پنجشنبه, ۱۸ بهمن, ۱۴۰۳ / 6 February, 2025
مجله ویستا
رشد صنعت برق، تجلی شعار عدالت محوری
تجلی شعار عدالت محوری دولت نهم در تحقق اهداف صنعت برق‌اگرچه در دوران ورود این صنعت به كشور و سال‌های پس از آن این انرژی عمدتا برای تامین روشنایی به كار می‌رفته یا بیشتر جنبه تجملی داشته؛ اما امروز به یك نیاز برای تمامی خانواده‌ها تبدیل شده، به نحوی كه جایگاه ویژه‌یی در عرصه فعالیت‌های اقتصادی كشور برای خود رقم زده است. این در حالی است كه امروز این صنعت بسترساز توسعه فراگیر و زمینه‌ساز تحولات و پیشرفت‌های متعددی در عرصه‌های صنعتی كشاورزی، علمی، فرهنگی، بهداشت و رفاه عمومی شده است.
تجلی شعارهای دولت نهم با محوریت عدالت و مهرورزی را می‌توان با گسترش این صنعت و شبكه برق كشور در تمامی نقاط این مرز و بوم به نظاره نشست.
در برنامه سوم توسعه اقتصادی سیاسی، فرهنگی و اجتماعی كشور رشد مصرف برق در كشور ۶ درصد پیش‌بینی شده بوده؛ اما در عمل نرخ رشد مصرف در این مدت۲، درصد از میزان پیش‌بینی‌ها فراتر رفته و حتی در سال جاری به ۱۰ درصد نیز رسیده است. رشد مصرف را بدون در نظر گرفتن عدم صرفه‌جویی توسط اقشار غنی جامعه می‌توان نشان از محرومیت‌زدایی، برخورداری تمام شهرها و اكثر روستاهای كشور از این نعمت، رشد صنعتی و كشاورزی و افزایش سطح رفاه و بهداشت عمومی مردم دانست.
در این راستا اهداف وزارت نیرو به عنوان متولی اصلی تامین این انرژی در كشور، بر دو برابر شدن ظرفیت فعلی تولید برق كشور در ۱۰ سال آتی پایه‌گذاری شده، به نحوی كه برای عرضه مطمئن و كافی برق، قدرت نصب شده نیروگاهی كشور در یك دهه آتی باید به حدود ۸۰ هزار مگاوات برسد. بر این مبنا طول خطوط انتقال، توزیع و فوق توزیع و نیز ایستگاه‌های انتقال توزیع و فوق توزیع باید به نحوی افزایش یابد كه طی ۱۰ سال آتی سالانه ۲ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان سرمایه باید صرف شود تا این عمل صورت گیرد. ضمن این‌كه با احتساب ۲۵ سال عمر تاسیسات صنعت برق، حدود ۸۹۰ میلیارد تومان نیز باید برای نگهداری تاسیسات موجود به آن اضافه كرد؛ به این ترتیب مجموع این هزینه‌ها با احتساب هزینه‌های بهره‌برداری نیاز سالانه سرمایه‌گذاری در صنعت برق را به ۴ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان افزایش می‌دهد تا بتوان پاسخگوی رشد مصرف و تامین برق مورد نیاز بخش‌های مختلف بود.
● ظرفیت نصب شده نیروگاهی كشور
صنعت برق كشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی سیر رشد و پیشرفت را در جهت پی‌افكنی یك صنعت زیربنایی و مهم طی كرده و در حال حاضر این صنعت از نظر ظرفیت نصب شده در بین خانواده جهانی برق جایگاه بیستم و در منطقه رتبه اول را به خود اختصاص داده است؛ البته توسعه صنعت برق به عنوان یك زیربنا و نیاز اجتماعی كه از حدود سال‌های نخستین قرن چهاردهم آغاز شده بود تا حد محدودی در دهه ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۷ و بطور عمده و اساسی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی تحقق یافته است.
در طول این مدت رشد بخش‌های مختلف این صنعت بین ۵ تا ۱۲ برابر بوده است، این درحالی است كه طی این سال‌ها جمعیت كشور نیز دو برابر افزایش داشته است. بررسی آمار رشد صنعت برق در بخش‌های مختلف آن از سال ۵۷ تا ۸۴ به گونه‌یی بوده كه ظرفیت نصب شده نیروگاه‌ها از ۷ هزار به ۳۵ هزار مگاوات رسیده است.
● مدیریت پروژه‌های نیروگاهی
طی سال‌های اخیر بحث خوداتكایی و خودباوری در صنعت برق به عنوان یكی از مسائل مهم در بخش‌های گوناگون مطرح بوده، به نحوی كه مدیریت این صنعت اقدام به ظرفیت‌سازی گسترده‌یی در زمینه طراحی، پیمانكاری و مدیریت پروژه كرده است. در حال حاضر پیشرفت‌ها در این زمینه به اندازه‌یی است كه توان بالقوه و بالفعل صادرات برخی خدمات كارشناسی در صنعت برق به خارج از كشور وجود داشته و صنایع وابسته نیز از فرآیند توسعه و رشد صنعت برق بهره‌مند شده‌اند، به نحوی كه در زمینه ساخت تجهیزات و لوازم و ابزارهای بخش توزیع و انتقال پیشرفت‌های شایان توجهی رخ داده است.
در بخشی از تولید نیز اقدامات اساسی و مهمی انجام شده كه در این راستا می‌توان از ساخت بویلرهای نیروگاهی و برج خنك كن برای ظرفیت‌های بیش از ۳۰۰ مگاوات، ژنراتور تا قدرت ۱۵۰ مگاوات، بخش اعظم تجهیزات كمكی نیروگاه، سیستم‌ها و تجهیزات الكتریكی، ابزار دقیق و كنترل نیروگاه و تجهیزات توربین بخصوص بازسازی پره‌ها از جمله پیشرفت‌هایی است كه در بخش صنایع نیروگاهی برق به دست آمده است.
● یكپارچه‌سازی و سراسری شدن شبكه برق كشور
در حال حاضر شبكه برق ایران با جمهوری آذربایجان، ارمنستان، نخجوان، تركمنستان، تركیه، عراق، پاكستان و افغانستان متصل بوده و در آینده‌یی نه چندان دور نیز به اروپا متصل خواهد شد. استفاده حداكثر از ظرفیت‌های برق‌آبی، استفاده از گاز طبیعی به عنوان سوخت اصلی نیروگاه‌های جدید، ایجاد و توسعه نیروگاه‌های چرخه تركیبی و اصولا تولید نیروگاه‌های بزرگ به عنوان یك سیاست راهبردی دنبال میشود. در كنار این ظرفیت‌سازی اقدام‌های موثری در زمینه پایداری و قابلیت اطمینان سیستم برق به عمل آمده است.
● ظرفیت‌سازی برای ساخت نیروگاه‌ها
میزان رشد تقاضای سالانه برق به حدود ۱۰ درصد ایجاد سالانه حداقل ۳۵۰۰ مگاوات ظرفیت جدید را می‌طلبد، بدین ترتیب صنعت برق ایران تا پایان قرن چهاردهم هجری شمسی برنامه عظیمی را تدارك دیده تا قدرت نصب شده را به بیش از ۹۶ هزار مگاوات برساند، تا نیاز مصرفی را كه تا آن هنگام به ۷۲ هزار مگاوات خواهد رسید، را تامین كند.
با توجه به تركیب مصرف برق انتظار می‌رود؛ سهم بخش‌های مختلف مصرف به نفع تولید تعدیل شود و از ۴۶ درصد كنونی به ۶۰ درصد افزایش یابد كه این خود نشانگر تلاش صنعت برق در راه توسعه همه جانبه كشور است. در زمینه اداره بخش‌های مختلف صنعت برق نیز سیاست عدم تمركز و تغییرات متناسب تشكیلاتی هماهنگ با برنامه‌های توسعه و تلاش در جهت جذب بخش خصوصی به عمل آمده؛ اما ایجاد فضای كامل رقابتی در تمامی مواردی كه انحصار وجود ندارد، برقراری ضوابط و نظارت دقیق در مواردی كه انحصاری است، واگذاری كامل تصدی‌گری به بخش خصوصی و دخالت بخش دولتی در حد اعمال حاكمیت، اصلاح قوانین و مقررات در جهت اداره صنعت برق به شكل بنگاه اقتصادی و اصلاح نظام قیمت‌گذاری و تعرفه‌ها، استفاده از حداكثر ظرفیت‌های برق‌آبی، سوخت گاز، بازیافت زغال سنگ و استفاده از روش‌های جدید توزیع انتقال و تولید و نیز منابع جدید انرژی اعم از هسته‌یی خورشیدی، بادی، زمین گرمایی، ساخت و صدور تجهیزات تولید انتقال و توزیع، تعیین قیمت فروش برق به میزانی كه علاوه بر تامین هزینه‌های جاری بتواند هزینه‌های بهسازی مصرف انرژی و سرمایه‌گذاری منابع داخلی را تامین كند، رشد بستر و زمینه تحقیقات برای دست‌یابی به فناوری‌های جدید و سازگار با محیط زیست و افزایش توانمندی‌های داخلی، سیاست‌های مدیریت مصرف در جهت تعدیل و استفاده بهینه از انرژی برق، اجازه احداث نیروگاه‌ها و تولید برق به تقاضای بخش خصوصی و تعاونی یا با مشاركت خارجی و زمینه‌سازی حقوقی برای ایجاد طرح‌های مستقل نیروگاهی I.P.P و روش‌های نظیر B.O.T و B.O.O از جمله اقداماتی است كه شكل گرفته و باید تداوم یابد.
ظرفیت اسمی نیروگاه‌های كشور در حال حاضر حدود ۳۹ هزار مگاوات برآورده شده كه به‌وسیله ۳۵۸ واحد تولید برق كرد۸۵، نیروگاه تحت مدیریت وزارت نیرو تولید میشود و ۹ نیروگاه وابسته به صنایع بزرگ كشور نیز مازاد خود را در اختیار شبكه سراسری برق قرار دهند. در حال حاضر ایران به لحاظ قدرت نصب شده نیروگاهی رتبه نوزدهم را در دنیا در اختیار دارد و با توجه به وسعت خاك كشور شبكه‌های انتقال و فوق توزیع نیرو تقریبا تمام نقاط جمعیتی كشور را تحت پوشش قرار داده و شبكه برق ایران بزرگترین شبكه سراسری برق در منطقه محسوب میشود.
● بازار برق؛ راهی به سوی رقابتی كردن خرید و فروش برق در كشور
بازار برق ایران، بازاری است با آینده‌یی درخشان و دارای مزایای نسبی بسیار برای سرمایه‌گذاران كه باید در جهت تقویت هرچه بیشتر آن گام برداشت. این تفكر در ذهن جامعه كه برق یك كالای اقتصادی است، باید نهادینه و در كنار آن زمینه‌های عقلایی شدن مصرف برای مصرف‌كنندگان فراهم شود تا بتوان در بلندمدت تعادل را به نفع بخش‌های مولد اقتصادی در مصرف برق ایجاد و با سیاست‌های مدیریت مصرف به منطقی شدن استفاده از برق كمك كرد. در این راستا فعالیت بازار برق می‌تواند، راهگشا باشد.این در حالی است كه به قیمت‌های سال جاری كه محاسبات بر این اساس انجام شده سالانه حدود ۲ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان شامل ۲ هزار میلیارد تومان فروش انرژی و ۳۰۰ میلیارد تومان فروش حق انشعاب كه بطور ودیعه است، وارد صنعت برق میشود كه ۲ هزار میلیارد تومان كسری منابع سالانه صنعت برق را نشان می‌دهد، این درحالی است كه به دلیل نقشی كه برق در زندگی مردم ایفا می‌كند، هرگونه نارسایی جدی در عرضه این انرژی به هیچ وجه پذیرفتنی نیست؛ اگرچه مشاركت بخش خصوصی در ایجاد و بهره‌برداری از تاسیسات صنعت برق تصمیم درستی بوده؛ اما باید گفت این حركت نمی‌تواند به تنهایی چاره‌ساز مشكلات مالی مجموعه صنعت برق كشور باشد، در حال حاضر برق بطور متوسط به قیمت هر كیلووات ساعت ۱۵۱ ریال به مصرف‌كننده نهایی فروخته میشود، در حالی‌كه خروجی نیروگاه از تولیدكنندگان غیردولتی به ازای هر كیلووات ساعت حدود ۱۹۵ ریال و از نیروگاه‌های دولتی خارج از مدیریت توانیر از جمله نیروگاه‌های برق‌آبی به ازای هر كیلووات ساعت ۱۵۱ ریال خریداری میشود كه باید به این مبالغ هزینه‌های انتقال توزیع و سایر هزینه‌های سربار صنعت را اضافه كنیم.
امیدواریم با خلاقیت‌هایی كه بخش غیردولتی دارد، قمیت تمام شده برق كاهش یابد و این امر در مجموع اقتصاد كشور نقش مثبت خود را خواهد داشت؛ اما ازآنجا كه قیمت فروش برق به مشتركان نهایی در حال حاضر به مراتب پایین‌تر از هزینه تمام شده برق است، از این رو تعرفه‌های موجود و منطقی نبودن قمیت فروش مشكل‌ساز خواهد بود.
● برق روستایی
در سال جاری و در فاصله هفته دولت تا دهه فجر تعداد ۳۴۱ روستا شامل ۱۸۸ روستای بالای ۲۰ خانوار و ۱۵۳ روستای زیر ۲۰ خانوار با جمعیتی معادل ۸۰۹۶ خانوار با احداث ۹۴۲ هزار و ۲۷۶ كیلومتر شبكه فشار متوسط و ۳۱۹ هزار و ۹۹۹ كیلومتر شبكه فشار ضعیف و نصب ۳۸۷ دستگاه ترانسفورماتور با ظرفیت ۱۶ هزار و ۶۶۰ كیلووات و صرف هزینه‌یی معادل ۱۲۵ هزار و ۲۴/۷۳۸ میلیون ریال برق‌دار شده‌اند. در سال ۸۴ تاكنون تعداد ۷۹۴ روستا شامل ۳۹۷ روستای بالای ۲۰ خانوار و ۳۹۷ روستای زیر ۲۰ خانوار با جمعیتی معادل ۱۸ هزار و ۷۳ خانوار و با صرف هزینه‌یی معادل ۲۶۳ هزار و ۴۲/۵۵۵ میلیون ریال برق‌دار شده است.
● بیست و هفتمین سالگرد پیروزی انقلاب، نوید بخش صنعت برق شكوفا در كشور
با صرف حدود ۱۱ هزار میلیارد ریال و ۲۷۵ میلیون یورو بیش از ۸۴۰ طرح صنعت برق در بیست و هفتمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی به بهره‌برداری رسیده یا كارهای اجرایی آن آغاز خواهد شد. در این ایام كارهای اجرایی احداث بخش گاز نیروگاه سیكل تركیبی جهرم آغاز شد. این نیروگاه با شش واحد گازی هر یك با ظرفیت نامی ۱۵۹ مگاوات جمعا ۹۵۴ مگاوات ظرفیت دارد. كه برای احداث این بخش از نیروگاه جهرم ۱۵۰ میلیون یورو و ۲ هزار و ۶۴۰ میلیارد ریال هزینه پیش‌بینی شده است.
همچنین، كار احداث نیروگاه خورشیدی حرارتی یزد نیز آغاز شد كه در دو بخش گاز با ظرفیت نامی ۳۱۸ مگاوات شامل یك بخش بخار با ظرفیت ۱۳۲ مگاوات و یك واحد ۱۷ مگاواتی خورشیدی ساخته میشود، برای بخش‌های بخار، گاز و خورشید این نیروگاه ۱۲۵ میلیون یورو و ۶ هزار و ۳۰ میلیارد ریال هزینه برآورد شده اشت.
این گزارش حاكی است، در این ایام ۳ دستگاه پست شامل پست‌های ۴۰۰ كیلوولت شیروان و توسعه پست‌های ۴۰۰ كیلوولت یزد و شوشتر ۱۲ ، دستگاه پست ۲۳۰ كیلوولت و افزایش ظرفیت و توسعه آن در استان‌های یزد، كردستان، ایلام، تهران، گیلان، هرمزگان و فارس۱۳ ، دستگاه پست ۱۳۲ كیلوولت و توسعه آن در استان‌های آذربایجان، ایلام، خراسان رضوی، شمالی و جنوبی، هرمزگان و خوزستان۵۹، دستگاه پست ۶۳ كیلوولت و افزایش ظرفیت آن در استان‌های مختلف كشور، یك خط ۴۰۰ كیلوولت بین امیدیه،۱ امیدیه ۲ و كارون ۳ در استان خوزستان به طول ۱۵۰ كیلومتر و به منظور انتقال انرژی نیروگاه كارون، ۳ پست ۴۰۰ كیلوولت امیدیه و تقویت شبكه برق كشور ۱۵، خط ۲۳۰ كیلوولت در استان‌های آذربایجان، قزوین، كردستان، زنجان، تهران ، قم و فارس جمعا به طول۴۲۰ كیلومتر۵ ، خط ۱۳۲ كیلوولت در استان‌های خوزستان، كهگیلویه و بویراحمد، خراسان، یزد و هرمزگان به طول ۲۶۵ كیلومتر۳۳، خط ۶۳ كیلوولت در استان‌های مختلف كشور جمعا به‌طول ۷۵۰ كیلومتر، افتتاح شده است.
در بیست و هفتمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی از یك هزار و صد كیلومتر شبكه خطوط فیبرنوری در استان‌های اصفهان، چهارمحال و بختیاری، تهران و قم نیز مركز كنترل دیسپاچینگ فارس و مراكز كنترل شبكه فوق توزیع شیراز، كوار، سپیدان بهره‌برداری میشود، در همین زمان ترمینال‌های فیبر نوری در مسیر دیسپاچینگ ملی و دیسپاچینگ شمال‌غرب با استان‌های تهران قزوین، زنجان و آذربایجان شرقی به طول ۸۰۰ كیلومتر راه‌اندازی خواهد شد.
در ایام دهه مبارك فجر امسال همچنین كار احداث عملیات ساختمانی یك بی‌خط ۴۰۰ كیلوولت برای صادرات به عراق در پست آبادان، كار تكمیل رینگ ۴۰۰ شمال در پست ۴۰۰ كیلوولت پردیس تهران و طرح توسعه پست ۴۰۰ كیلوولت سمنان و نیز كارهای احداث پست ۴۰۰ كیلوولت تازیان در بندرعباس آغاز شد.
از دیگر طرح‌های صنعت برق كه كار اجرایی آنها در دهه فجرآغاز شد، احداث ۹ دستگاه ۶۳ كیلوولتی در استان‌های چهار محال و بختیاری، كرمانشاه، سمنان، مازندران، گلستان و خوزستان و نیز ۳ خط ۲۳۰ كیلوولت رد استان‌های تهران مازندران و خوزستان و نیز ۵ خط ۶۳ كیلوولت رد استان‌های مازندران گلستان و سمنان است. ضمن این‌كه ۳۱۰ طرح صنعت برق نظیر احداث شبكه‌های ۲۰ كیلوولت فشار متوسط و ضعیف، نصب ترانس، روشنایی معابر، بهینه‌سازی شبكه‌ها و تجهیزات سیستم مخابراتی PLC در نقاط مختلف كشور توسط شركت‌های برق منطقه‌یی و شركت‌های توزیع نیروی برق انجام شده مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت.
محبوبه فكوری
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست