوان یکی از اعضای مهم این گروه علاوه بر تأثیرات مثبتی که در رشد و سلامتی کودک دارد می‌تواند از بسیاری از امراض در سنین بالاتر پیشگیری کند. هویج به سه شکل خام، پخته و آب‌هویج می‌تواندمورد استفاده قرار گیرد. هویج منبع غنی از بتاکاروتن می‌باشد که در بدن تبدیل به ویتامین A می‌شود. کاروتنی که از منابع غذائی و سبزیجات تأمین می‌شود مؤثرتر از کاروتن به‌دست آمده از سایر منابع است. کاروتن یک آنتی اکسیدان بوده که خطر ابتلا به بسیار یاز سرطان‌ها را کاهش داده و هم‌چنین اثر پیشگیری کننده بر بسیاری از بیماری‌ها دارد. همان‌طور که ذکر شد هویج منبع غنی از ویتامین A بوده و هم‌چنین سرشار از ویتامین‌های دیگر نظیر گروه B کمپلکس و E می‌باشد، این سبزی از نظر مواد معدنی نیز پر بار بوده و حاوی کلسیم، مس، منیزیوم، پتاسیم، سدیم، فسفر، کلر، سولفور و آهن می‌باشد. ویتامین A محلول چربی و ناحلول در آب است، این ویتامین در تطابق نور نقش به‌سزائی داشته و هم‌چنین مصرف آن مانع از بیماری شب‌کوری می‌شود.
ویتامین A به رشد استخوان‌ها و دندان‌ها، حفظ سلامتی بافت‌های بدن و حفظ عملکرد طبیعی غده‌ها کمک می‌کند هم‌چنین این ویتامین در دوران بارداری تأثیر مهمی در رشد کودک و سلامت مادر داشتع و مصرف آب‌هویج تازه نه‌تنها در دوران بارداری بلکه در دوران شیردهی و پس از آن نیز توصیه شده و باید در رژیم غذائی مادر و بعدها کودک قرار گیرد. برخی از علائم کمبود ویتامین A شامل خشکی و پوسته پوسته شدن پوست مخصوصاً آرنج و پاها، ناراحتی‌های روده‌ای و اسهال، کاهش اشتها، عقب‌افتادگی ذهنی، کاهش وزن، کمبود انرژی و ضعف جسمانی بوده و هم‌چنین ممکن است سبب نازائی، ضعف اعصاب و سنگ کلیه و مثانه نیز شود. شایان ذکر است که کمبود این ویتامین می‌تواند در اثر رژیم نادرست و یا برخی مشکلات متابولیسمی باشد که در مورد آخر حتماً باید به پزشک مراجعه شود. وقتی بافت‌های بدن در معرض کمبود ویتامین A قرار می‌گیرند، فاکتور طبیعی دفاع در مقابل باکتری‌ها از بین رفته و بافت تدریجاً بیمار می‌شود بنابراین مصرف ویتامین A مخصوصاً استفاده از هویج سبب غلبه بر تورم و عفونت بافتی می‌گردد. ویتامین A مازاد موجود در بدن توسط ادرار یا مدفوع دفع نشده و جهت مصرف ذخیره می‌گردد، بخش عمده‌ای از ویتامین A مازاد در کبد ذخیره شده و مقدار اندکی نیز در کلیه زیر پوست و ریه باقی می‌ماند. یکی دیگر از ویتامین‌های موجود در هویج، ویتامین E می‌باشد، این ویتامین به سه شکل شیمیائی آلفا، بتا و گاماتوکوفرول وجود داشته و به‌طور کلی با نام E کمپلکس مطرح می‌شود. ویتامین E با رشد و تقسیم سلول‌های جدید سبب حفظ سلامت بافت و ترمیم بافت‌ها می‌شود. آزمایشی که در این رابطه انجام گرفته نشان می‌دهد که اگر یک بافت سرطانی در سرم خونی غنی از ویتامین E قرار داده شود دشد سلولی بافت‌های سرطانی دچار اختلال می‌گردد اما در آزمایشی مشابه وقتی بافت سرطانی در سرمی حاوی مقادیر کمتری ویتامین E قرار دادند شاهد رشد طبیعی سلول‌های سرطانی بودند.
وقتی بدن با کمبود این ویتامین مواجه می‌شود تقسیم سلول‌های سرطانی سالم اتفاق نخواهد افتاد و سلول‌های سرطانی اجازه رشد پیدا می‌کنند، هم‌چنین آزمایشات دیگر نشان داده است که کاهش مصرف این ویتامین شرایط ابتلا به سرطان رامساعد می‌کند، پس این ویتامین نقش اساسی را در سلامت بدن انسان ایفا می‌نماید. هویج باعث سلامتی و شادابی پوست می‌شود اما باید توجه داشت که مصرف بیش از حد هویج سبب نارنجی شدن رنگ پوست می‌گردد این سبزی سیستم ایمنی را بهبود بخشیده و خطر ابتلا به سرطان ریه را کاهش می‌دهد هم‌چنین با کاهش کلسترول از ناراحتی‌های قلبی پیشگیری می‌کند. هویج دارای مقدار فراوانی فیبر است که می‌تواند از سرطان روده و کولون جلوگیری کرده و از آن با نام دوست روده یاد می‌کنند. این سبزی به علت دارا بودن پکتین در درمان اسهال مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به منظور بهره‌مندی از تمام مواد مغذی موجود در هویج توصیه می‌شود که آن‌را نپخته و به شکل خام و با مقداری لیمو، سیب، برگ‌های نعنا و یا مغز گردو استفاده نمائید.
جهت آماده کردن هویج برای آبگیری پیشنهاد می‌شود هویجی که دارای رنگ تیره‌تریست به سبب دارا بودن مقادیر بالای کاروتن انتخاب شود، بهتر است پوست آن گرفته نشده و فقط توسط برس‌های مخصوص خوب تمیز شود تا ویتامین‌ها و مواد معدنی که در زیر پوست قرار گرفته‌اند حفظ شوند. توصیه می‌شود آب‌هویج به شکل تازه و فوراً پس از آبگیری مصرف شود اما اگر تمایل به نگهداری آن داشتید باید آن‌را در ظرفی ریخته، به‌طوری‌که ظرف کاملاً پر شود، سپس درب آن‌را ببندید تا هوا وارد آن نشده و از فساد اکسیداسیون و کاهش مواد مغذی آن جلوگیری شود. اکثر کودکان از خوردن هویج به‌صورت منظم خودداری می‌کنند، بنابراین می‌توان آن‌را به‌صورت دسر استفاده کرد به این ترتیب که آن‌را خلالی کرده و در آب آناناس غوطه‌ور کنید و سپس به شکل سرد به کودکان بدهید. افزودن آب آناناس سبب بهبود طعم و عطر هویج شده و علاوه بر تأمین ویتامین‌های A و E، منگنز، ویتامین C و تاحدی ویتامین B۱ یا تیامین را نیز تأمین می‌کند. امروزه پیشنهاد می‌شود که هویج را با سایر میوه‌ها و به‌عنوان یک غذای مهم و غنی (نه فقط به‌عنوان یک سبزی) در ظرف خوراکی کودکان قرار داده و آنها را تشویق به مصرف این ماده غذائی کنید و به این ترتیب سلامتی حال و آینده آنها را تضمین کنید.

ساناز خلیقی کارشناس صنایع تغذیه

منبع : ماهنامه کودک