«اطلاع رسانی» و «دفاع مقدس»

امروزه كارهای خبری و رسانه ای مهمترین ابزار سیاست، فرهنگ، اقتصاد و ...است.این ابزار به خودی خود دارای مؤلفه های قدرت و تعیین كنندگی نیستند.منشأ و سرچشمه این ابزارها نوع تلقی و برداشت هایی است كه باید در آن لحاظ شود. مراكز فرستنده یا گیرنده در این تبادل اطلاعات ویژگی هایی را برای خود قائل می شوند. فرستنده تلاش می كند تا ذائقه ای را به وجود آورد یا آن را تقویت و جهت دار كند. گیرنده اغلب خود را با ذائقه ای تطبیق می دهد تا خواسته ها یا منافع او را تأمین كنند.
امروزه كارهای خبری و رسانه ای مهمترین ابزار سیاست، فرهنگ، اقتصاد و ...است.این ابزار به خودی خود دارای مؤلفه های قدرت و تعیین كنندگی نیستند.منشأ و سرچشمه این ابزارها نوع تلقی و برداشت هایی است كه باید در آن لحاظ شود. مراكز فرستنده یا گیرنده در این تبادل اطلاعات ویژگی هایی را برای خود قائل می شوند. فرستنده تلاش می كند تا ذائقه ای را به وجود آورد یا آن را تقویت و جهت دار كند. گیرنده اغلب خود را با ذائقه ای تطبیق می دهد تا خواسته ها یا منافع او را تأمین كند.
بنا بر این در یك كنش و واكنش رفتاری یا انگیزه ای؛ تطبیق، همخوانی و هم اندیشی نهایت مرحله این فعال و انفعال است.اما به نظر می رسد كه این سیر دارای زوایای بسیار پنهان و آشكار است و كاری است كه اغلب بازیركی و درایت بسیار انجام می شود.حوزه فرهنگ شاید گسترده ترین حوزه ای است كه دارای این مؤلفه هاست و می تواند تنوع، گستردگی و شمول زیادی را در بر داشته باشد.بنابر این نمی توان در این حوزه حكمی صادر كرد یا بر رفتارها یا انگیزه هایی به طور محدود و مشخص تكیه كرد و بر آن چارچوب نشاند.این وسعت رفتاری یا انگیزشی در موضوعاتی از قبیل دین، انقلاب اسلامی یا دفاع مقدس دارای ویژگی های محدود تری است. لذا با تأمل در مؤلفه هایی كه می تواند شاخص این موضوعات باشد باید ابزار مناسب آن را در رسانه ها تأمین و بر رشد و ترویج آن تأكید كرد.
حال نگرش امروزی ما در موضوع دفاع مقدس چه برنامه ها و روشهایی را اقتضا می كند كه با اجرای آن ، دسترسی به اهداف میسور باشد.رسانه ها در جامعه امروز ما یكی از منابع مهم انتقال اطلاعات یا مفاهیم هستند.آیا می توان با تأمل و پژوهش لازم در آنها به این نتیجه رسید كه این ابزارها توانسته اند در این مقوله نقش مؤثر خود را ایفا كنند؟ پژوهشگران و محققان كشور در مسیر رسیدن به نیازهای خود آیا از این ابزار به خوبی توانسته اند بهره گیرند یا خیر؟ مخاطب امروز ما آیا می تواند در اندیشه سازی یا جهت دهی به اطلاعات و نیازهای خبری خود به این منبع بسیار قدرتمند تكیه كند و با مراجعه به آن، به خواست های خود جامه عمل پوشد؟ تازه بگذریم كه همیشه مخاطب نیاز را از قبل تشخیص نمی دهد، بلكه رفتار یا كلامی می تواند این انگیزه را ایجاد كند تا او در راه رفع نیاز و جوابگویی به خواسته های ذهنی یا رفتاری خود تلاش نموده و اثبات مدعا كند.ما رسانه ای را در كشور سراغ نداریم كه به خوبی از پس این موضوع برآمده باشند و ادعا كنند كه ضمن شناخت و احاطه بر موضوع، وظیفه اطلاع رسانی، خبر سازی یا ایجاد انگیزش را در این مورد دنبال نموده و موفق هم شده باشند.
رسانه های مكتوب یا كلامی ما هیچكدام دارای آن ویژگی ها یا انگیزه های قدرتمند برای نشر و ترویج ارزشها و آرمانهای دفاع مقدس نیستند، آن كه ادعایی در این باب دارد می تواند كارنامه ای را ارئه دهد تا قضاوت مبتنی بر تطبیق با نیازها و ضرورت ها را ببیند و بشنود.اما راه چاره ای را باید جست و همتی را كسب كرد.ما نمی توانیم بدون اعتقاد به سیر تأثیرگذاری «خبر» و «اطلاع» در حوزه فرهنگ، ارزشها و باورهای جامعه در هر موضوع ضروری به اهداف والا و انسان ساز برسیم.هدف، تأثیرگذاری بر پذیرش یا انگیزه ها در درجه اول و سپس رفتار و كنش مناسب است و برای رسیدن به این مقصود نیاز به تمهیدات و برنامه های مطلوب و مجریان مجرب و آگاه است.در این حوزه افراد برجسته اغلب از سیستم برنامه ریزی یا جهت بخش خارج شده و معمولاً كارها به دست متولیان كم تجربه یا خالی از ذهن كارا و مجرب سپرده شده و این روند سالهاست كه تكرار می شود و حوزه اندیشه و عمل را از هم جدا نموده است؛ در حالی كه اندیشه، رفتار مناسب را شكل می دهد و رفتار مناسب باعث ایجاد انگیزه های ذهنی یا رفتاری در مخاطب خواهد شد.
مصداقی برای كار نمی آوریم تا خدای نكرده كسی را در این مقال بیازماییم، اما روح كلی بر روند فرهنگی دفاع مقدس (كه شامل هنر، ادبیات، تاریخ، سیاست و...در این مقوله است) بهتر است كه با پژوهش وتحقیق توأم شود و بر جنبه های عملكردی آن در ایجاد فرصت ها یاتهدید ها صحه گذارد.قضاوت امروز ما با آنچه به دست آورده ایم و در تجربه ما جمع شده است بیانگر ناكافی و نامطلوب بودن این روند اطلاع رسانی لازم و ضروری است.شاید باید به سیستم یا سازمانی كه این وظیفه را برای خود اصل بداند توجه كنیم یا رسانه ای را فقط برای این مورد ایجاد كنیم؛ مثلاً نشریه ای مكتوب یا الكترونیكی كه بتواند تمام اخبار و اطلاعات روز را به مخاطب ارائه كند، ضمن آن كه پیشینه و سابقه كار نیز در آن لحاظ شود.امروز باید به اهمیت، فراگیر شدن وایجاد این سیستم توجه كرد تا فردا بتوانیم رهاوردی را به نسل ها و صاحبان كار یا مخاطبان جوان و مشتاق هدیه كنیم.صاحبان خرد و تصمیم در این موضوع باید اندیشه كنند و بر ایجاد ساز و كار مناسب اصرار ورزند تابه حول و قوه الهی روزگاران ما سرشار از نكات ارزنده و ضروری زندگی هدفمند و آتیه ساز در ایجاد روحیه اسلامی و عزتمداری نسل های متنوع ایران اسلامی باشد و تلاش ها و فعالیت ها بدون مخاطب نماند و هر علاقه مندی بتواند به سهولت به منابع خبری یا پژوهشی خود دست یابد.

محمدقاسم فروعی جهرمی

منبع : روزنامه ایران